Borç batağındaydı dönüşüm merkezi oldu

Osman Ateşli'nin röportajı

Fotoğraflar: Ferhat Esnek

Kalaycı, 4 yılda kendisine ait belediye binası bile olmayan bir belediyeyi, son derece modern bir belediye binasına, Türkiye'ye örnek gösterilen kentsel dönüşüm alanlarına, üniversite kampüsüne, sağlık merkezlerine, okullara, hasta konuk evine, tarihi Meram bağlarına, hobi bahçelerine ve sosyal alanlara nasıl kavuşturduğunu anlattı.

Sayın Başkan, bize Meram Belediyesi'ni bugünlere getiren süreci anlatır mısınız?

"Niyet hayır akıbet hayır" diyerek çıktık yola... Başbakanımız da zaman zaman kullanıyor bu deyimi... Bir işe iyi niyetle başlarsan Allah (cc) gönlünü de yolunu da açık tutuyor. Bu bizim için de böyle oldu. İyi niyetlerle bir şeyleri başarmaya çalıştık ve mükafatını aldık, alıyoruz. Yoksa göreve geldiğiz yıl adım atacak halimiz yoktu. Borçlar dağ gibi birikmişti. İşçilerin memurların parasını zar zor ödüyorduk. İşçilerin ikramiye alacağı olarak tam 1.5 milyon lira borç birikmişti. Allah'a şükür o günlerden bu günlere geldik. İlk belediyeyi devraldığımızda kasada sadece 10 bin lira kadar bir para vardı.

İlk yaptığınız icraatlarınız ne oldu?

Geldiğimizde ilk yaptığımız ve gözettiğimiz şey gelir gider dengesiydi. Giderleri nasıl azaltacağımıza gelirleri nasıl arttıracağımıza baktık. Yapılan ihalelerde rekabetçi ortam oluşturduk. Kişi başı maliyetlerimize baktığımız zaman yıllık bazı 2 milyon liraya çıkıyordu. Aldığımız tedbirlerle maliyetleri düşürdük.
Bunun yanında 24 tane yeni temizlik aracı aldık. Temizlik araçlarına yaklaşık 2.5 milyon lira ödedik. Rakamlar normal kiralama rakamlarının da altına indi. Kiralama parasıyla arabaları aldık. Kullanılan araçlar 2003 modeldi. Biz onları 2010 modele yükselttik. Arabalar yeni yeşil motorlardan olduğu için yıllık yakıttan yaklaşık 500 bin TL tasarruf ettik. Yakıt da bizden çıkıyordu sonuçta belediye olarak.

Onun dışında belediye olarak kirada mülklerimiz vardı. Mesela ayda 200 lira gibi komik denilebilecek rakama kiralanmış kirada mülkümüz vardı. Şu anda oralardan ben ayda 13 bin lira para alıyorum. Eskiden 200 lira idi şuan 13 bin lira para alıyorum aylık. Bu şekilde gelirleri arttırıcı çalışmalarımız da oldu. Radikal adımlar atmak için risk aldık. Ve radikal adımlar attık. 320 bin kişi yaşıyor bugün Meram'da bunların hakkını hukukunu korumak için bunları yapmak durumundaydık.

Meram'da neler yapıyorsunuz vatandaşa hizmet olarak? Geldiğinizden beri neler yaptınız, neleri değiştirdiniz?

