Internet haberciliğine can simidi geldi

Geçtiğimiz günlerde Haber7com'da da reklamını gördüğünüz bir projenin başarı öyküsünü sizinle paylaşmak istiyoruz. Haber Sistemi, haber sitesi yayıncıları için hazırlanmış bir yayın platformu. Ama özellikle yerel haber siteleri ve gazeteler için getirdiği imkanlarla küçük çaplı yayıncılar için Internet'in kapılarını açan bir çalışma. Bu sistemin geliştiricisi Mustafa Kutsal Ay'la bu konuda yaptığımız röportajı sizlere sunuyoruz.

n      Mustafa Bey, Haber Sistemi hakkında bize bilgi verir misiniz ?

n            Peki bu fikir nereden çıktı ?

n      Aslında fikir uzun süredir vardı. Ancak gerçekleştirmek için sanıyorum biraz destek gerekliydi. Bu desteği bulduktan sonra bir buçuk yıla yakın bir geliştirme süreci sonunda proje ortaya çıktı.

n      Haber Sistemi’ni kimler kullanabilir ve şu an kimler kullanıyor ?

n      Herkes kullanabilir, şu an toplamda 120 civarında Internet sitesi Haber Sistemi’ni kullanıyor. Örneğin standard paket ürününe yapılan toplam başvuru sayısı 300’e yakındı ancak biraz ince eleyip sık dokuyoruz, ciddi bir çalışma olmadığına karar verirsek sisteme almıyoruz.

n      Sistemi kullanmak için herhangi bir önşartınız var mı ?

n      Hayır, yalnızca bir sorumluluk sözleşmemiz var, onu imzalayıp gönderen sitesini açıyor, haberlerini yayınlamaya başlıyor. Internet’te yayın yapmanın radyo ya da televizyon yayını yapmaktan farkı yok. Bu nedenle sitede yayınlanan herşeyden sorumlu olan birisi olması gerekiyor.

n      Haber Sistemi’nde hangi hizmetleri veriyorsunuz ?

n      Tanım yerindeyse anahtar teslim. Olması gereken herşeyi sistemde bulabiliyor site sahibi.

n      En önemli konuya değinelim dilerseniz, maliyet konusunda iddialı olduğunuzu söylüyorsunuz, bunu hangi kriterlere göre söylüyorsunuz ?

n      Öncelikle altyapı maliyetleri. Örneğin yazılıma ücret ödemiyorsunuz. Piyasayı bildiğim kadarıyla ortalama bir haber sitesi yazılımı 1000$ civarında. En önemli nokta ise sitenizi kullandığınız kadar ödüyorsunuz ya da  kullanmazsanız ödemiyorsunuz diyelim.

n      Kullanmaktan kastınız nedir ? Siteye giriş yapmak mı ?

n      Sizin ya da ziyaretçilerinizin giriş yapması. Ne kadar çok ziyaretçiniz olursa, sitenizde sitenizde ne kadar gezerlerse o kadar ödeme yapıyorsunuz.

n      Bunu nasıl tespit ediyorsunuz ?

n      Güniçinde sitedeki hareketlerin saklandığı dosyalar olur, bizim trafik dediğimiz, herkesin anlayacağı dille sitenizin oluşturduğu data hattı kullanımı bu dosyalara kaydedilir. Gün sonunda ne kadar kullandığınızı takip de edebilirsiniz.

n      Bir sitenin bu sistemde aylık maliyeti nedir ? Ortalama bir rakam verebilir misiniz ?

n      Bu çok parametreli bir hesap ancak isterseniz sistemdeki bir sitenin maliyet detaylarına bakalım. Bir ayda 5,000 ziyaretçisi olan ve 20,000 sayfa gösterimi yapmış bir site o ay için 5YTL öder. Türkiye’de data hattı trafik maliyetlerinin yüksek olması nedeniyle şu an böyle ancak ilerde fiyatlar düştüğünde bunu kullanıcılarımız lehine yeniden düzenleyeceğiz. Sitemizdeki maliyet sayfasında bu konuda bir hesaplama aracımız bile var. İlgili parametreleri girdiğinizde size maliyetinizi çıkarıyor.

n      Yani yıllık 50-60 YTL’ye herşey dahil bir yerel site sahibi olmak mümkün. Anladığım kadarıyla telefon faturası gibi birşey, konuştuğumuz kadar ödüyoruz.

n      Doğrudur, aynen öyle. Bu kuruşlu rakamları görenler bazen 'ya kardeşim biz parasını verelim iyi bir şey olsun' diyorlar. 'En iyisi bu ama illa vereğim diyorsanız o sizin hayırseverliğiniz' diyoruz.

n      Bu ücreti yalnızca trafik için mi alıyorsunuz yoksa başka bir ücret var mı ?

