Akdeniz Üniversitesinin "susam" başarısı

Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesinde, her yıl 120 bin ton susam ithal eden Türkiye'nin dışa bağımlılığının azaltılması amacıyla kırılgan kapsüllü susam türü geliştirildi.

Tarla Bitkileri Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Çağırgan başkanlığındaki ekip, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı'nın desteğiyle melez susam tohumlarına radyasyon uygulayarak birinci evre mutantı elde etti. TÜBİTAK'ın da destek verdiği çalışmayla makinelerle hasat yapılabilen kırılgan kapsüllü susam türü geliştirildi. Ziraat Fakültesinin uygulama alanında üretilen yeni susam çeşidinin hasadını, Çağırgan ve beraberindekiler yaptı.

Çağırgan, burada gazetecilere yaptığı açıklamada, sağlık açısından önemli olan susamın dünyada üretiminde büyük artış yaşandığını söyledi.

Son on yılda susam üretiminin yüzde 50 arttığını dile getiren Çağırgan, şunları kaydetti:

"Susam, makineyle hasadının yapılamaması ve işçilik gerektirdiği için el emeğinin ucuz olduğu ülkelerde yetiştirilmeye başlandı. Üretim, Afrika'ya, Asya'ya kaydı. Türkiye iyi susam tüketen ülkeler içinde yer alıyor, yılda en az 120 bin ton susam ithal ediyoruz. Türkiye'nin iklimine, hatta ikinci ürün olarak geliştirmeye çok uygun olmasına rağmen susamı dışarıdan alıyoruz. Neden? Makineyle hasat yapılamadığı için."

Bilim adamları olarak susamda kırılgan kapsül mutantlar geliştirdiklerini anlatan Çağırgan, bunları dünyada ilk defa deneysel olarak kendilerinin bulduğunu ifade etti.

Susamın makineyle hasadının yapılabilmesi için ince kabuklulara yöneldiklerini belirten Çağırgan, "Kırılgan kabuklu özel mutant bulduk. Var olduğu söylenen ve sonuç almanın mümkün olmadığı belirtilen Amerikan kağıt kabuklu bir susam olduğu söyleniyordu. Bununla karşılaştırmayı denedik. Bu projemizi de TÜBİTAK destekledi. 2014, 2017 yılları arasında yürüttük ve başarılı olduk. Çalışmamızı hasatla tamamlayacağız." diye konuştu.

Çalışmadan, evrensel boyutta önemli sonuçlar aldıklarını aktaran Çağırgan, "Çiftçi bizden makineyle biçerdöverle hasat edilen susam istiyor. Amerika'da üzerinde çalışılmış ama başarılı olunamamış. Biz dünyada ilk defa kırılgan kapsüllü susamlar bulduk. Bu susam sayesinde artık hasat teknolojiyle yapılabilecek." dedi.