Mesela ilk göreve geldiğimde 10 bin liranın üzerinde alacaklarımız olanlar bu borçlarını getirsin dedim. Petrol istasyonunun birisi bize ait bir mülkte ayda 11 bin liraya kirada oturuyormuş. Bu kiracımızın 12 aydır kirasını ödemediğini fark ettik. Nasıl ödemiyor dedim? 'Başkanım söylüyoruz ödemiyor' dediler. Süreci yürüten görevlimize 'Senin kendi mülkün olsa ödemiyorum dese ne yaparsın' diye sordum ve gereğini yapmasını söyledim. Petrolün sahibine bir aylık süre verdik. 'Öderse öder ödemezse yapacağımı bilirim' dedim. 1 ay doldu ödemedi. Personelimize yarın dedim haciz gönderiyorsun. Bu kez bürokratik engeller devreye sokulmaya çalışıldı. Dendi ki; "haciz memurumuz yok Başkanım". "Nasıl yok?" dedim. "Burası belediye değil mi? Yanda avukat var onu dedim haciz memuru yaptım" dedim. "Olmaz Başkanım kanunlara ve yönetmeliğe aykırı." Yanıtına karşılık "Filan memuru filan tarihte haciz memuru olarak görevlendirilmiştir" yazısıyla tüm diretmelere rağmen bu görevlendirmeyi yaptık. Ertesi gün sabah bu haciz memurunun yanına zabıta, polis, çevik kuvvet vererek petrole gönderdik. 140 bin liralık alacağa karşılık gerekli haciz işlemini yapması talimatı verdik . Ne olacak petrol istasyonunda cips kola satıyor. "Para edeceklerin hepsini çekin alın" dedim. Belediyenin borcunu ödemeyen arkadaş beni aradı "Başkanım sen ne yapmaya çalışıyorsun, beni mağdur ettin." "Ben de 230 bin kişiye mahcup oldum kardeşim. 1 yıldır ödemiyorsun. Sen kusura bakma bu parayı alacağım dedim. Bundan sonra muhatabın ben değilim. Muhatabın o haciz memuru arkadaş. 1 ay önce muhatabın bendim. Ben sana 1 ay süre verdim gelseydin muhatabın bendim. Şimdi muhatabın ben değilim." dedim. Aldık bu parayı, kasamıza koyduk. Bunun gibi pek çok olayda vatandaşımızın hakkı olan paraya sahip çıktık. Kasamız da dolmaya başladı.

Bu gözükara tavrı koyarken olumsuz tavırlarla karşılaştığınız oldu mu?

Kesinlikle oldu. Ama biz halkın gücünü arkamıza aldık. Sonuçta ben onların hakkı hukuku için çalışıyorum. Yoksa dönemimi kurtarmak için çalışsam, hile yapsam, "ya 5 yıl ne gereği var desem, kira alacak filan uğraşmaya ne gerek var" desem iş yapamam ki...

Hafiyeliğe soyunmadığınız kalmış...

Aynen... Konya'nın Meram bölgesi zenginlerimizin tercih ettiği bir bölge... Ekonomik durumu iyi olan vatandaşların oturduğu bir bölge... Baktım emlak vergilerinden gelen rakam beklentileri karşılamıyor. Dedim, "kesin bir kaçak var". Vergi hesaplanmasında vatandaş beyanı esas alınır. Belediye görevlisi geliyor sorar: "ev kaç odalı, kaloriferli mi, sobalı mı, asansör var mı" diye... Vatandaşın verdiği bilgiler doğru kabul edilir, doğruluğuna planlara bakılarak pek kontrol edilmez. Emlak vergilerinde kaçakları tespit etmek için harekete geçtim. Çalışmaya bir başladım. 26 mahalle bitti yanlış hatırlamıyorsam. 11 milyon lira kaçak çıktı. Sadece emlak vergisi kaçağı... Beyan yasası olduğu için sizin 200 m2 yeriniz var ama bana 120 m2 bildirmişsiniz. Ana yoldan giriş ve çıkışı var apartmanınızın ara sokaktan geçiliyor demişsiniz. Binada doğalgaz var, vergi bedeli olarak sobalı görünüyor. Lüks konut görünüyor, normal vergileri bile vermiyorlar. Bir kooperatif kurulmuş, belediye nezdinde bitmiş, oturulduğundan beri emlak vergisi ödenmemiş... Toplamı 11 milyon liralıyı aşan emlak vergisinin yarıya yakınını tahsil ettik. 5 yıl geriye dönük yapılan tahsilata vatandaşların itirazına rağmen bunu başardık. Böylece 2 yılda belediyenin 2 milyon liralık borcunu temizledim...