n      Hayır, herşey trafik ücretinin içinde var. Bakın sadece hat maliyeti değil herşey, örneğin bu sistemin üzerinde çalıştığı sunucuların (server) maliyetleri, işletim giderleri, sistem bakım maliyetleri, yedekleme maliyetleri. Bunların hepsini üstüste koyunca çok yüksek rakamlar ortaya çıkıyor. Biz bunları her bir siteye paylaştırıyoruz ve çok düşük bir maliyet çıkıyor karşınıza.

n      Sunduğunuz hizmetin kalitesi için bir karşılaştırma yapabilir misiniz ?

n      Esasen kimse pekmezine ekşi demez. Ama karşılaştığımız vakalar diyelim, bu sistemi kendiliğinden öne çıkarıyor. Örneğin gerçekte haber sitesi için yazılmamış scriptleri allayıp pullayıp 300 - 500 liraya satıyorlar. Satın alanlar aldıkları şeyin işlerine yaramadığını gördüklerinde ya işten soğuyor ya da yeni bir maceraya atılıyorlar.

n      Haber Sistemi ne kadar güvenli ? Örneğin sanal saldırılarla karşılaşıyor bugünlerde bir çok site. Bu konuda Haber Sistemi’ne güvenebilirmiyiz ?

n      Pek tabii ki güvenebilirsiniz. Aslında şunu belirtmek gerekir ki güvenlik açığı olmayan sistem yoktur. En kritik sistemlerde bile güvenlik açıkları vardır ancak riski oluşturan şey bulunabilme olasılıklarıdır.

n      Daha açık sorayım o zaman. Siz bu konuda ne güvence veriyorsunuz ?

n      Güvence değil açıkçası. Sizin güvenlik dediğiniz bana göre dört farklı şeydir.

o       security (güvenlik) : Sistem dışarıdan yapılacak herhangi bir sızma veya hack denilen eylemlere karşı güvenlidir.

o       reliabilty (güvenilirlik): Sisteminiz dışarıdan yayınızı engellemek amacıyla yapılacak bir saldırıya karşı, sunucu üzerinde bulunan saldırı tesbit ve engelleme yazılımlarıyla korunur.

o       safety (emniyet) : Sisteminizdeki bilgiler her gün günde bir defa hem kendi sunucusu üzerinde hem uzakta başka datacenter üzerinde bulunan bir makinaya yedeklenir. En kötü durumda bile, örneğin yangın bile çıksa, önceki gece 02:00'da yedeği alınan veritabanınız ve bilgileriniz emniyette olur.

o       durability (sağlamlık): Sisteminizde zamanla değişen bir performans değişimi oluşmaz. Örneğin veritanınızda 100 haber de olsa 100milyon haber de olsa sisteminiz aynı hızda çalışır. Bu genelde bu tür sistemleri yapanların karşılaştığı en önemli sorundur.

n      Yeterince güvenli demeliyiz öylese.

n      Evet, yeterince güvenli.

n      Haber Sistemi’ni satın alabilir miyiz ?

n      Hayır, Haber Sistemi’nın altyapısı satılık değil. Ancak ücretsiz indirebileceksiniz. Sanıyorum Ekim ayında hazır olacak ya da en geç yıl sonuna çıkarmayı planlıyoruz.

n      Burasını anlayamadım. Satmıyorsunuz ama ücretsiz mi veriyorsunuz ?

n      Tam öyle değil aslında. Dünya’da açık kaynak yazılımlar artık daha çok ön plana çıkıyor. Bunun nedeni ürünün değil verilen hizmetin karşılığını alma felsefesidir. Biz de Haber Sistemi’nde üründen değil, ürünü sağlamak için verdiğimiz servislerden ücret alıyoruz. Neticede yazılım denilen şey nereyse sıfır maliyetle kopyalanabilen bir şey. Bunun için para almak çok mantıklı değil. Bunun dünyada pek çok örnekleri var. Mesela Linux açık kaynak kodlu dünyanın en gelişmiş işletim sistemidir. Kullanmak için para ödemenize de gerek yoktur. Ama Linux kullanarak işletmenizin altyapısını oluturmak isterseniz; ya bu işi siz yaparsınız ya da bu işten anlayan birine ücret karşılığında yaptırırsınız. İşte Haber Sistemi de bunun gibi bir şeydir. Eğer Haber Sistemi’ni kullanırsanız biz size günde 1milyon ziyaretçiniz de olsa yayın yapabileceğiniz sorunsuz bir altyapı sunuyoruz.

n      Neden ücretsiz olanını kullanmak yerine bu hizmeti sizden alalım diye sormuyorum öyleyse.

n      Sizin işinize verdiğiniz değere bağlı ve toplam maliyet hesaplama kabiliyetinizle ilgili.

n      Açık kaynak felsefesi dediniz. Olayın felsefi yönü de var yani...

