Tarihin en iddialı seçim vaatleri

Vaatler, her seçim öncesi olduğu gibi 22 Temmuz seçimleri öncesinde yine revaçta. Bu seçimlerin en gözde vaadi ise ucuz mazot…

Siyasi partiler tarafından hemen her miting alanında dillendirilen “çiftçiye ucuz mazot”, “mazot 1 YTL olacak”, “1 YTL’nin de altına inecek” vaatleri, mazotu seçimin neredeyse başaktörü konumuna getirdi. Peki seçim meydanlarında bir balon gibi havaya uçurulan ancak iktidara gelindiğinde büyük ölçüde unutulan vaatler yıllar boyunca nereden nereye geldi? Seçmen, seçim zamanı hangi vaatlerle karşılaştı, her seçimin gözde vaadi ne oldu?

KİMİ ANAHTAR VAAT ETTİ KİMİ HER MAHALLEYE MİLYONER

22 Temmuz seçimlerinde olduğu gibi geçmiş seçimlerde de vaatler yine siyasi partilerin gözdesiydi. Seçim meydanlarında ortaya atılan vaatlerin gerçekleşme ihtimalinin olmadığı bilinse de, Demirel’den Çiller’e Mesut Yılmaz’dan Ecevit’e, Bahçeli’den Erbakan’a kadar hemen hemen her siyasi parti lideri, farklı tarihlerdeki seçimlerde, seçmenin karşısına birbirinden cazip vaatlerle çıktılar. Geçmiş seçimlerin unutulmayan vaatlerini ise Demirel’in ev ve araba anahtarı olmak üzere “herkese iki anahtar”, “ekonomiyi 500 günde düzlüğe çıkarma”, Çiller’in “her mahalleye milyoner”, Bahçeli’nin “teröristbaşını asma”, Erbakan’ın “Taksim’e cami” vaatleri oluşturdu.

BÖYLESİ GÖRÜLMEDİ

Vaatler, 1991 seçimlerinde tavan yaparken, Demirel’in “kim ne veriyorsa beş lira fazlasını vereceğim” sözü siyasi literatürde yerini aldı. Demirel, o günlerde sağ kolu olan Çiller’in hazırladığı UDİDEM projesine uyarak biri ev biri araba olmak üzere iki anahtar vaat etti. Emeklilik yaşını indirme sözü de veren Demirel’in vaatleri seçmen üzerinde etkisini gösterdi. Demirel yüzde 27 oy olarak iktidara geldi ama sözlerini yerine getirmeden Özal’ın vefatının ardından Çankaya Köşkü’ne çıktı.

VAATLER HAVADA ÇARPIŞTI

Ekonomiye yönelik vaatler neredeyse her seçimde liderlerin dilinden düşmezken, Demirel’in vaatleri kendisinden sonra koltuğa oturan Çiller’e de ilham verdi. Çiller “her mahalleye milyoner” vaadini zamanla daha da geliştirerek “her mahallede 100 trilyoner”, “her çiftçiye traktör”e kadar ilerletti. Çiller seçim söylemlerini süsleyen vaatleri arasında ise sadece yeşil kartı yaşama geçirebildi.

YILMAZ SUSURLUK’U ÇÖZECEKTİ

Mevcut siyasi tabloda en büyük rakibi durumundaki Mesut Yılmaz da Çiller’den geri durmadı ve en büyük vaadini 1999 seçimlerinde “Susurluk’u çözeceğiz” diyerek verdi.

MHP TERÖRİSTBAŞINI ASMA VAADİNDE BULUNDU

18 Nisan 1999 seçimlerine damgasını vuran en önemli olay ise teröristbaşı Abdullah Öcalan’ın seçimden kısa bir süre önce Kenya’da yakalanarak Türkiye’ye getirilmesi oldu. O günlerde seçmen Ecevit’i, Öcalan yakalanıp Türkiye’ye getirildiği için ödüllendirdi, MHP’ye ise Bahçeli’nin “Apo’yu asacağız” vaadi nedeniyle oy verdi. MHP lideri türban sorununu ise “ürkekçe değil erkekçe çözeceğiz” sözleriyle seçim meydanlarına taşıdı.

ERBAKAN TAKSİM’E CAMİ YAPACAKTI

Kapatılan Refah Partisi’nin lideri Necmettin Erbakan ise seçim vaatlerinin başköşesine “adil düzen”i koydu. Seçmene her ile havaalanı, hızlı tren vaat eden Erbakan’ın en dikkat çekici vaadi ise “Taksim’e cami” oldu.

2002 SEÇİMLERİNDE NELER VAADEDİLDİ?

3 Kasım 2002 seçimleriyle iktidara gelen AKP’nin ise en önemli vaatleri arasında işsizlikle mücadele ve IMF ile stand-by’a son verme vaadi bulunuyordu. 4.5 yıllık iktidarı boyunca her iki vaadini de yerine getirmeyi başaramayan AKP, ekonomiye ilişkin bir başka vaadi olan enflasyonu tek haneli rakama indirme sözünü ise uyguladığı ekonomik program ile yerine getirdi. AKP’nin yanı sıra CHP’nin 2002 seçimlerindeki en önemli vaadi ise “1 milyon işsize iş” oldu.
22 Temmuz seçimlerinde olduğu gibi vaatler konusunda 2002’nin yıldızı yine Genç Parti’ydi. Genç Parti Genel Başkanı Cem Uzan, üniversite sınavının kaldırılmasından zorunlu eğitimin 12 yıla çıkarılmasına, okullarda ücretsiz kitap dağıtımından üniversite sayısının dört katına çıkarılacağına, gümrük birliği anlaşmasının çöpe atılacağından vergi indirimine gidileceğine kadar sayısız vaatte bulundu.

MEYDANLARDA YİNE VAATLER UÇUŞUYOR

22 Temmuz seçimlerinde ise vaatlerin başında, mazot bulunuyor. GP Genel Başkanı Cem Uzan’ın “Mazot 1 YTL olacak” vaadi diğer partileri de harekete geçirirken, liderler de her gittikleri yerde “mazot ucuzlayacak”, “1 YTL olacak”,”1 YTL’nin de altına inecek” vaadiyle çiftçiden oy istiyor. Çiftçi kadar siyasi partilerin hedefinde gençler de bulunuyor. Partilerin gençlere yönelik en önemli vaadini ise ÖSS sınavını kaldırmak oluşturuyor.
Siyasi partilerin hemen her dönem seçim meydanlarına taşıdığı vaatler arasında ise işsizlikle mücadele, terörle mücadele ve milletvekili dokunulmazlığının sınırlandırılması, bu seçimde de yine dile getirilen vaatler arasında bulunuyor.