İnsan kaynakları ile ilgili sorunları temizledim. Doğru insanları doğru yerlere yerleştirdim. Emlak, imar, kamulaştırmadan anlamayan birileri bu müdürlüklere bağlanmıştı. Dedim kusura bakmayın o arkadaş başka yerde görev yapacak. İlgili insanı ilgili işe bağladım. Belediyenin memur açığı var, müdür yapacak adamı yoktu. Bu kapsamda memur takviyesi yaptım. 2 yıl önce 42 tane memur aldım. O şekilde bir takviyemiz oldu insan kaynaklarını iyileştirdik. 2. yıldan itibaren projeler ardı ardına gelmeye başladı. Belediye artık ayağa kalktı.

Dedim ki yapılacak işlerden biri belediyenin itibarını kurtarmak yeni bir belediye binası yapmak. 2005 yılında Sayın Başbakanımız tarafından bize yeni bina yapalım diye verilen yer daha sonra hastaneye çevrildi. Süresi doldu, uzatmaları verdik vesaire... Adamları 2 defa uyardık, "3'üncü de anlaşmayı feshederim" dedim, feshettim. Daha sonra mahkemelik olduk ve kazandık. Bu vatandaşa da dedik kardeşim ceketini alıp gideceksin. 380 bin liralık ödemeye karşılık 1 kuruş alamadan gittiler. Bina belediyeye kaldı.

Mahkeme devam ederken içerisinin projesini hazırladım ve belediye binasını yaptım. İller bankasından kredi alarak binayı yaptıktan sonra dediler ki "burası hastane olacaktı." Birileri üzerinden propaganda yürütüldü. "Vatandaş can derdinde, başkan makam derdinde" manşeti atan oldu. Başbakanımızdan bina belediye binası olarak alınmasına rağmen bu yapıldı.

Şimdi başka bir yere çok daha modern, Meram'a yakışacak bir belediye binası yapıyoruz. Bu binanın da inşaatı devam ediyor. 1 yıl içinde taşınırız diye düşünüyorum. Orası yapılınca şu anda kullandığımız mevcut belediye binasını da kiraya vereceğiz. Bu da belediyemiz için ciddi bir gelir kaynağına dönüşecek.

Önceki belediye binanız neredeydi?

Konya Büyükşehir Belediyesi'nin içinde sanki daire başkanlığı gibiydi. Belediye çalışanlarımız zor şartlar altında görev yapıyordu. Tahta paravanların arasında vatandaşa hizmet vermeye çalışıyorlardı. Odamdan çıktığımda bu benim adamım mı diye bakıyordum. Vatandaşlar da nereye gideceğini, hangi birimden hangi hizmeti alacağını bilemiyordu. Şimdi her şeyi tek bir merkezde topladık.

Modern kentleşme adına neler yapıyorsunuz?

Yaptığımız hizmetlerle neredeyse her hafta açılış yapar olduk. Yeni bir tesis kuruyoruz. Kendi asfaltımızı da kendimiz üreteceğiz. 5 tane spor tesisi yaptık. 3 tane ilkokul açtık. Anaokullarını söylemiyorum.
Okul yaptık milli eğitime devrettik. Şimdi mesela yeni bir imam hatip lisesi yapıyoruz. 4 milyon liralık bir bütçe belirledik. Öğrenci yurdu projelerimiz var. 5 tane aile sağlığı merkezi yaptık. Vatandaşa faydası olsun diye ya aile hekimlerine ya da İl Sağlık Müdürlüğü'nedevrediyoruz. Büyük park projelerimiz var. 4 tane kapalı havuz projesi yaptık. Bunlardan biri bitti, biri de bitmek üzere... Diğer iki tanesinin de ihaleleri yapıldı.

Yer göstererek Meram'a güzel bir üniversite kazandırdık. Tamamlandığı zaman buraya çok büyük bir değer katacak ve Türkiye'nin en güzel kampüslerinden biri olacak.

