Kara Pazartesi'de voleyi vuran yatırımcı kim?

 ABD basınına göre o isim 1992’deki ‘Kara Çarşamba’ krizi sırasında bir günde 1 milyar dolar kazanan ünlü spekülatör George Soros.

Gizemli bir yatırımcı, dünya piyasalarının tepe taklak olduğu pazartesi günü büyük bir düşüş olacağını öngörerek yaptığı ‘shortlama’ (düşüşe oynama) ile 11 milyar dolara yakın para kazandı.

Geçtiğimiz ay, ABD piyasasının düşeceğine ilişkin tahmin için ‘future’ piyasasında tam 850 milyon dolarlık yatırım yapan bu kişi, son birkaç hafta içinde piyasalarda yaşanan büyük dalgalanma sonucunda 11 kat para kazanmış oldu.

Piyasalara bomba gibi düşen bu haberin ardından tüm gözler dünyaca ünlü spekülatör George Soros’a çevrildi.

Dünya borsalarında geçtiğimiz hafta ‘ikinci dip’ endişeleri başlamış, ABD, Avrupa, Asya ve gelişmekte olan ülke borsaları düşüşe geçmişti. Bunun üzerine uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Standard&Poor’s’un (S&P) ABD’nin kredi notunu düşüreceği ihtimali de eklenince geçtiğimiz hafta cuma günü büyük kayıplar yaşanmıştı.

Pazartesi günüyse korkulan oldu ve S&P ABD’nin kredi notunu AAA’dan AA+’ya düşürdü. ABD’de yüzde 3.5, Avrupa’da ise yüzde 5’i aşan düşüşler yaşandı.

En büyük kayıp ise yüzde 7.08 ile İMKB’de görüldü. ‘Kara Pazartesi’nin en kârlısıysa bu gizemli yatırımcı oldu.

‘Bankaları soyan adam’

1992 yılında İngiltere Merkez Bankası’nın sterlinde develuasyona gitmesiyle gerçekleşen ‘Kara Çarşamba’ ekonomik krizi sırasında bir gün içerisinde 1 milyar dolar kazanarak ‘İngiliz Bankalarını Soyan Adam’ unvanı kazanan Soros’un yine büyük bir vurgun yaptığı iddia edildi.

Ancak geçtiğimiz günlerde kepenk indirerek 40 yıldır sürdürdüğü hedge fon yöneticiliğini bırakacağını açıklayan 80 yaşındaki Soros’a yakın bir kaynak, gizemli yatırımcının Soros olmadığını iddia etti.

Soros, 2008’de başkan seçilen Barack Obama’ya yakınlığıyla da bilinen bir isim. Obama’nın Soros’tan ekonomi politikaları konusunda danışmanlık aldığı da iddia ediliyordu.

‘Artık kendi paramı yönetirim’ demişti

Para sihirbazı olarak bilinen George Soros, geçtiğimiz ayın sonunda 40 yıllık hedge fon yöneticiliği işini bırakma kararı aldığını açıklamıştı. 80 yaşındaki Soros, bundan sonra yalnızca kendi parasına yatırım yapacağını belirtti.

Küresel krizin ardından yüksek riskli hedge fonlara (serbest fon) yönelik düzenlemelerin kendisinin meşhur ettiği bu sektöre zarar verdiğini düşünen Soros, kendi adıyla kurduğu ‘Soros Fon Yönetimi’ şirketini de kapatıyor.

Fondaki kendisi dışındaki yatırımcılara ait 1 milyar doları sahiplerine iade edeceği açıklanan Soros, fonu bir aile şirketi haline getirecek. Serveti 25 milyar doları bulan Soros, yatırımlarını bu parayla sürdürecek.

Soros Yatırım Fonu’nun yöneticisi Keith Anderson’ın da görevini bırakacağı açıklanmıştı. George Soros’un oğulları Jonathan ve Robert Soros’un imzasını taşıyan ve yatırımcılara gönderilen mektupta, “40 yıldır paralarını Soros Fund Management´a yatırmayı tercih edenlere minnettarız. Bu kararınızın karşılığını aldığınızı umuyoruz” denilmişti..

Nasıl 1’e 11 kazanılır?

Future işlem ileri tarihli işlemler anlamına geliyor. Belli bir kıymetin önceden belirlenmiş bir fiyattan yine önceden belirlenmiş bir tarihte teslim edilmesini öngörüyor.

Forward piyasalardan farkı, organize piyasalarda standartlaştırılmış (bir kontratın miktarı, kontratların piyasaya çıkış tarihleri, marjin adı altında bir teminat sistemine sahip olunması gibi) kontratlar üzerinden işlem görmesi.

Spekülatif amaçlı yapıldığında, teorik olarak sonsuz kâr ve zarar ihtimali var. Türkiye’de future işlem VOB’da yapılıyor. Örneğin 5 bin liralık risk sözleşmesi almak için bu paranın yüzde 10’u oranında teminat yani 500 lira yatırımcının hesabında duruyor.

Başka bir ifadeyle yatırımcı 500 lirası ile 5 bin liralık işlem yapabiliyor. Kaldıraç denilen bu ürünle yüksek getiri imkanı kadar paranın tamamını kaybetme riski de bulunuyor. Bu tür piyasalarda borsadan, dövize, altından pamuğa çeşitli vadeli ürünler için kontrat yapılabiliyor.