Seçimle ilgili merak edilen her şey!

29 Martta 48 milyon 6 bin 650 seçmen, 177 bin 50 sandıkta oy kullanacak.

YSK yetkilileri, yaz saati uygulamasına oy verme günü olan 29 Martta geçilmesi nedeniyle seçmenleri saatlerini bir saat ileri almaları konusunda uyardı. 

Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis'te  07.00-16.00, bu illerin dışında kalan illerde ise 08.00-17.00 saatleri arasında oy kullanılabilecek.

Büyükşehirlerde oturan seçmenler, il genel meclisi üyeliği, büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, mahalle muhtarlığı için oy kullanacak.

İl, ilçe ve beldelerde oturanlar il genel meclisi, belediye başkanlığı, belediye meclisi ve muhtarlıklar için, köylerde ikamet eden vatandaşlar ise sadece il genel meclisi ve muhtar seçimi için sandığa gidecek.

Adaylar arasından, 16 büyükşehir belediye başkanı, 65 il belediye başkanı, 892 ilçe belediye başkanı, bin 974 belde belediye başkanı ile 52 bin 765 mahalle ve köy muhtarı seçilecek.

Seçimlerde ayrıca, il genel meclisi üyesi 3 bin 284, belediye meclis üyesi (ilçe ve belde) 33 bin 868 kişi belirlenecek.

Büyükşehirde oturan seçmenler, il genel meclisi üyeliği, büyükşehir belediye başkanlığı, ilçe belediye başkanlığı, belediye meclisi üyeliği, mahalle muhtarlığı için oy kullanacak. İl, ilçe ve beldelerde oturanlar il genel meclisi, belediye başkanlığı, belediye meclisi ve muhtarlıklar için köylerde ikamet eden vatandaşlar ise sadece il genel meclisi ve muhtar seçimleri için sandığa gidecek.

İl genel meclisi, belediye başkanı ve belediye meclisi seçimlerinde ayrı ayrı birleşik oy pusulaları kullanılacak. Belediye başkanlığı, belediye meclisi ve il genel meclisi seçimlerinde kullanılacak birleşik oy pusulalarının en üstüne ''Siyasi Partiler'' ve bağımsız adaylar varsa ''Siyasi Partiler ve Bağımsız Adaylar'' ibaresi yazılacak. Bu ibarenin altına çekilen kuraya göre sıralanan partilerin özel işareti, tüzüklerinde yazılı kısa adı ve tam adı ile mührün basılacağı boş daire ve en alta da da çizgi basılacak.

Belediye başkanı seçimlerine ait birleşik oy pusulalarında bu çizginin altına o partinin aday adı ve soyadları konulacak.

İl genel meclisi ve belediye meclisi seçimlerine ilişkin birleşik oy pusulalarında siyasi parti adaylarının ad ve soyadlarına yer verilmeyecek. Bu oy pusulalarında varsa yalnız bağımsız adayların ad ve soyadları yazılacak.

Belediye başkanlığı, belediye meclisi ve il genel meclisi seçiminde bağımsız adaylar varsa siyasi parti sütunlarından sonra ayrılan ''Bağımsız Adaylar'' sütununa ad ve soyadları yer alacak.

OY VERME CEZAEVLERİNDE 08.00'DE BAŞLAYACAK

Seçmen oyunu, belediye, il genel meclisi, köy ve mahalle seçimleri için ayrı ayrı belirlenmiş sandıklarda kullanacak.

Onaylı sandık seçmen listesinde ve tutuklu sandık seçmen listesinde yazılı her seçmen oy verme yetkisine sahip olacak. Bir seçmen aynı seçim türü için birden fazla oy kullanamayacak. Onaylı sandık seçmen listesinde ve tutuklu sandık seçmen listesinde yazılı olmayanların oy vermelerine izin verilmeyecek.

Her seçmen, hangi sandık seçmen listesine yazılmış ise ancak o sandıkta oy verebilecek.

Oy verme günü, YSK'ca belirlenen oy vermenin bitiş saati geldiği halde sandık başında oylarını vermek üzere bekleyen seçmen varsa sandık kurulu başkanı bunları saydıktan ve kimliklerini toplayıp tespit ettikten sonra sırayla oylarını kullanmalarına izin verecek. Bitiş saatinden sonra gelen seçmen oy kullanamayacak.

Ceza infaz kurumları ve tutukevinde oy verme saat 08.00'de başlayacak ve YSK'nın o yer için belirlediği bitiş saatinde sona erecek. Buralarda diğer hükümler aynen uygulanacak.

