Yedikıta Nisan ayı sayısı bayilerde

Yedikıta Tarih ve Kültür Dergisi nisan sayısında Anadolu topraklarının düşmandan kurtuluşu için büyük fedakârlıklar gösteren Hindistanlı bir kahraman Abdurrahman Peşaverî'yi kapak konusu yaptı. Annesinin ısrarlı 'dön' çağrısına "Anadolu İşgal Altındayken Dönemem!" sözünü makaleye başlık olarak taşıyan "TBMM'nin İlk Büyükelçisi, Anadolu Ajansı'nın İlk Personeli Anadolu'da Hindistanlı Bir Kahraman; Abdurrahman Peşaverî" vurgusu yapılan önemli makaleyi Mücahit Arslan kaleme almış. İlk defa basında yer alan makalede Abdurrahman Peşaverî ile ilgili şu önemli bilgilere yer veriliyor:

Mücadele'ye Lisedeyken Başladı

Abdurrahman Peşaverî, o devirde Hindistan'ın Kuzey Batı Sınır Eyaleti olan bugün ise Pakistan'ın Haybet-Peştunya Eyaleti'nin başkenti Peşaver'de 1886 yılında doğmuş. Ülkenin en zengin müteahhitlerinden Gulam Samdani'nin oğlu olan Abdurrahman Peşaverî Osmanlı tarihine merakı, Türkler hayranlığı ve sevgisinden dolayı ise "Türkî Lala" lakabıyla anılmış. Hindistan'da Aligah Özel İslam Okulu'nda okurken Birinci Balkan Savaşı'nın başlaması üzerine Hint Müslümanlarının kurduğu 'Hilal-i Ahmer Cemiyeti Türk Yardımlaşma Fonu'na yardım için arkadaşlarına önderlik yapmış, öğle yemeği paralarını vererek katkıda bulunmuşlar.

Elbise ve Kitaplarını Sattı Yardıma Koştu

Osmanlı'ya yardım edebilmek için Hindistan Müslümanlarının büyük gayretine hatta bunun için fakir ailenin çocuğunu satışa çıkarmasına gözyaşlarıyla şahitlik eden Peşaverî, büyük bir iştiyakla yardım toplama çalışmalarına öncülük etti. Aynı zamanda, toplanan paraların ulaştırılması ve Osmanlı ordusuna yardım için İstanbul'a gönderilecek Hindistan Hilal-ı Ahmer Cemiyeti Tıbbiye heyetine gönüllü olarak yazıldı. Kendisine engel olacağını bildiğinden ailesinden habersiz yola çıkmış, parası olmadığından ise elbise ve kitaplarını satarak yol masraflarını karşılayabilmişti.

Haberleriyle Hem Ağlattı Hem Sevindirdi

Balkan Savaşı'nın hemen ardından Aralık 2012 tarihinde İstanbul'a gelen Abdurrahman Peşaverî, cepheye giderek hastabakıcılık görevlerinde bulundu. Aynı zamanda da cepheden aldığı haberleri Hindistan'a iletti. Hindistanlı Müslümanlar, Peşaverî'nin 26 Mart 1913'te gönderdiği telgrafta "Edirne ellerimizden kaydı gitti. Allah bizleri korusun. Bu menfur hadise karşısında çaresizliğimizi tarif bile edemiyorum. Lakin takdir-i ilahiye kim karşı koyabilir" haberiyle üzüntüden gözyaşlarına boğulurken, 22 Temmuz 2013 tarihinde "Türk ordusu şükürler olsun Edirne'yi kurtardı." müjdesiyle sevinç gözyaşlarıyla bayram yapmışlardı.

Sultan Reşat Kucaklayarak Tebrik Etti

Hintli Müslümanların yardım heyeti görevlerinin ardından İstanbul'a oradan da ülkelerine dönmüşler. Abdurrahman Peşaverî'nin de bulunduğu heyet dönmeden evvel Sultan Reşat'ın huzuruna çıkarılmış. Padişah, saray mensuplarının şaşkın bakışları altında gözyaşları içinde her tek tek sarılmış her birerini taltif etmiş.

"Anadolu İşgal Altındayken Dönemem"

Hindistan yardım heyetinden bazıları geri dönmeyip Anadolu'nun kurtuluş mücadelesi için İstanbul'da kalmayı tercih etmişler. Bunlardan biri de Abdurrahman Peşaverî olmuş. Rauf Orbay Bey, Peşaverî ile ilgilenmiş onun harp okuluna kayıt yaptırmasına önayak olmuş. Birinci Dünya Savaşı başladığında Gelibolu'da teğmen olarak savaşmış ve üç kez yaralanmış.

Evladının Oğul özlemiyle yanıp tutuşan annesinin "dön" çağrılarına ise her seferinde "Anadolu işgal altındayken dönemem" diyerek karşılıksız bırakmıştı.

Türkiye'nin İlk Büyükelçisi Oldu

İstanbul'un İtilaf Devletleri tarafından işgal edilmesi üzerine bir süre gizlenen Peşaverî, Anadolu'ya geçerek Kuvayı Milliye'ye katılmış. Burada İngilizce yazışmalarında görev almış ayrıca Anadolu Ajansının ise kuruluş çalışmalarında bulunmuştur. Ajansın ilk personeli olarak kayıtlara geçmiş olan Peşaverî, Yunan mezaliminin dünyaya duyurulmasında büyük çaba sarf etmiştir.

Milli Mücadele'de büyük yararlılıklar gösteren Peşaverî, Ağustos 1920'de Afganistan'a "Fevkalade Murahhas" unvanıyla ilk Türk Büyükelçisi olarak atanmıştır.

Rauf Orbay Zannedilip Şehit Edildi

Haziran 1922 yılında görevi Medine Müdafii ve Çöl Arslanı Fahreddin Paşa'ya devreden Abdurrahman Peşaverî Türkiye'ye dönmüştür. Rauf Orbay Bey'in yanında görev alan Peşaverî, Mayıs 1925 gecesi Beşiktaş'tan Nişantaşı'na evine dönmekteyken silahlı üç kişinin saldırısına uğramıştır. Bekçiler tarafından yaralı olarak hastaneye kaldırılmış ancak bir aylık tedavi çabası sonucunda kurtarılamayarak vefat etmiştir. Ölümü Hindistan'da büyük üzüntüye sebep olmuş olan Peşaverî'nin kabri Maçka Mezarlığı'ndadır.

Günümüzde maalesef, Peşaverî hakkında bugüne kadar ne bir makale ne de bir kitap yayınlanmıştır. Kabrini tespit çalışmaları devam etmektedir.