Hakimiyet savaşlarını kim kazanacak?
Dünya, iki büyük güç ABD ve Çin arasındaki mücadeleyi izliyor. Peki ama sadece ticari savaş gibi görünen bu mücadelenin altında neler yatıyor? ABD ve Çin kozlarını hangi ülkelerde, hangi alanlarda paylaşıyor?
Çin'in milli geliri, ABD’nin milli gelirini, satın alma paritesi hesabıyla çoktan geçti. IMF'ye göre, dünyanın en büyük imalat sanayiine ve en büyük döviz rezervlerine sahip ülke Çin. Dünyanın en hızlı bilgsayarlarını üreten, en büyük radyo teleskopunu yapan, en uzun hızlı tren hattı ağını kuran da.Kısacası Çin bugüne dek ABD'nin yönettiği ne varsa, daha da üstüne çıktı ve bu ABD için, gizliden gizliye de olsa savaş demek.
Çin, son 15 yılda Afrika'dan Latin Amerika'ya, farklı coğrafyalarda kendine yeni etki alanları açmaya başladı. "Tek yol tek kuşak projesi" kapsamında, Avrasya’da kritik geçiş noktaları olarak görülen bölgelere gözünü dikti.
Afrika, dünyadaki altın rezervlerinin yüzde 50’sine, platin ve kobalt rezevlerinin ise yüzde 90’ına sahip. Çin işte bu nedenle, Afrika’daki yatırımlarını büyük ölçüde hızlandırdı.
Özellikle madencilik ve inşaat alanlarına eğildi. Yatırımları 125 milyar doları aştı. Afrikalı hükümetlere yaklaşık 100 milyar dolar borç verdi. Sürekli olarak siyasi istikrarsızlıklarla çalkalanan Afrika ülkeleri, borçlar altında ezilirken, ABD'den uzaklaştı.
Çin dev yatırımların karşısında, tren yolları, limanlar gibi projelerin borcunun ödenmemesi durumunda, işletmelere el koyma hakkını saklı tuttu.
Kızıldeniz'e, Umman Denizi'nin Aden Körfezi'ne kıyısı olan Cibuti Cumhuriyeti’nde, deniz üsleri, liman işletmeleri kurdu. Demiryolu inşa etti. ABD askeri üssü "Kamp Lemonyer"i de denizden kuşatma şansı doğdu. Yani sadece ticari değil, askeri anlamda da, elini güçlendirdi.
Çin Afrika'da bu stratejik hamleleri yaparken, ABD etkisini kırmak için ''Afrika’ya refah'' projesini ortaya sürdü. ''Kıtaya yönelik yeni harcamalar'' için planlar açıklandı. Ancak uygulamada bu sağlanamadı.
İddialara göre, Çin ayrıca Hint-Pasifik’te, hassas güdümlü füzeler ve diğer karşı müdahale sistemlerinden oluşan güçlü silahlar konuşlandırdı. ABD ise küresel erişim için oluşturduğu altı cephe komutanlığının en büyüğü olan ve dünya nüfusunun yarısını kaplayan Pasifik Komutanlığı'nın adını Hint Pasifik olarak değiştirdi.
Hindistan'la 90’lardan bu yana yaptıkları askeri tatbikatların senaryolarını Çin’i hedef alacak şekilde planlandı.ABD ve Çin’in kozlarını paylaştığı bir diğer nokta ise Venezuela. Siyasi krizin yaşandığı ülkede, ABD muhalefet lideri Guaido’ya büyük destek gösterirken, Çin ise Maduro yönetiminin arkasında durdu.
Venezuela petrol rezervlerinin erişimini, 30 milyon dolar dış borcu olduğu Çin’e açtı.Son olarak Vietnam. ABD Dışişleri Bakanlığı, Çin’in Vietnam’daki petrol ve gaz alanındaki çalışmalarına müdahalesi konusunda endişe duyduklarını açıkladı.Farklı coğrafyalarda üstü kapalı olarak yaşanan bu hakimiyet savaşının kazananı kim olacak. Onu zaman gösterecek.