n      Evet, zaten Haber Sistemi’nin logosu lotus çiçeğidir. Lotus’un doğu sembolizminde iki anlamı vardır. Birincisi saflıktır.       Peki gelelim zor sorulara, Haber Sistemi’nin eksikleri veya bu sistemi kullananların karşılaştıkları sorunlar nelerdir ?

n      Haber Sistemi’nin eksiği yok diyebiliriz. Ancak geliştirilmeye açık pek çok yönü var.

o       En önemlilerinden biri sıkça karşılaştığımız “neden standard paketi bir tek görsel tasarımla sunuyorsunuz ? “ sorusu. Yakında yenileri de gelecek, herkese uygun bir arayüz oluşturmayı ve hizmete sunmayı planlıyoruz. Görsel tasarımı kendileri değiştirmek isteyen üyeler de oluyor ancak standard paket buna müsait bir mimari değil.

o       Standard ücret talepleri de geliyor, “ben şu kadar para vereyim yıl sonuna kadar kullanayım” diyenler oluyor. Halbuki “önce kullan sonra öde, belki daha az ödeyeceksin”, değil mi?

o       “Haberleri biz mi gireceğiz ?” diyenlere “Sen haber yapmayacaksan, bir şey üretmeyeceksen, haberler biryerden otomatik gelecekse ne diye haber sitesi açıyorsun” diyoruz biz de.

o       Haber Sistemi standard paket için telefon desteği vermiyoruz, bu konuda çok şikayet var. Ama bu kadar düşük ücretlerle sağladığımız bir servis için malesef müşteri hizmetlerinin telefon desteği de vermesi olanaksız oluyor.

o       Bir diğer noksanımız ise eposta desteği konusunda bazen gecikiyoruz. Aciliyet taşımayan iletilere yoğunluktan dolayı bazen bir gün sonra bile yanıt verdiğimiz oluyor.

n      Müşteri ilişkileri birimiz nasıl çalışıyor ?

n      Biraz yavaş çalışıyor açıkçası. Gelen iletiler önce gruplanıyor, sonra işleme alınıyor. Örneğin servisin devamı ile ilgili bir konu ise acil olduğundan hemen yanıt veriliyor. Ancak önem derecesine göre sıralanan iletilere dediğim gibi bazen bir kaç gün sonra bile yanıt verildiği oluyor.

n      Kaç kişilik bir ekipsiniz ? Haber Sistemi kimlerden oluşuyor ?

n      Yazılım ve sistem yönetimi bana ait. Bunun dışında bir görsel tasarımcımız, bir arayüz geliştiricimiz var. İletilere yanıt veren ayrıca dönüşümlü olarak çalışan iki arkadaşımız daha var.

n      Nasıl bir teknik altyapı kullanıyorsunuz ? Limitleriniz neler ?

n      Öncelikle tüm yazılım altyapımızın geliştirme araçları özgür yazılımlar. Bütün platform da LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP/Python) üzerinde çalışıyor.Internet erişmini SadeceHosting’den sağlıyoruz. Haber Sistemi’nin sunucuları da Telekom’a 1Gbps fiber bağlantılı bu datacenter’da. Kullandığımız dört sunucumuz var. İsimleri bile var; rind, ases, uruz, kenz. Haber Sistemi’ndeki sitelerin yayınlarını rind üzerinden yapıyoruz. Pek tabii ki bunlar milyon dolarlık yatırımlar değil ama güçlü ve kararlı bir altyapı kurduğumuza inanıyorum. Yazılım mimarisini en doğru şekilde destekliyor şu anki altyapımız.

n      Mimari yazılım ilişkisini anlayacağımız şekilde biraz açar mısınız ?

n      Bina mimarisini düşünün, üstüste yerleşmiş katlar, yanyana yerleşmiş odalar, tesisatın geçtiği yerler vs. Yazılım mimarisi de bundan farklı değil.

n      Haber Sistemi mimarisinin bir adı var mı ?

n      Haber Sistemi’nin değil ama bu sistemin en önemli parçası olan haber motorunun bir adı var, Zephyr. (zeh’fır olarak telaffuz ediliyor)

n      Zephyr ne demek ?

n            Haber Sistemi’nde herşeyin bir felsefesi var, sunucularınızın bile ilginç isimleri var. 2001’e uzanan bir geçmişi varsa Haber Sistemi’ni kimler kullanıyor ?

n      Bu konuda sitemizde ayrıntılar var. Ama Türkiye’nin en büyük haber sitesi Haber Sistemi’nin de altyapısını oluşturan Zephyr kullanıyor desem yeterli olur sanırım.

n      Haber7com yani...

n      Evet, tam üstündeyiz şu an.

n      Bu güzel sohbet için teşekkür ederim. Başarılarınızın devamını dilerim.

n      Bu fırsatı verdiğiniz için ben teşekkür ederim. Okuyucularınız bize www.habersistemi.com adresinden ulaşabilirler.