Oy verme günü sandık başına gelen seçmen, sandık kurulu önüne kurul başkanı tarafından sırayla birer birer alınacak. Gebeler, hastalar ve özürlüler sıra ile bekletilmeden oylarını verecek. Güvenlik görevlileri ve yaşlıların da bekletilmeden oy kullanmalarına izin verilecek. Yaşlılar ile özürlülere yardım edenlerin de öncelikle oy kullanmalarına izin verilebilecek.

Görme özürlüler, felçliler, elleri eksik olanlar veya bu gibi bedeni aksaklıkları açıkça belli olanlar o seçim çevresi seçmeni olan ve o sırada sandık alanında bulunan akrabalarından birinin, akrabası yoksa herhangi bir seçmenin yardımı ile oylarını kullanabilecek. Bir seçmen birden fazla özürlüye yardım edemeyecek.

Tutuklular ve taksirli suçlardan hükümlüler yeterli güvenlik tedbirleri alındıktan sonra, ceza infaz kurumları ve tutukevi idaresinin belirleyeceği bir düzen içinde oy kullanacakları sandık bölgesine getirilecek. Tutuklular ve taksirli suçlardan hükümlülerin serbest ve gizlilik içinde oylarını kullanmaları sandık kurulu tarafından sağlanacak.

SEÇMEN BİLGİ KAĞIDI OLMAYANLAR

Görevli üye tarafından seçmenin adı sandık seçmen listesinde bulunduktan sonra, seçmene sıraya göre ayrı ayrı oy kullandırılacak.

Başkan, oy vermedeki sıraya göre, o seçim türü için hazırlanmış ve mühürlenmiş oy zarfı ile birleşik oy pusulasını, hiçbir tarafında herhangi bir işaret bulunmadığını ve usulünce mühürlü olduğunu, kurul üyelerine, gözlemcilere ve seçmene gösterdikten sonra ''EVET'' veya ''TERCİH'' mühürü ile birlikte seçmene vererek kapalı oy verme yerini gösterecek. İlk sıradaki seçim için oy verme işlemi tamamlanıp seçmenin imzası alındıktan sonra müteakip seçim veya seçimler için aynı işlem tekrarlanacak. Seçmene, mahalle ve köy seçimlerinde sadece oy zarfı verilecek, mühür verilmeyecek.

Seçmen bilgi kağıdını gösteremeyenler, T.C Kimlik Numarası taşıyan kimlik belgeleri ile oylarını kullanabilecek.

HANGİ PUSULA HANGİ ZARFA

Birleşik oy pusulaları, kullanılacağı her seçim ve her seçim çevresi için ayrı ayrı hazırlandı.

Oy pusulalarından turuncu renkli olanlar il genel meclisi, mavi renkli olanlar belediye başkanlığı, sarı renkli olanlar belediye meclisi, beyaz renkli olanlar ise büyükşehir belediye başkanlığı seçimlerinde kullanılacak.

Belediye seçimlerinde mavi, il genel meclisi üyelikleri seçiminde turuncu, mahalle ve köy seçimlerinde mor renkli oy zarfları kullanılacak.

Seçmenler,

-İl genel meclisi üyeliklerine ilişkin turuncu renkli birleşik oy pusulasını turuncu renkli zarfa,

-Belediye başkanlığına ilişkin mavi renkli birleşik oy pusulası ile belediye meclisi üyeliğine ilişkin sarı renkli birleşik oy pusulalarının ikisini birlikte mavi renkli zarfa,

-Büyükşehirlerde (Adana, Ankara, Antalya, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Mersin, İstanbul, İzmir, Kayseri, Kocaeli, Konya, Sakarya ve Samsun), Büyükşehir belediye başkanlığına ilişkin beyaz renkli birleşik oy pusulasını da belediye başkanı ve belediye meclisi üyeleri seçimine ilişkin mavi renkli zarfa,

-Köy seçimlerinde köy muhtarı ve ihtiyar meclisi üyelerine ilişkin oy pusulalarının ikisini birlikte mor renkli zarfa,

-Mahalle seçimlerinde mahalle muhtarı ve ihtiyar heyeti üyelerine ilişkin oy pusulalarının ikisini birlikte mor renkli zarfa koyarak oy verecek.

Birden fazla oy pusulası kullanılan seçimlerde bunların ayrı ayrı katlanarak zarfa konulması gerekecek.

SANDIK KURULU BAŞKANININ GÖREVLERİ

Sandık kurulu başkanı, bütün seçimler için oyunu kullanmış ve sonuncu seçime ait sandık seçmen listesini imzalamış seçmenin, seçmen bilgi kağıdının arka yüzünü imzalayıp mühürledikten sonra kimlik belgesiyle birlikte kendisine iade edecek. Sandık kurulu başkanları, bu işlemlerin elverişli biçimde yapılıp yapılmadığını denetleyecek.

