Beşikteki eğitim aracı: Ninni
Türk kültüründe önemli bir yeri olan ninnilerin asıl fonksiyonu çocukları eğitmek olduğu ortaya çıktı. Ninniler çocukları uyutmak için değil, onları uyandırmak, eğlendirmek, sevmek için de söylenmiş.
Ninniler konusunda araştırmalar yapan ve Türkiye'nin birçok yöresini gezerek yaklaşık 4 bin adet ninni derleyen Cumhuriyet Üniversitesi (CÜ) Eğitim Fakültesi Ortaöğretim Sosyal Alanlar Eğitimi Bölüm Başkanı Prof. Dr. Necati Demir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, ninninin hemen her milletin edebiyatı içinde bulunduğunu ve değişik adlarla bilindiğini söyledi.
''Şimdiye kadar yapılan çalışmaları incelediğimizde Türk ninnilerinin yeteri kadar araştırıldığını ve incelendiğini söylemek zordur. Zira derlenmemiş ciltlerce ninninin unutulmaya terk edildiği açıktır'' diyen Prof. Dr. Demir, ninniler üzerine pek çok tarif yapıldığını ifade etti. Demir, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Bu tarifler özetle ninnilerin manzum olduğu, çocuklara anneleri veya yakınları tarafından çeşitli biçimlerde, özellikle ezgili söylendiği, ağlayan çocukları susturmak ve uyutmak veya uyku vakti gelen çocukları uyutmakla ilgili bulunduğu, mısralara birtakım ahenkli klişe sözler ilave edildiği, kafiye ve ahenk özellikleri taşıdığı, beste ile terennüm edildiği yönündedir. Aslında bu tariflerin, birkaç unsur eksik olarak hemen hepsinin doğruya yakın olduğu görülmektedir.''
ÇOCUKLARI UYANDIRMAK VE EĞİTMEK İÇİN NİNNİ
Eksiklerden bir tanesinin, bebeklerin uyandırılırken de ninnilerin söylenmesinin belirlenememesi olduğunu ifade eden Prof. Demir, ''Beşiğimin kulpu bakır/Uğulerim takır takır/İçindeki Molla Bekir/Uyan bebek sabah oldu/Nenni bebek sabah oldu/ şeklindeki ninni mısrasını örnek gösterdi.
Eksik bırakılan bir başka konunun da bebeklere uyandıktan sonra yani uyanıkken de ninnilerin okunması olduğunu bildiren Prof. Dr. Demir, şöyle devam etti:
''Bu konuda çok sayıda örnek vardır. Dolayısıyla ninnilerin bebekleri uyutmanın yanında, bebekleri eğlendirmek, onları sevmek ve iletişim kurmak için de söylendiği anlaşılmaktadır. Daha doğrusu Türk milleti, bebek ve küçük çocuklarıyla ninniler vasıtasıyla iletişim kurmaktadır.''
Gözden kaçırılan asıl konunun ninnilerin eğitim yönü olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Demir, ''Metinler iyi tahlil edildiğinde ninnilerin bebekleri ve çocukları uyutmanın çok ötesinde, onları eğitmek için söylendiği açık bir biçimde ortaya çıkmaktadır. Daha doğrusu 0-6 yaş grubunun yani günümüz okul öncesi eğitiminin temellerinin binlerce yıl önce atıldığını rahatlıkla söyleyebiliriz'' ifadesini kullandı.
''TÜRK MİLLETİ EĞİTİME DAHA BEŞİKTE BAŞLIYOR''
Türk milletinin güzel sanatlara yatkın olduğunu anlatan Prof. Dr. Demir, sözlerini şöyle sürdürdü:
''Dolayısıyla Türk milleti tarihin derinliklerinden beri söyleyeceği sözleri ahenkli, ezgili ve ölçülü bir biçimde, dilin imkanları el verdiğince söylemeye çalışmıştır. Türkçe'nin çok güzel kullanıldığı Türkçe manzumelerin en güzel örneklerinden birisi de Türk annelerinin çocuklarına, ahenkle, ezgiyle, çoğunlukla da duygu yüklü olarak söylediği ninnilerdir. Ninni metinlerine bakıldığında Türk milletinin eğitime daha beşikte başladığı görülmektedir. Türkiye'yi gözünün nuru ve alnının teriyle yoğuran anne ve babalarımız temel eğitimlerini ninnilerle almışlardır. Bütün dileğimiz, bundan sonraki nesillerin de ninnilerle yetişmesidir.''
''HER NİNNİDE ÖĞRETİCİ BİR UNSUR VAR''
Ninnilerin asıl görevinin çocukları uyutmak değil, eğitmek olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Demir, ''Ninninin yaptığı işler arasında çocuğu uyutmak var ama asıl yaptığı iş eğitimdir'' diye konuştu.
Başaklardan kundağın/Bağ bahçe solun sağın/Yıldızlar oyuncağın/Ağlama güzel çocuk/Ağlama uyu bebek/Nenni nenni/ şeklindeki ninni dizelerini örnek gösteren Prof. Dr. Demir, ''Türk milleti ninnilerle evreni, çocuğunun beynine düzenli bir şekilde yerleştirmiştir. Çocuğun kucağına yıldızlar bile oyuncak olarak veriliyor ve bu çocuğun ufkunu geliştiriyor'' ifadesini kullandı.
Her ninnide öğretici bir unsur olduğuna dikkati çeken Prof. Demir, ninnilerde özellikle doldurma kelimelerin ya da mısraların dışında, verilmesi gereken bir mesaj ve öğretilmesi gereken bir konu bulunduğunu ifade etti.
