Türkiye'nin IMF'e son taahhütleri

Hazine Müsteşarlığı, Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yürütülmekte olan stand-by düzenlemesinin beşinci gözden geçirmesine ilişkin olarak IMF İcra Direktörleri Kurulu'nda bugün görüşülerek onaylanan Niyet Mektubu'nu açıkladı.

Hazine açıklamasında, beşinci gözden geçirmenin tamamlanmasıyla 749,5 milyon SDR (yaklaşık 1.132,4 milyon ABD Doları) tutarındaki kredi diliminin serbest bırakıldığı bildirildi. Niyet Mektubu'nda, Mayıs-Haziran dönemindeki finansal piyasa çalkantısına rağmen ekonominin bu yıl, dayanaklılığının ciddi bir göstergesi olarak yüzde 6 oranında büyümesinin beklendiği bildirildi.

Cari açığın genişlemeye devam etmesine karşın, rekor düzeydeki doğrudan yabancı sermaye girişleri dahil rahat finansman imkanlarının mevcudiyetini sürdürdüğünün vurgulandığı Mektupta, "her ne kadar enflasyon yükselmiş olsa da bu durum, başta yüksek emtia fiyatları olmak üzere, arz yönlü olumsuz şokların ve Türk Lirası'nda meydana gelen değer kaybının neticesidir" denildi.

Mektupta, kamu maliyesinde, toplam kamu kesimi faiz dışı ve genel dengesinin, programda öngörülenin önemli düzeyde üzerinde gerçekleşmiş olup, yıl sonu hedeflerinin rahatlıkla aşılması ve net borç rasyosunun azalan seyrini sürdürmesi beklendiği vurgulandı. Niyet Mektubu'nda, Kamu iktisadi teşebbüsleri (KİT'ler) hariç konsolide kamu sektörü faiz dışı fazla hedefi ve sosyal güvenlik açığına ilişkin üst sınırın tutturulduğu, KİT'ler dahil konsolide kamu sektörü faiz dışı fazla hedefinin ise tutturulmuş olmasının beklendiği ifade edildi. Faiz dışı harcamalara ilişkin üst sınırın ise kısmenbazı harcamaların planlanandan öne alınmış olması sebebiyle, küçük bir miktarla aşıldığı belirtildi.

-GELİR VERGİSİNİN İKİNCİ AŞAMASI TBMM'YE GÖNDERİLİYOR...-

Mektup'ta, gelir vergisinin ikinci aşamasının hayata geçirilmesine ilişkin tasarının, önümüzdeki günlerde TBMM'ye sunulacağı vurgulandı. Niyet Mektubu'nda, Halkbankası'nın özelleştirilmesine ilişkin ayrıntılı bir takvimin yakın gelecekte ilan edileceği ifade edildi. Ayrıca, Mektup'ta, alınan telafi edici tedbirler ışığında merkezi yönetim ve sosyal güvenlik kuruluşlarının konsolide faiz dışı harcamalarına ilişkin Eylül ayı sonu performans kriterinin uygulanmaması ve söz konusu kritere ilişkin 2006 Aralık sonu üst sınırının değiştirilmesi talep edildiği kaydedildi. Mektup'ta, dış talepten kaynaklanacak olumlu katkı ile 2007'de büyümenin yüzde 5 seviyesinde gerçekleşmesinin öngörüldüğü bildirildi.

-ENFLASYON HEDEFİ...-

Niyet mektubu'nda, enflasyonun yıl sonu gerçekleşmesinin yüzde 5'lik orijinal hedefi önemli ölçüde aşmasının beklendiği, enflasyonun düşürülmesi sürecinin kısa bir süre içerisinde yeniden başlaması ve enflasyonun 2007-08 için belirlenen yüzde 4'lük hedefe yakınsamasının beklendiği kaydedildi. Dış denge tarafında ise cari işlemler açığının biraz daha artarak, bu yıl GSMH'nin yaklaşık yüzde 8,5'ine ulaşması beklenmekle birlikte, iç talepteki yavaşlama, petrol fiyatlarındaki gevşeme ve liradaki değer kaybının, önümüzdeki dönemde açığın istikrarlı bir seviyede kalmasına yardım edeceği öngörüldü. Mektup'da ayrıca, süregelen güçlü doğrudan yabancı yatırım girişleri ve özel sermaye akımlarının (gerek bankalara ve gerekse şirketlere) olumlu finansman tablosunun devamını sağlayacağına işaret edildi.

-PARA POLİTİKASI...-

Niyet mektubu'nun Para Politikası kısmında, enflasyonun büyük ölçüde kontrol altında tutulduğu ve enflasyon beklentilerinin kısmen düzeldiği ifade edildi. Günlük döviz alım ihalelerine yeniden başlanmış olup, bu ihalelerde günlük minimum satın alım miktarı 15 milyon ABD doları olarak önceden sabitlenmiş ve bankalara ortalama ihale fiyatı üzerinden ilave 30 milyon ABD dolarına kadar satım opsiyonu tanındığı belirtilirken, İhale mekanizmasında öngörülebilirliği artırmak amacıyla söz konusu günlük minimum tutarların 2007 sonuna kadar değiştirilmeyerek, aynı seviyede tutulacağı kaydedildi. Mektup'ta, ancak olağanüstü koşullarda ihalelerin geçici bir süreyle askıya alınmasının söz konusu olabileceği, ayrıca, aşırı döviz kuru oynaklığını engellemek için ihtiyari müdahale seçeneğinin bulundurulmasına da devam edileceği vurgulandı.