Konya'nın ilk Türkiye'nin 6'ıncı büyük organik ürün pazarını Konya'da kurduk. Araç parkını yeniledik.

3 yıl içerisinde 73 tane iş makinası araç almışız. Hepsini imkânlarımızla aldık.

Dışarıdan maddi olarak destek almıyor musunuz bunları yaparken?

Hayır bütün çalışmaları belediyemizin kaynaklarıyla yapıyoruz. Mesela biraz önce bahsettiğimiz imam hatip lisesinin yapılacağı bölgede belediyeye ait bir iş merkezi var. Adamlar yürütemeyeceğim dedi ayrıldı. Oranın aylık kirası 11 bin liraydı. Orayı şimdi kiraya veriyoruz. Alacağımız aylık kira tahmin ediyorum aylık 100 bin lira.
Şu anda bir bölgemizde daha büyük bir iş merkezinin temelini attık. Yapımı yaklaşık 3 milyon TL'ye mal olacak. Orayı da kiraya vereceğiz.

90 bin metrekarelik bir araziyi hobi bahçesi yapıp vatandaşın kullanımına sunduk. 200 metrekarelik parsellerde 360 ailenin tarımla uğraşabileceği bir alanlar oluşturduk. Kamelyasına perdesine kadar yaptık, halkımıza teslim ettik. Tohum ve bitki de veriyoruz. Orayı 3 yıl boyunca ekip dikebilecekler. Sadece su parası alıyoruz. Mescidi var, spor tesisi var, çocuklar için oyun parkı var. Bir de köşesinde tarihi bir han vardı. Bu vesileyle onu da restore ettirdik.

Restorasyon çalışmasına da girdik. Toplanan emlak vergisinin yüzde 10'u restorasyon çalışmalarında kullanılmak için il özel idarenin kasasında birikiyordu. 3 trilyona yakın para birikmişti. Onun kullanımını sağladık. Hazırlanmış bir tane proje yoktu. Proje hazırlattık. Tarihi hanların restorasyonuyla işe başladık.
Tarihi Meram Bağlarını canlandırıyoruz. Bu projemiz de bitmek. İki tane tarihi ev yaptık, yakında açılışını yapacağız. Büyük bir park projesini 3 Ocak'ta açıkladık. Minyatürk'ün bir benzerini Konya'ya yapacağız. Halkımız tarihimizin mümtaz eserlerinin örneklerini orada bulacaklar. Maketlerimizin bir kısmını teslim aldık. İçinde masal dünyası kahramanlarına kadar her şey olacak. Parkımızı da kısa bir süre sonra hizmete sokacağız.

Belediyenin gelirleri bu kadar hizmeti yapmak için yeterli oluyor mu?

Doğru harcadıktan sonra gelir gider dengesini iyi hesapladıktan sonra yeter. Ama çarkı döndürmek için belediyeye gelir getirecek yerler açmak lazım. Bir de kaçakları kapatmak önemli... Sayın Başbakanımız İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı döneminde belediyeyi nasıl borçtan kurtardığını izah ederken, 'belediyenin altına beton döktük' der. Biz de öyle diyoruz.

Kentsel dönüşüm çalışmaları ile ilgili neler söylemek istersiniz?

Bizim en çok önem vermiş olduğumuz konulardan bir tanesi de kentsel dönüşüm çalışmaları... Meram eski bir yerleşim yeri olduğu için tabi burada çalışmanın zorlukları var. Anıtlar Kurulu var, ihtilali var, su havzası var, anıt ağaçları var. 250'ye yakın anıt ağaç var. 400 yıllık anıt ağaçlar var mesela. Bu ağaçların bakımı için özel bir ekip kurduk.

