Dünya tarihini değiştiren Malazgirt ve Alp Arslan

İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kültür A.Ş., Ortadoğu ve Anadolu’nun kaderinde bir dönüm noktası olan Malazgirt Zaferi'nin 943. yıl dönümü nedeniyle Alp Arslan ve Malazgirt isimli yepyeni bir kitap yayımladı.

Prof. Dr. Erdoğan Merçil tarafından yayıma hazırlanan kitap, hem Sultan Alp Arslan hem de Malazgirt Savaşı hakkında bilinmeyenleri ortaya koymak ve bazı ezber bilgileri düzeltmeyi amaçlıyor.

Kültür A.Ş. Yayınları Araştırma-İnceleme Serisi arasından çıkan ve alanında uzman akademisyenler tarafından kaleme alınan on bir makaleden oluşan kitapta, Doç. Dr. Cihan Piyadeoğlu tarafından çekilen ve savaşın gerçekleştiği meydanı gösteren fotoğraflar, Sultan Alp Arslan minyatürleri ve haritalar da bulunuyor.

Prof. Dr. Abdülkerim Özaydın, Prof. Dr. Mehmet Ersan, Doç. Dr. Aydın Usta, Doç. Dr. Muharrem Kesik, Doç. Dr. Casim Avcı, Dr. Emmine Uyumaz, tarihçi Ali Birbiçer ve Nevzat Keleş tarafından hazırlanan makaleler, Sultan Alp Arslan’ın gençliği, siyasi ve askeri başarıları, şahsiyeti ve sultanlık dönemi hakkında bilgiler veriyor.

Savaş meydanına beyaz elbisesini giyip “ölürsem kefenim budur” diyen Alp Arslan’ı ve Ortadoğu ile Anadolu’nun kaderinde bir dönüm noktası olan Malazgirt Savaşı’nı konu alan kitapta ayrıca, Malazgirt Savaşı öncesi Bizans’ın ve Doğu Anadolu’nun durumu, Anadolu’ya yapılmış Selçuklu akınları, Sultan Alp Arslan devrinde Ermeniler ve Malazgirt Savaşı ile ilgili kehanetler gibi birbirinden ilginç konular da yer alıyor.

Secdeye kapanan haç

IV. Romanos Diogens Bizans’ın eski ihtişamını geri kazanmak ve Türkmen akınları durdurmak için sefer hazırlıklarına başlar. Nihayet eldeki bütün imkânları kullanarak hazırladığı ordusuyla harekete geçmeden önce geleneklere uygun olarak Hz. İsa’nın önünde secde etmek için Ayasofya’yı ziyaret eder. İlk olumsuz alametler kendini burada gösterir. Rivayete göre, “IV. Romanos Diogens, Alp Arslan’a karşı sefere çıkmadan önce Ayosofya’yı ziyaret edip yakutlarla bezenmiş haç önünde secde edip, yardım ister. Fakat haç İslâm’ın kıblesinden yana yüz üstü yıkılınca hükümdar bu duruma çok üzülür. Papazlar haçı o durumda görünce kaldırıp yerine koyarlar. Ertesi gün Romanos tekrar kiliseye geldiğinde yine haçı yerde bulur. Bu kez haçın zincirlerle bağlanmasını emreder. Üçüncü gün Ayasofya’ya geldiğinde yine haçı Müslümanlar’ın kıblesine doğru yerde bulur ve yenileceğini anlar. Fakat arzu ve ihtirasının etkisi altında kalarak İslâm ülkelerine yürür.

İmparator zaferi kendi elleriyle teslim etti

Kitabın, “Malazgirt Savaşı İle İlgili Kehanetler” bölümünde, o dönemde kutsal sembollerin el değiştirmesinin kötü alamet sayıldığı belirtilerek, sefere bizzat katılan Mikhael Attaleiates’tenin ifadelerine yer verilmiş. Attaleiates olayı şöyle anlatmış: “İki taraf arasındaki irili ufaklı çarpışmalar devam ederken bir yandan da barış görüşmeleri için elçiler de gelip gidiyordu. İmparator, Sultan Alparslan’ın elçilerinin sağ salim geri dönmeleri için “Meryem İkonası”nı onlara verdi. Oysaki bu işleri bilenlerin yaptığı yoruma göre, zafer simgesini Selçuklu elçilerine teslim etmekle farkında olmadan zaferi düşmanlarının eline teslim etmiş oldu.”

Müneccimlere danışan hükümdar

Ayrıca, Malazgirt Savaşı öncesi Alp Arslan’ın müneccimlerden görüş aldığını söyleyen Aksarayî’nin şu anlatımları alıntılanmış: “Bizans ordusu ve Selçuklu ordusu Malazgirt ovasında karşı karşıya geldi. O sırada Alp Arslan, müneccimlerle görüş alış verişinde bulundu. Müneccimler yıldızların birleşmesini ve etkisini gözleyip zamanın durumuna ve şansa bakarak ondan o işi ertelemesini istediler. O sırada Sultan, âlimler ve şeyhlerle de istişarelerde bulundu. Onların görüşlerine başvurdu. Âlimler, “Bugün Cuma günüdür. Bugün doğuda ve batıda İslâm minberlerinde okunan hutbelerde İslâm ordusuna dua ile meşgul olunur. Müslümanlar için fırsat zamanı olan böyle bir günü ve zamanı ganimet saymak gerekir” dediler.

Alp Arslan’ın duası

Savaş sırasında zuhur eden kehanet ise şu şekilde anlatılmış: Selçuklu kuvvetleri ile Bizans ordusu çarpışmaya başladıktan kısa bir süre sonra esmeye başlayan toz bulutu adeta Müslümanlar’ın gözlerini kör edip hezimete uğratacak hale gelmişti. Sultan bu hali görünce atından inip secdeye kapandı ve iki re’kat namaz kılıp duaya başlayarak: “Yarabbi sana tevekkül ettim ve bu cihat sebebiyle sana yaklaştım, senin azametin önünde yüzümü topraklara sürdüm, eğer dilimle söylediğim sözlerim kalbimdeki düşüncelerime uygun değilse beni ve benim yanımdaki yardımcılarımı ve kölelerimi helâk et. Eğer kalbimdeki düşüncelerimi bu dilimle söylediğim sözlerime uygun bulursan düşmanlara karşı yaptığım bu cihatta benden yardımını esirgeme, her müşkülü bana kolay yap!” dedi. Kaynakların naklettiğine göre Alp Arslan bu duayı birkaç defa okuduktan sonra rüzgârın seyri değişmiş ve düşman tarafına doğru esmeye başlamıştı. Esinti o kadar fazla idi ki düşmanların gözleri kör olmuş ve askerleri perişan olmuştu”

KİTABIN KÜNYESİ

Kitabın adı: Alp Arslan ve Malazgirt

Yazarı: Prof. Dr. Erdoğan Merçil

Yayın Yılı: 2014

Sayfa sayısı: 246 sayfa

ISBN: 6054595686

Türü: Siyasal Tarih

Yayınevi: Kültür AŞ. Yayınları