Toktamış Ateş'in yayıncısına ilginç ceza

Kullanımına Kültür Bakanlığı tarafından yasak getirilmesine rağmen stok bandrollü olarak piyasaya kitap süren yayıncıya ceza geldi.

Prof. Dr. Toktamış Ateş, Nurten Ertul, Melda Onuralp gibi yazarların eserlerini basan NESA yayıncılık hakkında 5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu’na muhalefetten Beyoğlu Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesi’nde açılan kamu davası sonuçlandı.

Geçtiğimiz yıllarda Beyoğlu Cumhuriyet Savcılığı’nın söz konusu yayınevi hakkında başlattığı soruşturma neticesinde yayınevi deposunda çok sayıda bandrolsüz ve kullanımı yasaklanan stok bandrollü kitaplar ele geçirilmişti.

Bunun üzerine dört yıl önce Beyoğlu Fikri ve Sinai Haklar Mahkemesi’nce açılan kamu davası geçtiğimiz aylarda ilginç bir kararla sonuçlandı.

NESA Yayıncılık’ın kurucusu Salih Karaoğlu’na depoda bandrolsüz kitap bulundurmak ile kullanımı yasaklanan stok bandrollü kitapları piyasaya sürmekten dolayı on ay hapis cezası verildi. Yayıncı Karaoğlu’nun iyi hali ve sabıkasız oluşu nedeniyle hapis cezasının ertelenmesine; ancak beş yıl süreyle yayınevi faaliyetlerinin denetime tabi tutulması kararı çıktı.

STOK BANDROLE YARGILAMA

Bilim ve Edebiyat Eserleri Sahibi Derneği (BESAM) ise ülkemizde ilk defa mahkemesi görülen “Stok Bandrol Kullanımı İhlali” davasını meslek odası adına takip etti.

BESAM Av. Canan Ilgın Çelik, mahkemeye davayla ilgili sunduğu dilekçede şu konularda ihlal yapıldığını iddia etti:

“Yayınevinin yazarları arasında bulunan Nurten Ertul’a ait Kimlik ve Beyaz Zambak isimli romanlar için Kültür Bakanlığı’na bandrol ile ISBN başvurusunda bulunulmadığı tespit edildi. Oysa eserlere bandrol yapıştırılması zaruridir. Eserlerin uluslararası kimlik kaydı olarak kabul edilen ISBN’de rastlanmamıştır. ‘Bandrol Uygulamasına İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin Geçici 1.Maddesi 2001 tarihinden önce basılmış ve stokta bulunan kitaplar için 2006 tarihine kadar bandrol alma hakkına sahip olanlarca bandrol alınabilir’ hükmünü düzenlemiştir. Oysa söz konusu eserler 2006 yılından sonra basılmıştır. Ayrıca basılan eserler hakkında bakanlığa bilgi verilmemiştir. Stok bandrollerle satılan eserlerin içerikleri değiştirilmiş, haksız yere çoğaltılarak defalarca basılmıştır.”

Yayınevi adına davayı takip eden Av.Yasemin Oraner ise suçlamaları red ederken kendilerini şu şekilde savundu: “Yazarın kullanılan “Stok bandrolde” herhangi bir kaybı bulunmamaktadır. ISBN numaraları alınmış, bandrol bildirimleri yapılmıştır. Telif ödemeleri de yazarlara Türkiye şartlarında zamanında önce ödenmiştir”.

SON SÖZÜ BİLİRKİŞİ SÖYLEDİ

Yerel Mahkeme, yayınevi ile ilgili açılan kamu davasını Bilirkişi Raporu’na göre sonlandırdı. Doç.Dr. Ümit Kocasakal, Yrd.Doç.Hakan Evik ile Erkan Daniş’ten oluşan bilirkişi heyeti de Fikri ve Sinai Hakların ihlali ile ilgili açılan davada ders niteliğinde rapor hazırlardı. Raporda şu konuların altı çizildi:

“Açılan kamu davasında telif sözleşmeleri, Kültür Bakanlığı Telif Hakları Genel Müdürlüğü yazısı, ihtarnameler, arama kararları, savcılıkca gerçekleştirilen arama tutanakları ve diğer evraklar tek tek ele alınarak incelenmiştir.

Eserlerde değişiklik yapıldığı tespit edilmiştir. Bandrol yükümlülüğüne aykırı davranılmış ve stok bandrol kullanılmıştır. Oysa 2006’dan sonra stok bandrol yasası değişmiştir. Eserler, piyasaya bu yasayı ihlal edecek şekilde sunulmuştur”

Bilirkişi yazarlar başta olmak üzere pek çok yayınevi sorumlusunun da bilmediği 5846 sayılı yasa ile raporda önemli konulara dikkat çekiyor. Bunlardan bir tanesi ise şu şekilde kalema alınmış:

“5846 sayılı FSEK’nu eseri, eser sahibinin hususiyetini taşıyan, ilim-edebiyat, musiki, güzel sanat ve sinema eserleri türlerinden biri içine giren her nevi fikir ve sanat mahsulü olarak tanımlanmıştır. Eser sahibinin eser üzerinde mali ve manevi hakları bulunmaktadır. Eser sahibi kanunda sayılan haklar kapsamında eserden ekonomik olarak faydalanabilecektir. Eser sahibinin ekonomik hakları ile diğer hakları mirasçılarına devrolunur”.