Türkiye-İran-Azerbaycan üçlü ittifakı

Bildiride, ortak kültürel miras, tarihi bağlar ve dini değerler üzerine kurulu dostluk ve komşuluk ilişkileri çerçevesinde üç ülkenin modern tehditlerin üstesinden gelme ve ortak çıkarları gözetmek için bir araya geldikleri belirtildi.

Bakanların, üç ülke arasındaki gerek ikili gerek çok taraflı ilişkilerin gelişiminden memnun oldukları ifade edilen bildiride, ilişkilerin her alanda daha da geliştirilmesi yollarının araştırılmasının önemine dikkati çekildi. Üç ülke dışişleri bakanları Urumiye'de düzenlenen bir önceki toplantının ışığında ilişkilerin geliştirilmesine yönelik bazı adımlar atmayı kararlaştırdı.

Üç ülke dışişleri bakanlarının, tarafları ilgilendiren önemli bölgesel ve uluslararası sorunlar hakkında istişarelerini sürdüreceği belirtilen bildiride, Azerbaycan'ın BM Güvenlik Konseyi'nin geçici üyeliğine seçilmesi memnuniyetle karşılanarak, bunun bölgenin çıkarlarına uygun olduğu kaydedildi. Bildiride, Dağlık Karabağ sorununun bağımsızlık, toprak bütünlüğü ve uluslararası olarak tanınmış sınırlara saygı çerçevesinde bir an önce çözümünün bölgedeki refah ve barış ortamına olumlu katkı yapacağı da ifade edildi.

Bildirinin 4. maddesinde, üç ülkenin topraklarını birbirlerine yönelik herhangi bir tehdit ve eylem için hiçbir şekilde kullandırmamaya kararlı oldukları kaydedilerek, tarafların her türlü aşırıcılık, uluslararası organize suç, uyuşturucu, insan kaçakçılığı ve terörizmle mücadelede işbirliğini geliştirme kararlılıkları da vurgulandı.

Üç ülke ayrıca ekonomi, enerji, ticaret, turizm, endüstri, ulaştırma gibi çok çeşitli alanlarda ilişkileri geliştirme iradelerini de ortaya koyarak, bu yönde birlikte çalışılarak, Üçlü Ekonomik Komite tarafından yapılacak tavsiyelerin göz önüne alınacağını kaydettiler. Üçlü Ekonomik Komite tarafından oluşturulan alt komitelerin toplanma ayları da belirlenerek, ticaret alt komitesinin Mayıs, ulaştırma komitesinin Haziran, enerji komitesinin Eylül, turizm komitesinin ise Ekim ayında toplanması kararlaştırıldı.

Tarafların tarihi ve kültürel bağların korunması için çalışmayı sürdürecekleri de belirtilerek, üç ülkenin vatandaşlarının vizesiz serbest bir şekilde seyahat edebilmelerinin taraflarca düşünüleceği bildirildi.

Bildiride nükleer enerjinin kullanımı konusuna da yer verilerek, tarafların nükleer enerjinin NPT çerçevesinde barışçıl amaçlarla herhangi bir eşitsizlik ve ayrımcılık olmaksızın kullanımını destekledikleri, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu'nun da bu konudaki tedbirleri alabilecek tek merci olduğunu düşündükleri belirtildi.

Üç ülkenin NPT 2010 konferansının sonuç bildirisini destekledikleri de ifade edilerek, bir sonraki üçlü toplantının Van'da Eylül ayında yapılacağı bildirildi.

Davutoğlu: Güney Kafkasya'da bir barış ve refah bölgesi oluşturulabilir.

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Güney Kafkasya'da bir barış ve refah bölgesi oluşturulabileceğini söyleyerek, Türkiye, İran ve Azerbaycan'ın üçlü toplantı düzenleyerek attıkları adımla bunun önemli bir aşamasını gerçekleştirdiğini kaydetti.

Türkiye, İran ve Azerbaycan dışişleri bakanlarının Azerbaycan Özerk Cumhuriyeti Nahçıvan'da düzenledikleri üçlü toplantı sona erdi.

Dışişleri Bakanı Davutoğlu, Azerbaycan Dışişleri Bakanı Elmar Memmedyarov ve İran Dışişleri Bakanı Ali Ekber Salihi toplantı sonunda basına hitap ettiler.

Bakan Davutoğlu, diğer bakanlara teşekkür ederek, Nahçıvan için "dünyanın süsü" denildiğini, son dönemde atılan adımlarla bunun gerçekleştirilmekte olduğunu kaydetti.

