Türkiye'nin ilk yerli keşif uydusu fırlatıldı

Türkiye'nin yüksek çözünürlüklü yerli keşif uydusu Göktürk-2, Çin'deki Jiuquan Fırlatma Üssü'nden uzaya fırlatıldı.

Yarın uzaya gönderilmesi planlanan Göktürk-2, Çin'deki olumsuz hava şartlarından dolayı uzay yolculuğuna bir gün önce başladı.

Canlı yayınla Ankara'dan da takip edilen fırlatma dolayısıyla TÜBİTAK UZAY'da TBMM Başkanı Cemil Çiçek, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel, Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Nihat Ergün, Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım, Milli Eğitim Bakanı Ömer Dinçer, Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, Gümrük ve Ticaret Bakanı Hayati Yazıcı, TÜBİTAK Başkanı Prof. Dr. Yücel Altunbaşak'ın katılımıyla tören düzenlendi.

TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (UZAY) ve TUSAŞ İş Ortaklığı tarafından yüksek yerlilik oranıyla üretilen ve 2,5 metre çözünürlüğe sahip Göktürk-2, Türkiye saatiyle 18.13'de Çin Halk Cumhuriyeti'nin Gansu Eyaleti'ndeki Jiuquan Uzay Fırlatma Merkezi'nden uzay yolculuğuna başladı. Göktürk-2, fırlatıldıktan 12 dakika sonra saat 18.25'de 686 kilometre yüksekteki yörüngesine oturdu.

Fırlatma anı canlı yayınla Ankara'dan da takip edildi. ODTÜ yerleşkesindeki TÜBİTAK UZAY tesislerindeki törende, Çin'deki fırlatma üssü ile Ankara ve Norveç'teki yer istasyonlarında görev yapan TÜBİTAK UZAY ekipleriyle canlı bağlantı yapıldı.

Çin'deki Türk görevliler, fırlatmaya dakikalar kala yapılan canlı bağlantıda, fırlatma öncesi morallerin üst seviyede olduğunu belirttiler.

Tamamen Türk mühendislerince yapılan uydu ile Tük uzay tarihinde RASAT'tan sonra ikinci damganın vurulacağını kaydeden yetkililer, uydu yapımında emeği geçenlere teşekkürlerini ilettiler.

Dışarıda havanın eksi 10 derece olduğunu bildiren yetkililer, Çin'deki heyecanın çok yüksek olduğunu aktardılar. Yetkililer, bundan sonraki uydu fırlatma törenlerinin Türkiye'de olması temennisini dile getirdiler.

-Fırlatmadan sonra ne olacak?-

Göktürk-2, yörüngesine oturduktan sonra kamerası yeryüzüne çevrilecek ve görüntü almaya başlanacak.  Uydudan ilk görüntülerin 25-30 Aralık tarihleri arasında indirilmesi planlanıyor.

Fırlatmadan sonra ilk sinyal, Ankara'dan 21.25'te alınacağı bildirildi. İlk sinyalin ardından uydudan sıcaklık, akım, gerilim gibi sağlık bilgilerinin akışı başlayacak.

Ardından milli uçuş bilgisayarı Bilge açılarak, uydunun roketten ayrılması sırasında oluşan takla hareketi gönderilen komutlarla durdurulacak.

Uydu üç eksende kontrol edilerek, dünya üzerinde istenen noktalara bakması sağlanacak. Daha sonra güneş panelleri teker teker açılarak uydunun ihtiyaç duyduğu elektrik enerjisi üretilecek.

GÖKTÜRK 2'den elde edilecek görüntülerin, askeri alanda istihbarat, sivil alanlarda ise tarımsal ürün analizleri, rekolte tahminleri, zirai mücadele, çevre kirliliği, doğal afetlerin neden olduğu hasarların değerlendirilmesi gibi amaçlarla kullanılacak.

-RASAT da dünyayı uzaydan izliyor-

Türkiye'nin ilk yerli gözlem uydusu RASAT, 17 Ağustos 2011 tarihinde başarılı bir şekilde uzaya fırlatılmıştı. Göktürk-2 uydusu, RASAT uydusuna göre 3 kat daha yüksek görüntü çözünürlüğüne ve 4 kat daha yüksek kütleye sahip.

