Sondaj yapmayan madenciye çok komik ceza

İlker Akgüngör'ün haberi

Sondaj yapıldığı takdirde en az iki gün işi durdurması gereken işveren, yapmadığında ise sadece 1.680 TL idari cezayla kurtuluyor
 
Ermenek’teki madende su baskını riskine karşı geçtiğimiz Haziran ayında yapılan denetimde kontrol sondajının yapılmadığı ortaya çıktı. Kontrol sondajı her madende kazılacak yerin arkasındaki tehlike ve riskleri görmek için yapılıyor. Bu işlem grizu patlaması ve su baskınına karşı elektrikle çalışmayan sondaj makineleriyle yapılıyor. Sondaj makineleri güvenlik için hava basıncıyla çalışıyor.  
 
25 metrelik delikler
 
Sondaj işlemi sırasında 6.5 cm elmas çubuklar kullanılıyor. Madende ilerledikçe birkaç noktada en az 25 metrelik delikler açılıyor. Çıkartılan madenin özelliğine göre bu mesafe 100 metreye kadar çıkabiliyor. Bu işlem sırasında kontrol edilen noktanın arkasında gaz veya su bulunmazsa maden kazısına devam ediliyor. Madende kazı devam ederken kontrol sondajı yapılmış olduğu halde bile 25 metrelik sondaj için örnek verilecek olursa maksimum 20 metre kazılıyor. Çünkü her kontrolden sonra kazıda 5 metrelik güvenlik payı bırakılıyor. Daha sonra her seferinde tekrar en az 25 metrelik sondajlarla kazıya devam ediliyor. 
 
Maliyeti 33 bin TL
 
Bölgedeki madencilerle konuştuğumuzda Has Şekerler Madencilik Şirketi’ne ait ocaktan çıkarılan linyit kömürünün satış fiyatı ton başına yaklaşık 370 lira. Bu durumda 3 gün boyunca 90 ton kömürün çıkarılamamasının işverene yaşattığı mali kayıp yaklaşık 33 bin 300 lira. Uzmanlar kontrol sondajının yapılmamasının cezası olan 1.680 TL’nin caydırıcı olmadığı belirtirken son kazayı örnek gösteriyor: “33 bin TL kayıptan olmamak için bin 680 TL’lik cezayı göze alıyorlar!” 
 
Cihaz 50 bin lira
 
Sondaj cihazları ithal edildiğinde yaklaşık 30-35 bin dolara alınabiliyor. Yerli sondaj cihazlarının fiyatı ise yaklaşık 50 bin lira. Cihaz dışında alınacak 1 metrelik elmas çubuğun fiyatı ise 350 TL. Yaklaşık 100 metre kadar elmas çubuk alındığında yerli bir sondaj cihazı işverene 80 bin liraya mal oluyor.

6331 sayılı kanun
 
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre uygulanan idari para cezası bu maliyetlerin çok altında. Sondajın yapılmaması kanunda ‘Risklerin belirlenmesine yönelik gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmaların yapılmasını sağlamamak’ olarak geçiyor. Kanuna göre bunun cezası sadece 1.680 TL.