2015'in "en popüler" kelimeleri

SEYİT AHMET AYTAÇ - 2015 yılında yapılan seçimler, 7 Haziran seçiminden sonra ortaya çıkan belirsizlik tablosu, yaşanan siyasi hareketlilik ve artan terör olayları, bazı kavram ve kelimeleri Türkiye gündemine getirdi. Anlamı merak edilen kelime ve kavramların başında "istikşafi", "angajman", "mülteci", "paralel", "istikrar", "koalisyon", "FETÖ", "öz yönetim", "hendek" ve "kayyum" geliyor. 

AA muhabirinin Google arama sonuçlarından derlediği bilgilere göre, özellikle 2015'in ikinci yarısında sık duyulan, konuşulan başlıca kelime ve kavramlarla anlamları şöyle:

- İstikşafi

Türk Dil Kurumuna (TDK) göre "istikşaf" sözü Arapça "keşf"ten türeyen ve "keşif ve tahkik etmeye çalışma, etraf ve teferruatını zahire çıkarma" gibi anlamlar içeriyor. 'İstikşafi görüşme' tamlaması ise 'ön görüşme, araştırma-tanıma görüşmesi' anlamına geliyor. İstikşafi kelimesi Google'da 250 binden fazla aratıldı.

"İstikşafi görüşmeler" tabirini bu yıl ilk kez Başbakan Ahmet Davutoğlu, 7 Haziran seçimlerinden sonra, Temmuz ayında CHP ile koalisyon görüşmelerine başlanırken kullanmıştı. Kelimenin kamuoyu önünde ilk seslendirilişi ise 2002 yılına dayanıyor. Diplomatik bir terim olarak kullanılan "istikşafi" kelimesi, Yunanistan'la yapılan Ege Denizi'ne ilişkin müzakereler için kullanılmıştı.

- Angajman 

Angajman, "bir ülkenin başka bir ülkenin hava sahasını ihlal etmesi veya o ülkenin topraklarında tehdit arz etmesi üzerine oluşan askeri tepkinin şartlarının belirlenmesi" anlamında kullanılıyor. Angajman, Google'da 300 binden fazla arandı.

2012 yılında Türkiye'ye ait F-4 savaş uçağının Suriye tarafından vurulup düşürülmesinin ardından gündeme gelen "angajman" kelimesi, en son kasım ayında, Türk F-16'larının bir Rus savaş uçağını Türkiye sınırını ihlal ettiği için defalarca uyardıktan sonra düşürmesiyle gündeme geldi. 

- Mülteci

BM'nin tanımı ile ırkı, dini, milliyeti, belli bir sosyal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulüm göreceği konusunda haklı bir korku taşıyan ve bu yüzden ülkesinden ayrılan ve korkusu nedeniyle geri dönmeyen veya dönmek istemeyen, iltica ettiği ülke tarafından endişeleri haklı bulunan kişilere mülteci deniyor. Mülteci için bir milyondan fazla arama yapıldı.

Mülteciler, Suriye'de 2011 yılında başlayan iç savaş ve kaosla birlikte daha çok gündeme gelmeye başladı. Mülteci kelimesi, özellikle 2015'te had safhaya ulaşan Suriye'deki insanlık dramı, katliam ve savaş yüzünden vatanlarından olan milyonlarca mazlumu ifade etmek için kullanılıyor. Haber literatüründe çoğunlukla sığınmacı ile eş anlamlı olarak da kullanılıyor.

- Paralel (çete), FETÖ

Paralel, uzunluğu boyunca birbirinden eşit uzaklıkta olan doğru ya da düzlemlerin birbirlerine göre durumlarını tanımlayan bir kelime. Google'da bu yıl "paralel" kelimesiyle ilgili 400 bin civarında sorgulama yapıldı.

2014 yılından bu yana sıkça dillendirilen bu kelimeyle bir örgüt yapılanması kastediliyor. Devletin içine sızan illegal bir yapı için kullanılıyor.

