Bakan İslam'dan engellilere müjde

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı Ayşenur İslam, "Şehirlerarasını ilk kez gündeme getirdiğimiz için bir süre koyduk, 2018'e kadar dedik. Çünkü 'Bugün dönüşecek' desek o kadar otobüs yok. Amaç kendimizi kandırmak değil gerçekçi bir iş yapmak" dedi.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının çalışma alanına giren düzenlemeleri de içeren, TBMM'de kabul edilen torba kanunda, engellilerin ulaşım sorunlarının çözümü için düzenlemeler yer alıyor.

"Dokuz ve üzeri koltuğu bulunan araçların" toplu taşıma araçları arasına eklenmesiyle, torba yasada da minibüsler için aynı ifade kullanıldı. Kanuna göre, sürücü koltuğu hariç dokuz ila on altı oturma yeri olan toplu taşıma araçları, yolcu gemileri ile özel ve kamu şehirlerarası toplu taşıma araçları ile turizm taşımacılığı yapılan araçlar engelliler için erişilebilir duruma getirilecek.

Mevcut özel ve kamu toplu taşıma araçlarının engelliler için uygun hale getirilmesi için 4 yıllık bir geçiş süreci öngörülüyor. Yolcu gemileri ile özel ve kamu şehirlerarası toplu taşıma araçları ve turizm taşımacılığı yapılan araçların 2018 yılı sonuna kadar engelliler için erişilebilir duruma getirilmesi planlanıyor. Bunun dışında, denetleme süreci başlayan şehir içi otobüs ve raylı sistem için herhangi bir uzatma söz konusu değil.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanı İslam, yeni düzenlemeye ilişkin AA muhabirine açıklamalarda bulundu.

Engellilerin hayatın içinde var olması, eğitim ve üretime katılması için erişilebilirliğin önemine dikkati çeken İslam, düzenlemelerin kağıt üzerinde kalmaması için çalışıldığını belirtti. Erişilebilirlikle ilgili düzenlemelerde kendilerine "dönüşüm sürelerinin uzatıldığı"na dair eleştiriler geldiğini aktaran İslam, şehirlerarası otobüslerle ilgili düzenlemeden yola çıkarak, "Önceki düzenlemelerde şehirlerarası otobüslerin konusu bile geçmiyordu. Bu otobüsler de engelli kullanıcılar için büyük bir ızdıraptı. Şehirlerarasını ilk kez gündeme getirdiğimiz için ona bir süre koyduk, 2018'e kadar dedik. Çünkü 'Bugün dönüşecek' desek o kadar otobüs yok. Amaç kendimizi kandırmak değil gerçekçi bir iş yapmak" değerlendirmesinde bulundu.

-"İlgililerle karşılıklı mutabakata varılan maddeler"

Şehirlerarası seyahat edecek bir engellinin 2018'e kadar beklemesinin söz konusu olmadığına vurgu yapan İslam, şunları kaydetti:

"Engelli kişinin otobüs firmasına talebini 72 saat yani 3 gün öncesinde bildirmesi durumunda erişilebilir bir araç temin edilmek durumunda. Ben bir otobüs işletmecisiysem, Ankara-İstanbul hattımın içine mutlaka bir tane otobüs koyacağım ve bunu da talep edene kullanacağım. 72 saat önce bildirildiğinde de bu çok rahat yapılabilir. Bunların hepsi, ilgili makamlarla teyitleşilerek, 'Biz bunu yapabiliriz' denilen, karşılıklı mutabakata varılan, engelli kullanıcıların, sivil toplum kuruluşlarının da görüşlerinin alındığı maddeler.