Kentsel dönüşüm kapsamında 3 yıl içinde yaptığımız bina sayısı 6005. Bu binaların 2604'ünü TOKİ ile yaptık. Diğer kısmını 3 farklı bölgede oluşturduğumuz belediye kooperatifleri üzerinden yaptık. Bölgeleri hareketlendirmek adına özel müteşebbisleri oralara çekmek adına bu çalışmaları yaptık. Bu şekilde yatığımız 6005 binanın 3'te birini teslim aşamasına getirdik. Sayın Bakanımız Erdoğan Bayraktar'ı kentsel dönüşüm yaptığımız yerlerin bir bölümünü gezdirdim. "Ben burayı Türkiye'ye örnek göstereceğim" dedi. Yaptığımız çalışma ile gurur duyduk. Yaklaşık 380 bin metrekarelik alanda yüzde 75 yeşil alan bıraktık. 52 tane blok siteleri onun 26'sı bitti. Yakın zamanda inşallah Bakan Bey'le teslimatını yapacağız. Yapılacak ikinci kısımdaki belediyeye ait 1400 konut da tamamen satışa yönelik olacak. Onu da kısa sürede bitirmek istiyoruz. Vatandaşın yoğun ilgisi var konutlara...

Kentsel dönüşüme razı ettiğimiz vatandaşlarımızın kiralarını da ben ödüyorum. Sadece bir bölgede 350 aile var kirası ödenen... Kentsel dönüşüm çalışması yürütülen ikinci bölgede 400'e yakın aile var. Vatandaşların ayda 150 bin lirayı bulan kira parasını ödüyoruz.

Sadece o bölgede 1 milyar liralık yatırım yapılıyor. Bir belediye başkanı bunu başarabiliyorsa dışarıdan bu yatırımı getirebiliyorsa bu bizim için kayda değerdir.

Kentsel dönüşüm konusunda Meram'da daha yapılacak çok şeyler var. Şehir merkezinde bir yer var mesela oraya çalışıyoruz orayı bitirebilirsek yaklaşık 600 bin metrekarelik bir alan var. Erdoğan Bayraktar'a bu konuyu söylediğimde projeleri getirin orayı da yapalım dedi. Oranın da imar ile ilgili çalışmaları bitti. Meram'ın bir şekilde çevre değişikliğine ve kentsel dönüşüme ihtiyacı var. Bunu başarmalıyız. Tabi çevreyi koruyarak...
Bununla birlikte şehir içinde açılması gereken yollarla ilgili çalışmalar yapıyoruz. Geldiğimizden beri sadece şehir merkezinde 250 kilometreyi geçti açtığımız yollar...

Bunun yanında vatandaşımıza yönelik sosyal hizmetlerimizi de eksiksiz yapmaya çalışıyoruz. Vatandaşımızın iyi gününde de kötü gününde de yanında olmaya çalışıyoruz. Özellikle evleneni, bebeği olanı, cenazesi olanın yanında bulunmaya çalışıyoruz.

Meram Tıp Fakültemizin hemen yanına 42 odalı hasta konuk evimizi inşa ettik. 5 yıldızlı otel konforunda... Oraya Başbakanımızın da müsaadelerini alarak annelerinin adı olan 'Tenzile Ana' adını verdik. Şu an faaliyette... Zorda kalan hasta ve hasta yakınlarımızı orada ağırlıyoruz. Geçen yıldan beri 2100 kadar vatandaşımız orada konaklamış. Hiçbir ücret ödemeden kalınıyor. Sadece emeği geçenlere dua ediyorlar. Bir hasta veya yakını orada 15 gün kalabiliyor. Süre dolduğu halde tedavisi sürüyorsa kayıtlarını yeniliyoruz. Yaklaşık 12 personelimiz orada hasta ve hasta yakınına hizmet ediyor. Tüm bu personelin masrafını da belediyemizin bütçesinden karşılıyoruz. Vatandaşların hayır duasını alacak eser bırakmak lazım... Bunları yapmaya çalışıyoruz.

Peygamberimizin bir Hadis-i Şerifi var: "Eser bırakmayanın yerinde yeller eser." Biz de arkamızda eserler bırakmaya çalışıyoruz.