FETÖ, paralel çetenin resmi belgelere girmiş haline deniliyor. Açılımı ise Fetullahçı Terör Örgütü. Özellikle yargı ve emniyette örgütlenerek devlet içinde paralel bir devlet kurmakla suçlanıyor. Liderliğini 1999 yılından beri ABD'de yaşayan Fetullah Gülen'in yaptığı iddia edilen örgüt üyelerinden birçoğu tutuklandı ve aranan bazı üyeler yurt dışına kaçtı. Örgüt üyelerinin birçoğu hakkında da davalar açıldı. FETÖ, Google'da yaklaşık bir milyon kez aratıldı.

-İstikrar

İstikrar kelimesi, "Aynı kararda, biçimde sürme, kararlılık, stabilizasyon" anlamlarına geliyor. Bu kelime de bir milyondan fazla sorgulandı.

İstikrar, 7 Haziran seçimleri sonrası ortaya çıkan siyasi belirsizlik tablosu üzerine, özellikle AK Parti yönetimi ve kadroları tarafından sıkça kullanıldı. Ekonomik ve siyasi istikrarın güçlü bir hükümetle olabileceği tezi işlendi.

- Koalisyon

Koalisyon, "Çeşitli güçlerin bir araya gelmesiyle oluşturulan birlik, ortak yönetim" anlamına geliyor. 25 yaş altındakilerin anlamını pek bilmediği bir kelime olması nedeniyle Google'da 1.5 milyondan fazla arama yapıldı.

7 Haziran seçimi sonrasında ortaya çıkan siyasi belirsizlik tablosu nedeniyle, hiçbir partinin tek başına hükümet kuramaması üzerine AK Parti ile CHP ve AK Parti ile MHP arasında koalisyon görüşmeleri yapılmıştı. Ancak bu görüşmelerden bir sonuç çıkmamış ve 1 Kasım'da yeniden seçime gidilmişti.

- Kayyum

Kayyum, belli bir malın yönetilmesi veya belli bir işin yapılması için görevlendirilen kimseye deniyor. Kayyum kelimesini bir milyona yakın kişi Google'da aradı.

Paralel Devlet Yapılanmasının finans kaynaklarından biri olarak değerlendirilen Kaynak Holding'e bağlı 19 şirket, bir vakıf ve bir derneğe, 18 Kasım'da mahkeme kararı doğrultusunda 7 kayyum atandı. Kayyumların atanmasıyla kelimenin ne anlama geldiği, kayyumların ne iş yaptığı merak konusu oldu. Haberlerde, internette ve sosyal medyadaki paylaşımlarda sık kullanılan kelimeler arasına girdi.

- Öz yönetim

"Kendi kendini yönetme işi, çekip çevirme, idare etme" anlamlarına geliyor. Google'da kelimeye yönelik 500 bin civarında arama gerçekleştirildi. 

7 Haziran seçiminden sonra Doğu ve Güneydoğu'daki bazı HDP'li belediyeler ve HDP yönetiminin desteğiyle, PKK/YPG terör örgütü militanlarınca bazı ilçe ve mahallelerde silah zoru ve tehditlerle "öz yönetim" adını verdikleri illegal bir girişim başlatıldı. İllegal uygulamaların yaşandığı ilçe ve mahallelerde değişen aralıklarla sokağa çıkma yasağı getirildi. Güvenlik güçleri huzuru ve emniyeti sağlamak amacıyla operasyonlar düzenledi.

- Hendek

Google'da bir milyondan fazla aratılan hendek kelimesi, "Geçmeye engel olacak biçimde uzunlamasına kazılmış derin çukur" anlamında kullanılıyor. 

PKK/YPG terör örgütü üyeleri, öz yönetim bahanesiyle hendekler kazmaya başladı. Buralara güvenlik güçleri gerekli müdahaleleri yaparak zanlıları gözaltına aldı. Operosyonlarda çok sayıda terörist etkisiz hale getirildi.