Ceza infaz kurumları ve tutukevinde tutuklu ve taksirli suçlardan hükümlü seçmen, oyunu kullandıktan sonra yetkililerce sandık alanından götürülecek.

Zarf ve birleşik oy pusulasını alan seçmenin oyunu kullanmadan önce danışmak veya görüşmek amacı ile başka bir yere gitmesine veya sandık alanında başka bir kimseyle görüşmesine izin verilmeyecek.

Kapalı oy verme yerine girmeyen veya birleşik oy pusulası ile oy zarfını aldığı halde oy kullanmayan seçmenden birleşik oy pusulası, zarf ve mühür geri alınacak.

Okuma yazma bilmeyen seçmenlere, oylarını kullanmaları konusunda başkaları tarafından sandık alanında yardım edilmeyecek. Okuma yazma bilmeyen seçmen, sorduğu ve istediği taktirde kurul başkanı, birleşik oy pusulası üzerinde bulunan siyasi parti işaretlerinden hangisinin hangi partiye ait olduğunu veya bağımsız adaylara nasıl oy verileceğini anlatacak.

MUHTARLIK İÇİN OY VERME

Köy muhtarlığı ve köy ihtiyar meclisi, mahalle muhtarlığı ve mahalle ihtiyar heyeti seçimlerinde adaylık usulü bulunmadığından, seçime girecek kişiler, seçime gireceklerini belirtmekle ve kendilerini tanıtmakla sınırlı olarak etkinlik gösterebilecek. Seçime girecek muhtar adayları, oy verme gününden önce, gerek resimli gerekse kendisini yazı ile tanıtıcı nitelik taşıyan el ilanı dağıtabilecek. Oy pusulaları bastırılabilecek ve bilgisayar, daktilo, fotokopi ve teksir gibi her türlü araçla çoğaltılabilecek veya kapalı oy verme yerinde seçmenler tarafından beyaz kağıda da yazılabilecek. Muhtarların oy pusulaları için ancak beyaz kağıt kullanılabilecek ve renkli kağıtlara basılmış veya yazılmış oylar geçersiz sayılacak. Muhtar adayının adının yazılı olduğu oy pusulaları, YSK'ca hazırlanan çift mühürlü mor renkli zarfa konularak oy sandığına atılacak.

19 PARTİ YARIŞACAK

Yerel seçimlerde, 19 siyasi parti yarışacak. Partilerin oy pusulasındaki yerleri şöyle:

1. sıra: Anavatan Partisi

2. sıra: Milliyetçi Hareket Partisi

3. sıra: Liberal Demokrat Parti

4. sıra: Demokratik Sol Parti

5. sıra: Demokratik Toplum Partisi

6. sıra: İşçi Partisi

7. sıra: Cumhuriyet Halk Partisi

8. sıra: Hak ve Özgürlükler Partisi

9. sıra: Büyük Birlik Partisi

10. sıra: Barış ve Demokrasi Partisi

11. sıra: Millet Partisi

12. sıra: Özgürlük ve Dayanışma Partisi

13. sıra: Türkiye Komünist Partisi

14. sıra: Demokrat Parti

15. sıra: Saadet Partisi

16. sıra: Adalet ve Kalkınma Partisi

17. sıra: Bağımsız Türkiye Partisi

18. sıra: Emek Partisi

19. sıra: Halkın Yükselişi Partisi

OY VERME YERLERİ

Kapalı oy verme yerleri, oyların gizliliğini ve seçmenlerin oylarını tam bir serbestlik içinde vermelerini sağlayacak, dışarıdan içerisinin gözetlenmesine imkan bırakmayacak durumda olacak.    

Sandıkların, kapalı oy verme yerinin ve sandık kurulunun yerleştiği yer merkez olmak üzere yüz metre yarı çaplı alan sandık alanı sayılacak. Sandık alanına, sandık kurulu başkan ve üyeleriyle oy vermek üzere gelen seçmenler, siyasi partilerin adayları ve gözlemcileri, bağımsız adaylar ve gözlemcileri dışında hiç kimse giremeyecek.    

Sandık başında görevli partili kurul üyeleri, adaylar ve gözlemciler (müşahitler), rozet, amblem veya partisini belirten herhangi bir işaret taşımayacak.

SİYASİ PARTİLERİN SANDIK KURULU ÜYELERİ

Siyasi partilerce bildirilen sandık kurulu üyelerinin, sandık alanının kamusal alan olması ve sandık kurullarında görev alanların da hizmet veren konumunda bulunmaları nedeniyle sınırları yasalarla ve yargı kararlarıyla çizilmiş bulunan kılık ve kıyafet ölçülerine uymaları gerekecek.       

