Açık öğretim kitabındaki oruç skandalına özür

Emrah Yeşilduman'ın haberi...

Açık öğretim öğrencilerinin ders çalışmak için edindikleri Murat Yayınları 2. Sınıf 3. Yarıyıl İlahiyat kitabında yer alan 'kadınların özel hallerinde oruç tutması' bölümünde yer alan bilgi tartışmalara neden oldu.

'KADINLAR ÖZEL HALLERİNDE ORUÇ TUTABİLİR'

Murat Yayınları açık öğretim ilahiyat fakültesi 2. sınıf 3. yarıyıl kitabında "Kadınların özel hallerinde oruç tutması: Fıkıh tarih içerisinde kadınların bu durumlarında oruç tutabileceklerine dair bir tartışma yoktur. Kadınların bu hallerinin oluşturduğu fizyolojik rahatsızlığı oruç tutmamaları için bir ruhsat oluşturduğunu söylemenin rasyonel dayanağı olamaz. Hz. Peygamber'in hadisinden hareketle hiçbir fakih bu durumda olan kadınların oruç tutmayabileceğini söylememiştir." Bilgisine yer verildi.

Kitapta yer alan bu bilgi İslam'da kadınların özel hallerinde oruç tutamaz ve namaz kılamaz emirlerine ters düştüğü ifade edilirken konu ile ilgili hadisler ve fıkıh alimlerinin görüşleri şöyle:

Türkiye'de fıkıh dendiğinde akla ilk gelen isimlerden Hayrettin Karaman, kendisine bu konu ile alakalı yöneltilen soruya 'kadınlar özel hallerinde namaz kılamazlar ve oruç tutamazlar' demiştir.

Semerkand Yayınları'ndan Kadın ve Aile İlmihali kitabında yer alan bölümde ise şöyle anlatılmıştır: "Hayız halindeyken oruç tutmak haramdır. Lohusalık da böyledir. Bu durumda tutulmayan oruçlar gününe gün kaza edilir. Bu kazanın peş peşe olması gerekmez. Hz. Peygamber (s.a.v.) "Adet halinde hanımlar namaz kılmaz, oruç tutmazlar" buyurmuştur. (Buhari, Hayız, 7.)"

KADINLARIN ÖZEL HALLERİNDE ORUÇ TUTMASI HARAMDIR

Alo Fetva hattından edindiğimiz bilgiye göre de kadınların özel hallerinde oruç tutmaları haramdır. İslam tarihi boyunca böyle bir tartışma olmamıştır ancak son zamanlarda yeni iddialar ortaya atılmıştır. Alo Fetva hattı bu durumun Hz. Aişe'den gelen hadis ile açıklandığını belirtti. İşte o hadis...

Hayız-nifas hâlindeki kadınlara, namaz kılmak gibi oruç tutmak da haramdır. Ancak namazdan farklı olarak, tutamadıkları günleri, temizlendikten sonra kaza etmeleri gerekmektedir. Çünkü, oruç, namaz gibi devamlı olmayıp senede bir ay olduğundan, kadınların tutamadıkları birkaç günlük oruç borçlarını sonradan kaza etmeleri, onlara pek fazla bir zahmet ve meşakkat yüklemez. Bu bakımdan namaz borçları afvedildiği halde, oruç borcu baki kalmış, sonradan kazası istenmiştir. Âişe validemiz bu hususta şöyle buyurmuşlardır:

"Bize hayız ve nifas hâlleri geldiğinde, Hz. Resûlüllah (asm) tutmadığımız oruçlarımızı kazâ etmemizi emir buyururlardı. Kılmadığımız namazların ise kaza edilmesini emretmezlerdi." (bk. Neylü'l-Evtar, 1, 279-280; Sübülü's-Selam, 1, 105)

YAYIN EVİNDEN DÜZELTME VE ÖZÜR

İlahiyat 2. sınıf 3. Yarıyıl Kitabı 291. sayfasında geçen ifadelerde "kadınların özel hallerinde de oruç tutabileceklerine" dair bir algılama oluşmuştur. Esasen ilgili kitapta yer alan paragraf "Fıkıh tarih içerisinde kadınların bu durumlarında oruç tutabileceklerine dair bir tartışma yoktur." ifadesi ile başlamış ve bu durumda olan kadınların aslında oruç tutamayacakları kesin bir şekilde ifade edilmiştir.

Ancak sonraki cümle, yanlışlıkla, bu konudaki farklı fikirlerle devam etmiş ve fakat bu fikirlerin tartışmalı bir konu olduğu sehven belirtilmemiştir. Bir başka ifade ile bu durumda olan kadınların oruç tutup tutmayacaklarına dair son dönemdeki bir tartışmaya dikkat çekmek isterken, "Kadınların bu hallerinin oluşturduğu fizyolojik rahatsızlığı oruç tutmamaları için bir ruhsat oluşturduğunu söylemenin rasyonel dayanağı olamaz. Hz. Peygamber'in hadisinden hareketle hiçbir fakih bu durumda olan kadınların oruç tutmayabileceğini söylememiştir." ifadesi yanlışlıkla kesin bir hüküm gibi kitapta yer almıştır.

İlgili paragraf şu şekilde düzeltilmiştir.

Kadınların Özel Hallerinde Oruç Tutması: Fıkıh tarihi içerisinde kadınların bu durumlarında oruç tutabileceklerine dair bir tartışma yoktur. Hemen hemen güncel fıkhî tartışması yapılan her konu hakkında klasik dönemden birbirinden farklı görüşler ve bunların savunucuları bulunurken, kadınların bu hallerinde oruç tutabileceklerine dair bir içtihada ve bunu savunan bir müçtehide rastlamak imkânsız gibidir. Örneğin Hanefî, Malikî, Şafiî ve Hanbelî mezheplerinde kadınların özel hallerinde oruç tutmalarının haram olduğu görüşü benimsenmiştir. Buna rağmen günümüzde bazı yazarlar birtakım gerekçelerle bu şekilde oruç tutulabileceğini savunmaktadır.

Böyle bir konuda sehven yapılan hatadan dolayı öğrencilerimizden ve kamuoyundan özür dileriz...

Murat Yayınları
Yönetim Kurulu

 emrah.yesilduman@haber7.com