Ecdat karda düşenler için bile vakıf kurmuş

Ahilik kültürünün insanlığa armağan ettiği sayısız vakıflar arasındaki Kül Vakfı, Türk-İslam kültürünün muhteşemliğini gözler önüne seriyor.

Kırşehir'den dünyaya yayılan Ahiliğin engin ve evrensel kültürünün içinde eğitimden hastane yaptırmaya, yoksul kızları evlendirmeden kanadı kırılan kuşları tedavi ettirmeye, şifahaneler kurmaya kadar 27 ayrı vakıf dikkati çekiyor.

Bu vakıfların arasındaki Kül Vakfı, Anadolu'daki medeniyetin ulaştığı boyuta ayrı bir anlam katıyor.

Ahi Evran Üniversitesi (AEÜ) Ahilik Kültürünü Araştırma Merkezi Müdürü Kazım Ceylan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Anadolu'daki Türk-İslam medeniyetinin aslında bir vakıf medeniyeti olduğunu, bunun temelinde Ahilik teşkilatının bulunduğunu söyledi.

Ahiliğin, Orta Asya'dan gelen kabilelerin yerleşik şehir hayatına adapte edilmesi ve yönlendirilmesinde büyük rol oynadığını aktaran Ceylan, "Ahilik, akıl, bilim, ahlak ve çalışma esaslı bir sistem olarak karşımıza geliyor. Ahiler, medeniyeti inşa etmenin ancak insanı inşa etmeden geçtiğini görmüşlerdir. Ahi insan tipi dediğimiz Kur'an-ı Kerim'deki 30 ayetle birebir örtüşen insan tipini yetiştirmişlerdir. Selamla güzel sözler söyleme, boş ve yararsız şeylerden yüz çevirme, yapmayacağı şeyleri söylememe, birbirlerinin gizli yönlerini araştırmama, uzlaştırıcı olma gibi ayetlerde geçen özellikleri rehber edinmişlerdir." dedi.

Ahilik araştırıldıkça temelinde vakıf medeniyetinin olduğunun daha iyi anlaşıldığını dile getiren Ceylan, şöyle devam etti:

"Ahiler 27 farklı vakıf kurmuşlar. Eğitimden hastane yaptırmaya, yoksul kızları evlendirmeden, kanadı kırılan kuşları tedavi ettirmeye, şifahaneler kurmaya kadar vakıflar kurmuşlar. Bunların içinde en ilginci Kül Vakfı geliyor bana. İnsanlar karda kışda kayıp kayıp düşmemesi ve kışın oluşabilecek olumsuz görüntülerin ortadan kaldırılması için yollara kül döktürüyorlar. Bunun vakıf kurup insanları görevlendirmişler. Bu çok muhteşem bir şey. 27 vakıftan birisi de bu. Aklınıza gelmeyecek farklı alanlarda vakıflar kurmuşlar. Ecdat, karda kışta düşenler için bile vakıf kurmuş."

Kül Vakfı'nın pek fazla bilinmediğine vurgu yapan Ceylan, Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Ahilikle ilgili araştırma kitaplarında ve İstanbul'daki Osmanlı dönemi esnaf kayıtlarında bu vakıfların isimleri ve faaliyetlerine rastlandığını kaydetti.

Bu kültürün farklı katmanları için uygulanan çeşitli kuralların olduğuna işaret eden Ceylan, "Ahiliğin 740 kuralı var. Bunlar derece derece uygulanıyordu. Mesela 124 kuralı çıraklara uygulanırdı. Ondan sonrası da kalfalara, ahilere ve şeyhlere uygulanırdı. Çok ince kurallar bunlar." diye konuştu.