Sandık kurulu başkan ve üyeleri, oy verme günü göreve başlamadan önce ilk iş olarak sandık başında bulunanlar önünde ant içecek ve sandığın boş olduğunu kontrol edecek.    

Sandık alanında düzeni sandık kurulu başkanı sağlayacak. Başkan düzeni bozmaya yeltenenleri uyaracak, uyarıyı dinlemeyenleri sandık alanı dışına çıkarabilecek.

Sandık alanında alınacak tedbirler, seçmenlerin sandık başı işlemlerini izlemelerini engelleyecek nitelikte olamayacak. Sandık kurulu başkanının çağırdığı zabıta kuvvetleri dışında zabıta amir ve memurları ile resmi üniforma giymiş kimseler ve silah taşıyanlar sandık alanına giremeyecek.    

Seçmen olarak o sandıkta oy kullanması gereken subay, astsubay, zabıta amir ve memurları ancak sivil elbise ile sandık alanına girip oylarını verebilecek.    

Sandık başında seçmene, vereceği oy hakkında hiç kimse müdahale, telkin ve tavsiyede bulunamayacak. Seçmenler oylarını kullandıktan sonra sandık başından ayrılacak.    

PARMAK BOYAMA YOK, T.C KİMLİK NUMARASI ŞART

298 sayılı Kanun'da yapılan değişiklikle, seçmenlerin parmaklarının boyanması uygulamasından vazgeçilerek, T.C Kimlik Numarası bulunan bir belgeyle oy kullanma zorunluluğu getirildi. Bu nedenle vatandaşlar, üzerinde T.C Kimlik Numarası bulunan nüfus cüzdanı veya T.C Kimlik Numarası bulunan resmi daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen soğuk damgalı kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, sürücü belgesi, sarı basın kartı, askeri kimlikler ve hologramlı öğrenci kimlikleri gibi belgelerle de oy kullanabilecek.

Üzerinde T.C Kimlik Numarası bulunan bir belgeye sahip olmayan vatandaşlar ise nüfus dairelerinden aldıkları ''nüfus kayıt örneği''ni geçerli kimlikleriyle birlikte ibraz etmeleri halinde oy verebilecek.

SEÇİM GÜNÜ YASAKLARI

Seçimlerin sağlıklı ve düzenli şekilde gerçekleşmesini sağlamak amacıyla YSK'ca belirlenen yasaklara göre, yarın sabah saat 06.00'dan gece saat 24.00'e kadar, her ne suretle olursa olsun alkollü içki satılması, içkili yerlerde umumi mahallerde her çeşit alkollü içki verilmesi, içilmesi yasak olacak.

Oy verme süresince bütün umumi eğlence yerleri kapalı kalacak, eğlence yeri niteliğini taşıyan lokantalarda yalnız yemek verilebilecek.

Yarın sabah saat 06.00'dan gece saat 24.00'e kadar, emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlardan başka hiç kimse ateşli silahlar, patlayıcı maddeler, her türlü kesici, delici ve bereleyici aletler, yakıcı, aşındırıcı, yaralayıcı, boğucu, zehirleyici, sürekli hastalığa yol açıcı nükleer, radyoaktif, kimyasal, biyolojik maddeler taşıyamayacak.

Seçim günü saat 18.00'e kadar radyolar ve her türlü yayın organları tarafından seçim ve seçim sonuçları ile ilgili haber, tahmin ve yorum yapılması yasak olacak. Saat 18.00 ile 21.00 arasında ancak radyolarda YSK tarafından seçim ile ilgili olarak verilecek haber ve tebliğler yayınlanabilecek, saat 21.00'den sonra bütün yayınlar serbest olacak. YSK, isterse yayın yasaklarını saat 21.00'den önce de kaldırabilecek.

RADYO VE TELEVİZYONLARIN UYMASI GEREKEN İLKELER

Radyo ve televizyon kuruluşlarının yayın ilkeleri ile ilgili YSK kararına göre de oy verme gününden önceki 24 saat içinde her türlü haber, röportaj gibi program veya reklam yoluyla kamuoyu araştırmaları, anketler, tahminler, bilgi iletişim telefonları yoluyla mini referandum gibi adlarla siyasi bir partinin veya adayın lehinde veya aleyhinde veya vatandaşın oyunu etkileyecek yayınlarda bulunulamayacak.   

Herhangi bir yayının banttan internet ortamında web yayını olarak halka izlettirilmesi durumunda ise mevcut yayının internet ortamında Türkiye'nin, hatta dünyanın her tarafından izlenmesi mümkün olabileceğinden, yayının verici aracılığıyla propaganda yasaklarına aykırı hareket edilerek halka izlettirilmesi halinde, yayını denetleme ve gerektiğinde yasaklama yetkisi ilçe seçim kurullarına ait olacak.