Sarımsağın sapı da çöpü de ekonomiye kazandırılacak

FATİH MEHMET KÜRKÇÜ - Kastamonu Üniversitesinde (KÜ) yürütülen bir çalışmayla sarımsağın sap ve çöplerinin geri dönüşümü sağlanarak ekonomiye kazandırılması hedefleniyor.

KÜ Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Genetik ve Biyomühendislik Bölümü Sürdürülebilir Tarım ve Tabii Bitki Kaynakları Anabilim Dalı Başkanı Yrd. Doç. Dr. Servet Kefi, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TÜBİTAK'ın "Öncelikli Alanlar Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı" kapsamında hazırladıkları "Kastamonu Taşköprü Sarımsağında Değerli Kimyasalların Karakterizasyonu ve Alisinin Saflaştırılması Projesi"nin birinci aşamasının kabul edildiğini belirtti.

Söz konusu proje kapsamında Taşköprü sarımsağı üzerine yaklaşık 6 aydır çeşitli çalışmalar yaptıklarını anlatan Kefi, "Taşköprü-56" çeşidine keskin koku ve aromasını veren kükürtlü uçucu yağlar ve türevlerinin miktarlarının, ülkede yetiştirilen diğer sarımsaklardan daha fazla olduğunun saptandığını söyledi.

Çalışmada Kastamonu sarımsağının kullanılmayan diş kabuğu ve kurumuş yaprak formunun geri dönüşümünü sağlamayı amaçladıklarını belirten Kefi, "Taşköprü-56 adıyla tescilli Taşköprü sarımsağının sap, diş kabuğu ve sarımsak dişlerinin alisinini (sarımsakta yoğun olarak bulunan bir çeşit tiyosülfanat) saflaştırarak Çin sarımsağıyla rekabet etmesini sağlamak üzere kullanım potansiyelini ortaya koymaya çalışıyoruz. Sarımsaktan saflaştırılarak elde edilecek doğal bir kimyasal olan alisin, başta ilaç ve gıda olmak üzere diğer sektörlerde de kullanılabilir. Bu durum doğrudan sebze olarak tüketilmekte olan sarımsağa katma değer kazandıracaktır" diye konuştu.

Hasat dönemi boyunca sarımsak başının toplanarak değerlendirildiği ancak sap ve yapraklarının atıldığına işaret eden Kefi, Türkiye'de üretilen yaklaşık 91 bin ton sarımsağın 9 bin tonunu atıklarının oluşturduğunu vurguladı.

Kefi, şöyle devam etti:

"Yurt dışında yapılan çalışmalarda, bizim değerlendirmediğimiz sarımsağın diş kabuğu ve sapının da dişi kadar olmasa da alisin ve diğer bileşikleri içerdiğini ortaya koymuştur. Dolayısıyla biz de projemizde ülkemizde hali hazırda atık olarak kalan bu kısımlarda biyokimyasal karakterizasyon ve analizler yaparak sap ve diş kabuğunun sahip olduğu değerli kimyasalları belirleyeceğiz. Aynı zamanda alisinin bu atıklardan da elde edilmesi yoluna gidilecek. Dolayısıyla çalışma ile atıkların hem çevrede yarattığı olumsuz etki ortadan kaldırılacak hem de ülke ekonomisine geri dönüşüm vasıtasıyla katkı sunulacak. Yani sarımsağın sapı da çöpü de değerlendirilmiş olacak."

İnsan gücü kullanılarak el ile dikim yapıldığı için sarımsak üretiminin yüksek maliyetlere ulaştığına dikkati çeken Kefi, kalitesi dünya standartlarının üstünde olmasına rağmen daha ucuz pazara giren Çin sarımsağıyla Kastamonu sarımsağının rekabet edemediğini sözlerine ekledi.