Tespih sanatında Türk ustalarının farkı

İlker Yılmaz ve Yaşar İliksiz'in haberi

Tespih çağımızın huzur arayan insanlarının vazgeçilmezlerinden…  Kimi insanın ibadet, kimisinin oyalanmak için elinden bırakmadığı tespih insanoğlunun tasarladığı ilk estetik ürünler arasında… Daha sonra insanoğlunun vazgeçilmez ibadet araçları arasına girmiş tespih ve zamanla adı İslamiyet ve ibadetle bütünleşmiş... Her ne kadar farklı dinlerin de tespihleri olsa da bugün dünyanın her yerinde tespih denildiğinde akla önce İslamiyetin geldiği bir gerçek...

Kemik ve taş parçalarını ipe dizen Âdemoğulları tespih sayılabilecek ilk örnekleri üretirken günü birinde vücuda getirdikleri objenin inançlar için vazgeçilmez, sanatseverler için peşinde koşulan bir nesne olabileceğini hiç şüphesiz düşünemezlerdi… Fok balığı dişinden Yılan ağacına, elma ağacından zeytin çekirdeğine, deniz kabuğunan oltu taşına, inciden kehribara kadar pek çok maddeden tespih yapılabiliyor... Kıymetli maddelerden yapılan tespihlere bir de işçilik ve el ustalığı eklendi mi kıymeti daha da katlanıyor...

Sanat eseri haline gelen tespih imalatında estetiğin zirvesine ulaşanlar Türk ustaları olmuş…

Türk ustalarının elinde şekillenen tespihler artık yapıldıkları maddenin değerine göre kıymet arz ediyor ve müzayedelerde boy gösteriyor. Meraklıları bazen usta işi bir tespihe lüks bir araba fiyatını dahi layık görüyor. Tesbihlere imza atan ustaların önemi de böylece her geçen gün daha büyük önem arz ediyor...

Türk ustalarının manevi ruhla şekillendirdiği estetiğe şu an dünyada rakip yok…

Tespih sanatı üzerine son dönemlerde prejtij kitap sayısı artıyor ve Türk ustalarının adları ve eserleri bu kitaplarda ölümsüzleşiyor...

Karadağ kardeşler, Türk tespih sanatına ailecek imza atan ustalar arasında. Lokman Karadağ, Ömer Karadağ, Bülent Karadağ, Necip Fazıl Karadağ ve Orhan Nasuhi Karadağ, çağımızın tespih sanatında öne çıkan ustalar arasında… Karadağ kardeşler  tespih işinde bu kadar başarılı olmalarını, mesleklerinin manevi yönünün doğurduğu farkındalıkla izah ediyorlar

Onlar lale, gül ve hilal motifleriyle tespihlere imzalarını atıyor… Her sembol, teşbih literatüründe bir kavramı simgeliyor… Karadağ kardeşlerin icra ettikleri tespihlerde onların imalatı olan önemli bir motif dikkat çekiyor: Kabe motifi.

Müslüman ustaların elinde şekillenen ve mümin parmaklarda aşınarak artık adı neredeyse sadece İslamiyet’le anılır hale gelmiş tespihler başlıca dört bölümden oluşuyor:Tane, durak, imame ve kamçı …

Kamçı,  tespihin estetik güzelliğini artıran ve denge unsurunu oluşturan parçası… Piyasada gümüşten yapılmış kamçılara rağbet büyük olmakla birlikte, Ömer Karadağ usta gümüş kamçının usta işi bir tespihe yakışmadığı konusunda uyarıyor, tespih severleri...

Bir de insan eline aldığında, "hayret bu halkalar buraya nasıl geçiriliyor denilen kamçılar ve imameler var ki, ustalığa hayran olmamak mümkün değil. İki ucu da halkalardan kalın kamçıların nasıl bir ustalığın eseri olduğunu sorduğumuzda Ömer usta, o halkaların sonradan geçirilmediğini ve üzerinde takılı olduğu maddeden oluşturulduğunu  söylüyor.

“Ama nasıl?” diyor insan ister istemez….

Ustamız oturuyor tezgahın başına ve söze gerek bırakmaksızın sergiliyor sanatın incelikleri...

İşte tüm tespih severleri ve tespihe ilgi duyanları, ellerindeki tespihlerin nasıl yapıldığını gözler önüne seren ve en önemlisi halkalı kamçı ve imamelerin nasıl şekillendiğini gösteren görüntüler.