Beslenme, boy uzamasında en büyük etken

Ço­cuk­lar­da boy uzun­lu­ğu ge­ne­tik et­ken­le­re bağ­lı ol­sa da, bes­len­me alış­kan­lık­la­rı ve ya­şam tar­zı da bü­yük öl­çü­de söz sa­hi­bi olu­yor. Ço­cuk­la­rın ge­li­şi­mi­nin sağ­lık­lı ve nor­mal dü­zey­de olup ol­ma­dı­ğı­nı an­la­ma­nın en iyi yo­lu­nun, boy uza­ma­sı­na dik­kat et­mek­ten geç­ti­ği­ni be­lir­ten Em­sey Hos­pi­ta­l'­dan Ço­cuk Sağ­lı­ğı ve Has­ta­lık­la­rı Uz­ma­nı Uzm. Dr. Ya­di­gar Genç, ebe­vey­nin bu an­lam­da ço­cuk­la­rı­nın boy­la­rı­nı bel­li ara­lık­lar­la ölç­me­si ge­rek­ti­ği­ni, ço­cuk­lar­da en hız­lı boy uza­ma­sı­nın, okul ön­ce­si dö­nem ile er­gen­lik­te oluş­tu­ğu­nu söy­le­di.

Na­sıl öl­çü­lü­yor?

Ço­cuk­ta­ki boy uza­ma­sı­nın sağ­lık­lı ve ye­ter­li olup ol­ma­dı­ğı­nı an­la­mak için, kız ço­cuk­ta an­ne ve ba­ba­nın bo­yu top­la­nır. Bu so­nuç­tan 13 çı­kar­tı­lıp, ra­kam iki­ye bö­lü­nür. Er­kek ço­cuk­ta da an­ne ve ba­ba­nın boy uzun­luk­la­rı top­la­na­rak, 13 ek­le­nir ve iki­ye bö­lü­nür. Böy­le­ce ço­cu­ğun ulaş­ma­sı ge­re­ken boy, doğ­ru bir şe­kil­de tes­pit edi­le­bi­lir. Ai­le ço­cu­ğun boy uza­ma­sı­nı ta­kip eder­ken, ak­ran­la­rı ka­dar ge­liş­me­di­ği­ni fark eder­se dok­to­ra baş­vu­rul­ma­lı­dır.

Süt ay­rı bir öne­me sa­hip

Ço­cuk­la­rın bes­len­me­sin­de boy uza­ma­sı açı­sın­dan pek çok yi­ye­cek ve içe­ce­ğin tü­ke­til­me­si ge­re­ki­yor, an­cak süt ve süt ürün­le­ri bu ko­nu­da çok da­ha önem­li. Ço­cuk­la­rın gün­de en az 2 su bar­da­ğı süt iç­me­le­ri ke­mik ge­li­şi­mi­ni des­tek­li­yor, özel­lik­le ge­ce yat­ma­dan he­men ön­ce içi­len süt, bü­yü­me hor­mo­nu­nun sal­gı­lan­ma­sı­na yar­dım­cı olu­yor.

Uza­ma­da­ki bü­yük pay

Ço­cuk­lar­da bo­yun uza­ma­sın­da en önem­li fak­tör­ler­den olan bes­len­me alış­kan­lı­ğı­nın, ço­cuk­la­rın ge­li­şi­min­de bü­yük öl­çü­de söz sa­hi­bi ol­du­ğu­na de­ği­nen Dr. Genç ko­nuy­la il­gi­li şu bil­gi­le­ri pay­laş­tı: ”Sağ­lık­lı ve ye­ter­li bir boy uza­ma­sı için; ta­ze seb­ze, mey­ve ve pro­te­in­li gı­da­la­rın ak­sa­tıl­ma­dan tü­ke­til­me­si ge­re­kir. Ha­mi­le­lik dö­ne­min­de an­ne­nin bes­len­me­si de be­be­ğin ile­ri­ki yaş­lar­da boy uza­ma­sı­nı doğ­ru­dan et­ki­ler. Ço­cuk­la­rın boy uza­ma­la­rı­nın ye­ter­li ola­bil­me­si için, seb­ze ve mey­ve­le­rin hem ta­ze hem de müm­kün­se çiğ tü­ke­til­me­le­ri fay­da­lı ola­cak­tır. Çün­kü en yük­sek be­sin de­ğer­le­ri çiğ seb­ze ve mey­ve­ler­de bu­lu­nur. De­mir, çin­ko, se­len­yum ve kal­si­yum gi­bi mi­ne­ral­le­rin ek­sik­li­ğin­de boy kı­sa­lı­ğı so­ru­nu gün­de­me ge­le­ce­ğin­den, bu mi­ne­ral­le­ri içe­ren de­niz ve süt ürün­le­ri dü­zen­li ola­rak tü­ke­til­me­li­dir. Ay­rı­ca B, C, D ve E vi­ta­min­le­ri de ge­li­şim açı­sın­dan bü­yük önem arz et­ti­ğin­den bu ih­ti­yaç da seb­ze ve mey­ve­ler ara­cı­lı­ğıy­la gi­de­ril­me­li­dir.“

Büyüme hormonuna bakılmalı

Ço­cuk­lar­da boy uza­ma ve vü­cut ge­li­şi­mi, bü­yü­me hor­mo­nu­na bağ­lı olu­şu­yor. Bü­yü­me hor­mo­nu­nun yeterince salgılanmaması, çocuklarda boy kısalığı sorununa neden olabilir. Büyüme hormonu eksikliği olan çocuklar; kısa boy, fazla kilo ve ergenliğe geç girme sorunlarını sıklıkla yaşar. Boy uzamasını doğrudan etkileyen büyüme hormonu eksikliğinde, kemik yaşı ölçümü ve çeşitli hormon tahlilleri yapılır. Büyüme hormonu eksikliğinin kesin tespiti durumunda, çocuğa büyüme hormonunun takviye olarak verilmesi sağ­la­nır. Bu te­da­vi, boy ol­ma­sı ge­re­ken öl­çü­ye ge­le­ne ka­dar uy­gu­la­nır.

Spor katkıda bulunuyor

Ço­cuk­luk dö­ne­min­de kas ve ke­mik ge­li­şi­mi­ni des­tek­le­di­ği bi­li­nen yüz­me, bas­ket­bol, vo­ley­bol gi­bi spor dal­la­rı ço­cuk­la­ra boy uza­ma­sı ko­nu­sun­da avan­taj sağ­lı­yor. An­cak ço­cuk­luk­ta vü­cu­da faz­la­dan yük bin­me­si­ne ne­den olan hal­ter, gü­reş ve ben­ze­ri spor dal­la­rıy­la uğ­ra­şıl­ma­sı öne­ril­mi­yor. Spo­ra okul ön­ce­si dö­nem­den zi­ya­de il­ko­kul ça­ğın­da baş­lan­ma­sı ge­rek­ti­ği­ni de vur­gu­la­yan Dr. Genç, boy uza­ma­sı­na olum­lu kat­kı sağ­la­ma­sı için spo­run dü­zen­li, ak­sa­tıl­ma­dan ya­pıl­ma­sı­na da dik­kat edil­me­si ge­rek­ti­ği­ni be­lirt­ti.