İddialar incelendi...5 yıldızlı tesisten farkı yok

TBMM Mülteci Hakları Alt Komisyonu, Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi ile sivil toplum kuruluşlarının “geri gönderme merkezlerine” ilişkin eleştiri ve şikâyetleri üzerine harekete geçti. Alt Komisyon, İzmir Harmandalı ve Aydın Geri Gönderme Merkezleri’nde fiziksel kapasitenin yetersiz olduğu, bu merkezlerde kalanların havalandırma olanaklarının kısıtlı olduğu, sosyalleşme imkânlarının olmadığı, insani olmayan koşullarda yaşadıkları, avukata erişimlerinin güçleştirildiği ve merkezlerde refakatsiz çocukların kalmakta olduğu iddialarını araştırdı. 

Söz konusu merkezlere giden TBMM heyeti, yetkililerden bilgi aldı, merkezlerin sosyal donatılarını tek tek inceledi ve burda kalmakta olan göçmenlerle görüşmeler gerçekleştirdi.

‘Emek harcıyoruz’

Görüşmeler kapsamında İzmir Valisi Erol Ayyıldız, “İzmir’de bulunan Suriyelilerin önemli bir kısmı tarım işçisi olarak çalışmaktadır. Tarım işçisi olarak çalışanların önemli bir kısmı çadırlarda yaşamakta. İzmir’de bu konuyla ilgilenen geniş bir sivil toplum yapılanması bulunmakta” diye konuştu. 

İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Aziz Kocaoğlu da “Göçmenler için Büyükşehir Belediyesi tarafından çok sayıda hizmet verilmektedir. 3 bin çocuğun evlerine her gün süt dağıtılmasıdır. Sabah ve akşam sıcak yemek dağıtılmaktadır. Suriyeliler için meslek kursları açılmıştır” ifadelerini kullandı.

Eğitimli personel

TBMM Mülteci Hakları Alt Komisyonu İzmir Harmandalı ve Aydın Geri Gönderme Merkezleri’nde yapılan incelemelere ilişkin raporunu tamamladı. Raporda, “Merkezlerin fiziksel durumlarının, sosyal donatılarının gayet iyi durumda olduğu müşahede edilmiş; merkezlerde çalışan personelin alanında profesyonelleştiği gözlemlenmiş. Merkezlerde kalan göçmenlerle yapılan ikili görüşmelerde merkezlerin işletilmesine veya personelin kötü muamelesine dair hiçbir şikâyet alınmamıştır” denildi. 

Her gün doktor

Raporda şu tespitler yapıldı:

Merkezlerde yaşamakta olanlarla yapılan görüşmelerde kötü muamele veya işkenceye dair hiçbir şikâyet gelmemiştir.

Merkezlerde bulunan yabancıların acil ve temel sağlık hizmetlerinin karşılandığı, her gün doktorun bulunduğu tespit edilmiştir.

Üç öğün gıda ihtiyacının karşılandığı, kantin hizmetlerinin de verildiği izlenmiştir.
İdari gözetim, sınır dışı hususlarındaki kararlarla birlikte tebligatın ve kanuni süreç ve haklar hususunun 17 ayrı dilde yapıldığı, avukata ulaşımın kolay ve mümkün olduğu, kararlara karşı davaların açıldığı tespit edilmiştir.

İzmir Harmandalı Geri Gönderme Merkezi’nde 2017 Ocak-Kasım arasında 423 avukat müvekkilleriyle görüşmüş; Aydın Geri Gönderme Merkezi’nde ise 2017 Ocak-Kasım arasında 145 avukat müvekkilleriyle görüşmüştür.

Telefon hizmetlerine her gün belli saatler arasında erişimin mümkün olduğu, gazetelere erişim imkânı verildiği görülmüştür.

Refakatsiz  çocuk yok

Kadınların, erkeklerin ve ailelerin ayrı bölümlerde kaldığı tespit edilmiştir.
Çocukların yüksek yararı gözetilerek ayrı yerde barındırıldıkları, çocuklara ait eğitim, oyunalanları olduğu, bu bölümde öğretmenlerin, psikologların çalıştığı tespit edilmiştir. Merkezlerde refakatsiz çocuk bulunmamaktadır.
Geri gönderme merkezlerinin valilikçe haberli ve habersiz denetimleri yapılmaktadır.
Geri gönderme merkezlerinde açık havaya çıkma olanağı bulunmakta olup, günde 4 saat havalandırmaya çıkmak mümkündür.

Uluslararası norm

Sınır dışı etme ve idari gözetim kararları süreçlerinin 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Kanunu’nun (YUKK) 52, 53, 54, 55 ve 57. maddelerine uygun olduğu, geri gönderme merkezi işletmelerinde verilen hizmetlerin 6458 sayılı YUKK’un 58. ve 59. maddelerine uygun olarak sağlandığı müşahede edilmiştir.

Olumsuz algı 

Avrupa Konseyi bünyesinde bulunan Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi’nin Geri Gönderme Merkezleri ile ilgili raporunun hem tespit açısından hem de zamanlama açısından yanıltıcı ve önyargılı olduğu yerinde yapılan incelemede görülmüştür. 2015’te yapılan incelemenin raporunun 2017’de yayınlanması olumsuz bir algı çalışması yapılmaya çalışıldığını ortaya koymaktadır. 

‘5 yıldızlı insan hakkı uygulaması’

TBMM Mülteci Hakları Alt Komisyonu Başkanı Atay Uslu, Milliyet’e incelemeye ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı:

“Geri gönderme merkezlerinde insan hakları ihlalleri yapıldığı iddiasına ilişkin AB komsyonlarının raporları vardı. Gittik gördük ki, geri gönderme merkezleri gayet insanı, küçük sorunlar olsa da hemen çözüme kavuşturuluyor. Her türlü ihtiyaçları gideriliyor. İnceledik, standartlarımız oldukça yüksek. Türkiye bu asılsız iddialara karşı aynı fikirde, tek yürek. Bu merkezlerde 5 yıldızlı insan hakkı uygulaması var.”