Bu üçlü toplantı sürecinin bölgeye yeni bir ivme kazandırdığını, Urumiye'de düzenlenen ilk toplantının çok başarılı olduğunu belirten Davutoğlu, o toplantının operasyonel sonuçlar doğurduğunu ve turizm, enerji, ulaştırma ve ticaret alanlarında oluşturulan dört alt komitenin yakında çalışmalarına başlayacağını kaydetti.

Davutoğlu, "Burası öyle bir bölge ki bütün halklar birlikte yaşıyor. Dolayısıyla burada, yani Güney Kafkasya'da bir barış ve refah bölgesi oluşturulabilir. Türkiye, İran ve Azerbaycan attıkları bu adımla bunun önemli bir aşamasını gerçekleştiriyor" diyerek, bu üçlü toplantı ile bölgenin diğer ülkelerine de önemli bir mesaj verdiklerini bildirdi.

Bir sonraki üçlü toplantının Eylül ya da Ekim ayında Van'da düzenleneceğini söyleyen Davutoğlu, Van'da üç ülke iş adamlarının da toplanmasını planladıklarını kaydetti. Davutoğlu, "Yeni bir ufuk çizeceğiz" diyerek, üçlü işbirliği anlamında sınır ve ulaştırma alanlarında kolaylaştırmalar olacağını, ilk aşamada sınır bölgesindeki ilişkileri yoğunlaştıracaklarını, Kafkasya bölgesinde bir refah projesi geliştirmenin kendileri için önemli olduğunu söyledi.

Davutoğlu, bölgedeki bütün sorunların çözülmesini ve toprak bütünlüğü ilkesi çerçevesinde dostluk ilişkilerinin geliştirilmesini umduklarını da ifade ederek, o durumda Gürcistan, Ermenistan ve Rusya'nın da katılımı ile bölgede yepyeni bir dönemin başlayabileceğini bildirdi.

Üç ülkenin pek çok konuda ortak görüşlere sahip olduğunu söyleyen Davutoğlu, teknolojinin eşit şartlarda kullanımı da dahil olmak üzere birçok konuda ortak tutum belirlediklerini belirtti.

İran Dışişleri Bakanı Salihi de ev sahibi ülke Azerbaycan'a teşekkür ederek, bu üç ülke arasında derin tarihi bağlar bulunduğunu vurguladı. Salihi'nin üç ülke arasındaki ilişkilere ilişkin sözlerini tercümanın "Biz bir ağacın dallarıyız, bir bedende üç ruhuz" diye yanlış çevirmesi üzerine Davutoğlu araya girerek, sözleri "Doğrusu üç bedende bir ruhuz olacak" diyerek düzeltti.

Salihi bu sözlerinin arada hiçbir sorun olmadığı anlamına gelmediğini, ancak bu sorunları istişarelerle çözümleyebildiklerini belirterek, görüşleri yakınlaştırmak için görüşmeleri sürdürdüklerini kaydetti. Salihi, burada en önemli hususun ise ülkelerin ortaya koydukları siyasi irade olduğunu söyleyerek, toplam 170 milyon nüfuslu üç ülkenin birbirleri için önemli pazarlar olduğunu bildirdi.

Salihi, İran ile Azerbaycan arasındaki sorunlara ilişkin soru üzerine de biraz önce yüreğinden gelen samimi duygularını dile getirdiğini söyleyerek, sorunların barışçıl yöntemlerle çözümünü arzu ettiklerini kaydetti. Dağlık Karabağ sorunun çözümüne yönelik de çeşitli platformlarda görüşmelerin sürdüğünü hatırlatan Salihi, "İran ve Azerbaycan arasında dostluk ve kardeşlik ilişkileri vardır. Emin olun ki bizim ilişkilerimiz gün be gün daha da derinleşecek ve iyileşecektir" diye konuştu.

Azerbaycan Dışişleri Bakanı Memmedyarov da bugün gerek ikili gerek üçlü çerçevede bir araya geldiklerini belirterek, toplantı sonunda yayımlanan ortak bildiride alınan kararları açıkladıklarını kaydetti. Azeri bakan, bu toplantıların ve görüşmelerin her üç ülke için de çok önemli olduğunu belirterek, bir sonraki toplantının Van'da yapılacağını bildirdi.

Memmedyarov, İran ile aralarındaki sorunların müzakerelerle çözümlenebileceğini de söyleyerek, ortak bildiride bütün soruların yanıtlarının bulunduğunu kaydetti.