Lise öğrencilerine hayvan dokusuyla "plastinasyon" eğitimi

YASEMİN KALYONCUOĞLU - TOBB Ekonomi ve Teknoloji Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selçuk Tunalı, Türkiye'nin en büyük plastinasyon laboratuvarında, 10 özel yetenekli öğrenciye hayvan organları ile eğitimi veriyor.

Çankırı Ahmet Mecbur Efendi Bilim ve Sanat Merkezi fen bilimleri öğretmeni Nazlı Barış, öğrencilerine bilimi sevdirmek ve yaşayarak öğrenmelerini sağlamak amacıyla Doç. Dr. Tunalı ile bağlantıya geçerek, kadavraların özel yöntemlerle uzun yıllar bozulmadan kalabilmesini sağlayan plastinasyon yöntemiyle ilgili eğitim projesi başlattı.

Proje kapsamında, Bilim ve Sanat Merkezi 9. sınıf öğrencileri, TOBB Üniversitesi Morfoloji binasındaki Türkiye'nin en büyük plastinasyon laboratuvarında, Anatomi Uzmanı ve Uluslararası Plastinasyon Derneği Genel Sekreteri Tunalı'dan eğitim almak için her hafta Çankırı'dan Ankara'ya geliyor.

Eğitim hakkında bilgi veren Doç. Dr. Tunalı, öğrencilerin, kuzu kalpleri üzerinde çalışarak anatomi ile ilgili temel bilgileri ve plastinasyonun tüm aşamalarını öğreneceklerini söyledi.

Doç. Dr. Tunalı, 8 haftalık eğitimin ilk dersinde öğrencilerin kuzu kalbinin diseksiyonunu yaptıklarını, çürümelerini engellemek ve şekillerini korumak için formaldehit solüsyona koyduklarını, diğer aşamaları da her hafta öğrencilerin bizzat kendilerinin yapacaklarını aktardı.

- "Kuzu kalbi ile çalışıyorlar"

Tunalı, öğrencilerin bu eğitimle temel bilim eğitimi aldıklarını belirterek, "Üstün yetenekli çocukların yetişmesine memleketin ihtiyacı var. Benim elimden plastinasyon geliyor. Çocuklara plastinasyon öğretmeye çalışıyorum." diye konuştu.

Tunalı, eğitim programına ilişkin şunları aktardı:

"Öğrenciler bu projeyle temel bilim eğitimi almış oluyorlar. Laboratuvarın havasını koklamış oluyorlar. Hani derler ya, sahne tozu yutmak diye... Burada da laboratuvar tozunu yutarak çalışmanın ne kadar zevkli birşey olduğunu öğrendikten sonra bu çocuklarımızın bilime bakışları çok farklı olacak. Eğitimin sonunda plastinasyonun tüm aşamalarını gerçekleştirecekler. Bitirdiklerinde kendi yaptıkları, artık çürümeyen ve hiçbir zaman bozulmayacak kalpleri olacak. Kalbin nasıl çalıştığını da görmüş olacaklar. "

Kadavranın az bulunması, çoğunlukla tıp fakültesi öğrencilerinin araştırmalarında kullanılmasından dolayı hayvan organlarıyla çalıştıklarını belirten Tunalı, kolay temin edilmesi ve insan kalbine benzemesinden dolayı kuzu kalbini seçtiğini söyledi.

Lise öğrencilerine eğitim vermekten duyduğu mutluluğu anlatan Tunalı, "Ben Ankara Anadolu Lisesi'nde parasız yatılı okudum. Benim bu ülkenin çocuklarından almış olduğum bir borç var. Belki onun ödemesi dersiniz, belki başka bir şey dersiniz; ama enerjimiz varken onu gelecek kuşaklar için kullanmakta yarar var." diye konuştu.

Plastinatın iyi korunması durumunda yüzyıllar boyu kullanılabileceğini söyleyen Tunalı, "Çok iyi bir hoca, kadavra üzerinde bir ameliyat yapıyor. Biz onun bu işlemini plastinasyon uygulayarak, plastinat haline getiriyoruz. Yüzyıl sonra o hocanın yaptığı ameliyata dokunabiliyorsunuz. Türkiye'de bunun örnekleri var. Ameliyatları plastinat haline getiriyoruz." dedi.

- İnsan vücudunun tamamı için 1500 saat

Tunalı, plastinasyonun zahmetli ama bir o kadar değerli bir işlem olduğunu belirterek, "Bir anatomistin, kalp, akciğer gibi organlar için 3 ay, insan vücudunun tamamı için de 1500 saat çalışması gerekiyor. O da bir yılı geçen bir süreç." diye konuştu.

Tunalı, TOBB ETÜ'deki tüm vücut plastinasyon laboratuvarının, dünyanın az sayıdaki laboratuvarından olduğunu kaydetti. Türkiye'nin plastinasyon konusunda iyi bir yerde olduğunu söyleyen Tunalı, toplantılarda, dergilerde plastinasyon çalışmalarının arttığını dile getirdi.

- Sonmaz: "Hem öğreniyoruz, hem eğleniyoruz"

Programın fikir sahibi fen bilimleri öğretmeni Nazlı Barış ise Doç. Dr. Selçuk Tunalı'yı çalışmalarından tanıdığını, öğrencilerle hocayı buluşturmak düşüncesiyle yola çıktığını söyledi.

Barış, Skype üzerinden hoca ile öğrencilerini buluşturarak projeyi başlattıklarını belirterek, eğitimi, Çankırı İl Milli Eğitim Müdürlüğü, Bilim ve Sanat Merkezi ve TOBB ETÜ Üniversitesi'nin maddi destekleriyle yürüttüklerini dile getirdi.

Plastinasyon eğitimi alan öğrenciler de projeden duydukları memnuniyeti dile getirdi. Öğrenci Elif Sonmaz, eğitime katılana kadar hedefinin diş hekimliği olduğunu ancak iki haftadır tıp fakültesini de düşündüğünü belirterek, "Bu işi bu üniversitede yapmak çok güzel. Selçuk hocanın anlatımını çok seviyoruz. Hem öğreniyoruz, hem eğleniyoruz." dedi.