Türkiye, Göktürk-2 ve RASAT sayesinde 2 gözlem uydusundan oluşan ve ileride sayıları artarak genişleyen faal bir gözlem uydusu filosunun temellerini atmış olacak.

-Türk ekipler görev başında-

Türk ekip, Ankara'da TÜBİTAK UZAY ve Ahlatlıbel; Norveç'te ise Tromsö'deki yer istasyonunda konumlandı ve Norveç'in Svalbard adasındaki yer istasyonu da uzaktan bilgisayar bağlantısı ile kontrol edildi.

Norveç'teki yer istasyonları, TÜBİTAK UZAY tarafından, kuzey kutbuna çok yakın olmaları ve uyduyla günde 14 defa uzun süreli iletişim kurabilmeleri sebebiyle uydunun devreye alınması işlemlerinin hızlı ve sağlıklı bir şekilde yerine getirilebilmesi için kiralandı.

-Milli Uçuş Bilgisayarı BİLGE-

Göktürk-2'de bulunan TÜBİTAK UZAY mühendisleri tarafından milli imkanlarla geliştirilen Milli Uçuş Bilgisayarı BİLGE, uydu sistemleri için çok önemli olan yüksek güvenilirlik, yüksek başarım ve yüksek veri iletim hızı ve depolama özelliklerini sağlayan bir tasarıma sahip.

BİLGE'de yer alan işlemciler birbirlerini denetleyerek, uydu sistemlerinde çok önemli bir hedef olan görevin yüzde 100 devamlılıkla yerine getirilmesini sağlayacak.

BİLGE uçuş bilgisayarı, uydu yörüngesindeki radyasyonun olumsuz etkilerine karşı korumalı ve hata durumunda kendini düzeltebilecek özellikler taşıyor.

Ayrıca uydunun kontrolünü ve yer istasyonlarıyla iletişimini sağlayan kritik uçuş yazılımları da tümüyle yerli imkanlarla geliştirildi. GÖKTÜRK-2, görüntü çekimi ve bunların yer istasyonlarına indirilmesi konusunda herhangi bir uluslararası kısıtlamaya tabi olmayacak.

-Fırlatmadan notlar-

Fırlatmaya son otuz saniye kala Başbakan Erdoğan, geri sayımda son otuz saniyeye gelindiğini belirtti. Fırlatmanın yapılacağı üsse de Çinli uzmanların 10-9-8 olarak geri sayım yapacağını dile getiren Erdoğan, ''Biz onların kafasını karıştırmayalım'' dedi.

Son altı saniyede kala salonda bulunanlar hep bir ağızdan geri sayıma başladı.

Başbakan Erdoğan, geri sayım bittiğine ''hadi ya Allah Bismillah'' diyerek uydunun fırlatılış görüntülerini izledi.

Salondakiler de Başbakan Erdoğan'ın ''hayırlı olsun'' sözlerinin ardından uydunun atmosfere yükselişini alkışlarla izledi.

Uydunun uzaya gidişinin bir buçuk dakikalık bölümünün izleneceği ve daha sonra uydunun gözden kaybolacağı bilgisi salondakilerle paylaşıldı.

TÜBİTAK yetkilileri, uydunun taşındığı roketin ilk bölümünün bir süre sonra ayrılacağını belirterek, bu parçanın uydunun fırlatıldığı yere yakın bir bölgeye düşeceği bilgisini ilettiler. Bu parçanın karaya mı denize mi düşeceğinin sorulması üzerine yetkililer, Çin coğrafyasının çok büyük ve parçanın düşeceği bölgesinin nüfus yoğunluğunun az olduğunu ve Çinlilerin bu riski göze aldığını dile getirdi.

Bunun üzerine fırlatma anını kürsüden izleyen TBMM Başkanı Çiçek, Başbakan Erdoğan, Orgeneral Özel ve Bakan Ergün arasında geçen ''Kimsenin başına düşmez inşallah'' temennisi salondakileri tebessüm ettirdi. 