En büyük derdimiz, yapılmış binaları, alınmış otobüsleri dönüştürmeye uğraşıyoruz. Piyasaya yeni katılanlar ne olacak Biz bugünden ona bir tedbir almazsak, yine aynı şeyleri yaşayacağız. ABD'de yapılan araştırma gösteriyor ki, aracı dönüştürme maliyeti sıfırdan almaktan daha yüksek ve daha verimsiz. Biz de o yüzden, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı ile de mutabakata vardık. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden altı aylık süreden sonra üretilen araçların ruhsatında artık erişilebilirlik aranacak. Sürücü koltuğu hariç dokuz veya daha fazla oturma yeri olan araçlardan erişilebilir olmayanlara şehir içi ve şehirlerarası yolcu taşıma hizmeti için yetki belgesi, izin veya ruhsat verilmesi yasaklandı. Böylece engelli bireylerin erişebilirliğine uygun olmayan araçların kullanıma sokulmasının önüne geçildi."

-"Her ilde komisyonlar kuruldu, bireysel başvuru imkanı da var"

Bakan İslam, "süre uzatımı"na ilişkin eleştiriler konusunda da, engellilerle ilgili düzenlemeler söz konusu olduğunda sıkça kullanılan ve Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesinde de yer alan "makul düzenleme"nin önemine dikkati çekti.

"Engellilerin kanunlarda düzenlenen hak ve özgürlüklerden tam ve diğer bireylerle eşit şekilde yararlanmasını sağlamak üzere belirli bir durumda ihtiyaç duyulan, ölçüsüz veya aşırı yük getirmeyen, gerekli ve uygun değişiklikleri" anlatan "makul düzenleme" ifadesinin göz önünde bulundurulması gerektiğini söyleyen İslam, "Neden erişilebilir hale gelmedi" diye ceza kesilse bile cezaların sorunu bir yere kadar çözebileceğinin, bu tür uygulamalarda kamuoyu oluşturulmasının ve toplumun bilinçli hale getirilmesinin çok önemli olduğunun altını çizdi.

Bakan İslam, şöyle konuştu:

"Sorunu yaşayan kişiyi hakkını arama aşamasında yalnız bırakmamak adına her ilde erişilebilirlik izleme ve denetleme komisyonları kuruldu. Bu komisyonlara bireysel olarak da başvuru imkanı var. Valilikler başkanlığında çalışan bu komisyonların yarısı, ilgili sivil toplum kuruluşlarından oluşmakta. Birçok konuda karar, bu izleme komisyonlarına bırakıldı. Şüphesiz bu komisyonlar makul düzenleme anlayışı içinde hareket edeceklerdir. Örneğin, okul servisleri için şöyle bir çalışma yapıldı, binlerce okul servis aracı var. Eğer normal servisi kullanamayacak kadar bir fonksiyon kaybım varsa, mutlaka benim için özel bir düzenleme yapılmalı. Benim o okula gelişim sağlanmalı. 'Bir okulun servis işletmesini alan işletmeci bütün araçlarını derhal rampalı yapsın' diyemeyiz. Bugün bu kadar kullanıcı olmadığı gibi, bu araçların hemen dönüşümü de çok kolay değil. İşte bu nedenle makul düzenleme tanımı içinde, talebin derhal karşılanacağı ancak 2018 yılına kadar da tüm dönüşümün sağlanacağı bir sistem öngörüldü."

-"Makul düzenlemede önemli olan, mağduriyet yaşanmayacak"

"Makul düzenleme" konusunda önemli olanın mağduriyet yaşanmaması olduğuna vurgu yapan İslam, sözlerini şöyle tamamladı:

"O çocuğun ihtiyacı karşılanacak. O servis aracı erişilebilir hale getirilecek veya o çocuk için başka bir fırsat yaratılacak. O yüzden illerdeki komisyonlar kendi illerindeki otobüslerin, okulların, hastanelerin dönüşümünü bu durumları göz önünde bulundurarak planlayacaklardır. Bu planlama, ucu açık bir şekilde değil, takvimli, programlı bir şekilde yürütülmektedir ve süreç başlamıştır. Binalar ve açık alanlar için de daha önce belirlendiği gibi, tarihte hiçbir değişiklik yoktur. Gereken yerde ceza sistemi işleyecek ve dönüşüm hızla gerçekleşecektir. Bu konudaki kararlılığımız, engelli bireylerden yanadır. Eminiz ki, engelli bireyler için kullanışlı olan tüm düzenlemeler hepimiz için kullanışlı olacaktır."