-SAĞLIK SİSTEMİNDEKİ YENİ ÖNLEMLER...-

Niyet Mektubu'nda, alınan önlemlerle, sosyal güvenlik açığına ilişkin yıl sonu performans kriterinin tutturulmasının beklendiği kaydedildi. Sağlık harcamalarının kontrol altında tutulmasına ilişkin esnekliğin artırılması amacıyla, sosyal güvenlik kurumuna tıbbi tedavi ve ilaçlardaki katkı paylarını değiştirme yetkisi veren yasa tasarısının Aralık sonuna kadar yasalaşmasının beklendiği ifade edildi.

Aynı zamanda, Kasım ayı sonuna kadar, 2007 yılı için devlet hastanelerindeki performansa dayalı ek ödeme sisteminin yapısının değiştirileceği, hastanelerde yeni bir performans değerlendirme modeli kullanılarak, sağlanan sağlık hizmetinin kalitesi, uluslararası en iyi uygulama göstergeleri baz alınarak izleneceği, ek ödemeler söz konusu kalite değerlendirme sistemi bazlı ayarlanarak bu ödemeler toplamının 2006 seviyesinde tutulmasının sağlanacağı, ek ödeme sisteminin, birinci basamak sağlık merkezlerinde çalışan pratisyen hekimlere yapılan ek ödemeleri artıracak ancak ek maliyete neden olmayacak bir şekilde yeniden yapılandırılacağı kaydedildi.

-İLAÇ HARCAMALARI SIKI KONTROL EDİLECEK...-

Müteakiben, ilaç harcamalarını kontrol altına almaya yönelik olarak en geç Aralık ayı sonuna kadar, aynı biyo-eşdeğerlilik grubunda yer alan geri ödenebilir en ucuz ve en pahalı ilaç fiyat aralığının yüzde 22'den, yüzde 20'ye düşürülmesi, jenerik ve orijinal ilaçlar arasındaki fiyat oranının yüzde 80'den, yüzde 72'ye indirilmesi, referans fiyatların belirlenmesinde karşılaştırma amacıyla kullanılan ülke sayısının artırılması ve doktorların başta antibiyotikler olmak üzere, uygun ilaç kullanımı konusunda eğitilmesi de dahil olmak üzere bir dizi önlem alınması planlanıyor.

-İLAÇLAR DAHA KÜÇÜK AMBALAJLARDA VERİLECEK...-

Mektuba göre, 2007 yılının ilk çeyreğine kadar, ayakta tedavide her bir başvuruya yönelik ödeme sisteminin getirilmesi, tedavinin niteliği ile uyumlu olarak ilaçların daha küçük ambalajlarda reçete edilmesi, aile hekimliği sisteminin ilave 10 ilde daha uygulanmaya başlanması ve daha iyi bir izleme sisteminin oluşturulması amacıyla mevcut üç sosyal güvenlik kuruluşunun provizyon sistemlerinin birleştirilmesi ve eczanelerde hak sahipliği kontrolü uygulamasına başlanması planlanıyor.

-SOSYAL GÜVENLİK KATKI PAYLARININ DÜŞÜRÜLMESİ YOLLARI-
Mektup'ta, gelecekteki program gözden geçirmeleri kapsamında, Mayıs sonu itibariyle vergi gelirlerinin (planlanmamış bir defaya mahsus tahsilatlar dışarıda tutularak) programlananın üzerinde bir performans sergilemesi halinde bu ek gelirin Banka ve Sigorta Muamele Vergisi oranının azaltılması ya da işgücü piyasasında esnekliği artırmayı ve kayıt altında faaliyeti teşvik etmeyi hedefleyen daha geniş bir emek piyasası reformu kapsamında sosyal güvenlik katkı paylarının düşürülmesi için kullanılmasının yollarının araştırılacağı vurgulandı. Enflasyonun ve cari işlemler hesabındaki gelişmelerin elverdiği ölçüde, gerçekleşecek gelir fazlasından kalan kısmın 2007 yılının ikinci yarısında öncelikli ve verimli yatırım harcamalarına tahsis edilmesinin de düşünüldüğü vurgulandı.

-YENİ PERSONEL ALIMI YAVAŞLAYACAK...-

Mektuba göre, personel harcamalarını belli sınırlar dahilinde tutma hedefi ile uyumlu olarak, 2007 bütçesinde yeni kamu çalışanı alımı hızında bir yavaşlama öngörülüyor. Aynı zamanda ücret skalasının daha fazla daraltılmaması ve bütçeye yükün belli bir çerçevede tutulması da dahil olmak üzere, kamudaki maaş/ücret yapısını daha rasyonel bir çerçeveye oturtmayı hedefleyen geniş kapsamlı bir kamu personel reformunun uygulanması konusunda kararlı olunduğu vurgulandı.

Söz konusu reformun muhtemel unsurları arasında, ücret yapısının basitleştirilmesi, ücretin hemen hemen tüm bileşenlerinin vergi matrahına dahil edilmesi, maaş artışlarının bütçe sürecinde belirlenmesi, liyakat ve performans ödemesine imkan tanınması ve farklı kamu kurumlarında aynı düzeydeki kamu çalışanlarına eşit ücret prensibinin getirilmesi hususları yer alıyor.

Genel olarak sivil toplum temsilcileri ile istişare etme gereği dikkate alındığında, söz konusu reformun 2008 yılıbaşlarında uygulamaya konmasının beklendiği ifade edildi. Kamu Maliyesi hedefleri çerçevesinde, KİT fiyatlarının 2007 program varsayımlarıyla uyumlu olmasının sağlanacağı da vurgulandı.