-Göktürk-2'nin teknik özellikleri ve yetenekleri-

Göktürk-2; 2,5 metre çözünürlükte görüntü alabiliyor. Yaklaşık 400 kilogram ağırlığındaki GÖKTÜRK-2'nin tasarım ömrü 5 yıl. Uydu, bu süre içinde yeryüzünde istenen noktaları tek kare ya da şerit olarak görüntüleyebilecek. Uydumuz ayrıca istenildiğinde yeryüzünün 3 boyutlu haritalarının hazırlanmasında kullanılabilecek stereo görüntüleme imkânları da sunacak yüksek manevra kabiliyetine sahip. GÖKTÜRK-2, günde 15 defa dünya etrafında dönerek belli bir noktayı haftada iki kez görüntüleyebilecek. Uyduda, yine TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen milli uçuş bilgisayarı ve yazılımı kullanılıyor.

GÖKTÜRK-2, Türkiye'nin kuzey sahillerinden güney sahillerine kadar uzanan yaklaşık 600 kilometrelik bir şeridin görüntüsünü tek geçişte indirebilecek kadar yüksek hızlı bir veri haberleşmesine de sahip olacak.

-Hedefimiz, yüksek yerlilik oranıyla metre altı hassasiyete ulaşmak-

TÜBİTAK UZAY'ın 15 metre çözünürlükle başladığı yer-gözlem uydusu üretiminde hedefi, metre ve metre altı hassasiyete ulaşmak ve uydu üretiminde yüzde 80'lerde olan yerlilik oranını; kamera, tepki tekeri, güneş algılayıcı gibi kritik komponentleri de yerli imkânlarla üreterek daha yüksek seviyelere çıkarmak.

Yine TÜBİTAK UZAY tarafından geliştirilen RASAT, 17 Ağustos 2011'de Rusya'dan fırlatılmıştı. 7,5 metre çözünürlükle görüntü alan RASAT ile 1535 kez iletişim kurdu ve toplamda 2,5 milyon kilometre karelik alanı görüntüledi. RASAT'tan elde edilen görüntülerle Türkiye'nin iki boyutlu uydu görüntü haritasının yüzde 98'i tamamlandı. Bu görüntüler kamu kurumları, üniversiteler ve TSK'nin kullanımı için ücretsiz olarak paylaşıma açılacak.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan fırlatma sonrası bir konuşma yaptı...

Erdoğan, çok önemli ve gururlu bir gün yaşandığını belirterek, ''İnşallah 1.5 saat sonra Norveç'teki istasyon ilk sinyali almaya başlayacağız. Göktürk-2 uydumuzun ülkemiz ve milletimiz adına hayırlara vesile olmasını diliyorum. Emeği geçen herkese şükranlarımı sunuyorum. Geçtiğimiz yıl bugünlerde RASAT adlı uydumuzu Rusya'dan fırlatmıştık. O uyduyu da yine Türk bilimadamları yaptı. Ve tam 1.5 yıldır görevini başarılı bir şekilde gerçekleştiriyor. Bugün yolladığımız daha ileri teknoloji ile donanımlı olan Göktürk-2 uydumuz keşif yaoacak. Bugün Türkiye için tarihi bir anı yaşıyoruz. Bugün yolladığımız Göktürk-2 uydusu bu alanda artık iddia sahibi bir ülke konumuna yükseltti. Uzaya gönderdiğimiz Göktürk-2 uydusu azmin ve özgüvenin Türkiye'yi nerelere taşıyabileceğinin göstergesidir. Bir hayal kurduk ve o hayali plana, projeye dönüştürerek gerçekleştirmiş olduk.'' dedi.

Erdoğan, bundan önce ithal ürünlere ve teknolojilere özendirilen nesiller yetiştirilmek istenirken, bugün artık kendi teknolojilerimizi ve ürünlerimizi üreten ülke konumuna geldiğimizi belirterek, ''Hızımızı hiç kesmeyeceğiz. Tüm yatırımlara sonuna kadar destek olacağız. Bugün artık kendi gemilerimizi, kendi uçaklarımızı, helikopterlerimizi, tanklarımızı ve uydularımızı üreten ülke konumundayız. O yüzden gençleri için artık hiçbir şey hayal değil'' dedi.