ARDAHAN

Plakası 75 olan 5 ilçesiyle Doğu Anadolu bölgesinde bulunan Ardahan ilinin künyesi...

İL: ARDAHAN

TARİHÇESİ

Ardahan ili 27 Mayıs 1992 yılında çıkartılan bir yasayla Türkiye Cumhuriyetinin 75. ili olarak kuruldu. Bu yasayla eskiden Kars iline bağlı olan Ardahan, Çıldır, Damal, Göle, Hanak, ve Posof ilçelerinin sınırları içinde , merkezi Ardahan kenti olmak üzere yeni bir il oluşturuldu.

Doğu Anadolu bölgesinin kuzeydoğu köşesinde yer alan İlimiz, kuzey ve doğuda Gürcistan, güneydoğuda Ermenistan, güneyde Kars, güneybatı da Erzurum, batıda Artvin illeriyle çevrilidir.

İl topraklarının büyük bir kısmı 2,000 metreden yüksektedir. Kuzey kesimini Yalnızçam dağları, güneybatı kesimini de Allahuekber dağları çevirir. Kuzeydoğu kesiminde Keldağ'ın (3,033 metre)ve doğu kesiminde Akbaba dağının (3,026 metre) yer aldığı Ardahan ilimizin en yüksek noktası güney kesimindeki Kısır dağı'nın 3,197 metreye eriştiği doruğudur.

İlin orta kesiminde uzanan yüksek düzlüklere Ardahan yaylası denir. karlar eridikten sonra yemyeşil çayırlarla kaplanan bu yayla önemli hayvan otlatma alanıdır.
Ardahan ilinden doğan akarsular Türkiye sınırları dışındaki Hazar Denizi'ne dökülür. Bu akarsulardan başlıcası Kura Irmağı'dır.

Ardahan ilinde iki doğal göl vardır. Bunlardan Çıldır Gölü'nün kapladığı alan 120 km2'dir.daha kuzeydeki Aktaş Gölü'nün yüzölçümü ise 14 km2'dir. Hazapin Gölü adıylada anılan Aktaş Gölü'nün doğu yarısı Gürcistan sınırları içerisindedir.
İlde çok sert bir karasal iklim etkili olur.Türkiye'de en çok yazın yağış alan dar bir alanda bulunan Ardahan iline yılda ortalama 500 mm kadar yağış düşer.
İklim ve yükseklik nedeniyle ilin doğal bitki örtüsü bozkı (step) görünümündedir. Yalnızca Ardahan ve Göle yörelerinde dağların yüksek kesimlerinde soğuğa ve kuraklığa dayanıklı Sarıçam ormanları vardır. Yüksek kesimlerde yer alan çayırlar karsız mevsimler boyunca yeşil kalır.

Yapılan araştırmalara göre eski bir yerleşim alanı olan yöre İÖ 9. yüzyılda Urartu'ların egemenliği altındaydı. Daha sonra Medler ile Persler'in yönetimine giren yörede Gürcüler ile Ermeniler'in atası sayılan halklar yaşıyordu.İÖ 1. yüzyılda yönetici Dikran yöreyi de egemenlik alanına kattı. İS 1. yüzyıldan sonra Romalılar ile Partlar arasında el değiştiren yöre 3. yüzyılda Sasaniler'in eline geçti. 7. yüzyıldan sonra Bizanslılar'ın ve Araplar'ın egemenliğine giren yöreye 11. yüzyılda Türkmenler gelmeye başladı. daha sonra Gürcüler'in yönetimine giren bu topraklar 13. yüzyılda Moğolların saldırılarına mağruz kaldı ve 14. yüzyılda Timur'un eline geçti. Karakoyunlular, Akkoyunlular ve Sasfeviler tarafından da yönetilen yöre 1534'te Osmanlı Devleti'ne bağlandı. 

Yüzyıllarca Çıldır Eyaleti sınırları içinde kalan yöre, birçok kez Ruslar'ın ve Safeviler'in saldırısına uğradı. Bir bölümüde Kars Eyaleti sınırları içinde kalan yöre 1828 ve 1855'te Ruslar tarafından işgal edildi. daha sonra Erzurum Vilayetinin Çıldır Sancağına bağlanan bu topraklar 1876'da gene Ruslar'ın işgaline uğradı.İşgal,1917 Ekim Devrimi'nden sonra Rus Ordularının çekilmesiyle son buldu.

Sancak olarak yönetilmeye başlanan Ardahan, çevresindeki Batum ve Kars sancaklarıyla birlikte Elviye-i Selase adıyla anılıyordu. Ruslar'ın çekilmesinden sora bu toprakların İngiliz desteğindeki Ermeniler tarafından işgal edilmesini önlemek amacıyla Sovyet tipi yerel yönetimler kuruldu. Ama Kars Milli İslam Şurası İngilizler, Ardahan Milli İslam Şurası da Gürcüler tarafından işgal edildi.1921'de işgalden kurtulan Ardaha, öbür sancakla birlikte Cumhuriyet'in ilanından hemen sonra il yapıldıysa da 1926'da ilçe yapılarak Kars iline bağlandı.

ARDAHAN PLAKA NUMARASI: 75

ARDAHAN YÜZ ÖLÇÜMÜ: 5,576 km2 

ARDAHAN'IN NÜFUSU: 98.335

ARDAHAN'IN POSTA KODU: 75000

ARDAHAN TELEFON ALAN KODU: 478

ARDAHAN'IN VALİSİ:Mehmet Emin Bilmez

ARDAHAN BELEDİYE BAŞKANI: FARUK KÖKSOY

ARDAHAN'IN İLÇELERİ: Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof

ARDAHAN'IN KOMŞU İLLERİ: Kars ,Erzurum, Artvin