Abdest alırken nasıl niyet edilir? Farz mıdır? Niyet etmezsek...

Abdest, müslümanın maddi ve manevi temizliğidir. Eller, yüz, ağız, diş, burun, baş ve ayaklar gibi kirlenmeye açık ve dışarıyla sürekli temas halinde bulunan uzuvların temizlenmesini sağlamak sûretiyle sıhhî bir değer de taşımaktadır. Başlı başına bir ibadet değil belli ibadetleri yapmayı mubah kılan, müslümanın ibadete manen ve ruhen hazırlanmasına yardımcı olan ibadettir. Peki abdest nasıl alınır? Abdest alırken nasıl niyet edilir? Niyet etmek farz mıdır?

 

ABDEST NASIL ALINIR?

Abdestle ilgili olarak Kur’an-ı Kerim’de, “Ey iman edenler! Namaza kalktığınızda yüzlerinizi, dirseklere kadar kollarınızı yıkayın, başınızı meshedin ve topuklara kadar ayaklarınızı yıkayın. Eğer su bulamazsanız temiz toprakla teyemmüm edin” (Maide, 5/6) buyrulur. Hz. Peygamber (s.a.s.) de hem abdestin nasıl alınacağını müslümanlara fiili olarak göstermiş (Merğinani, el-Hidaye, I, 13) hem de abdestsiz olarak kılınacak hiçbir namazın Allah katında kabul olunmayacağını belirtmiştir (Buhari, Vudu 2; İbn Mace, Taharet, 47). Peki abdest nasıl alınır?

* Besmele ile başlanarak öncelikle eller bileklere kadar ve parmak araları da ovuşturularak üç defa yıkanır.

* Sağ elimize üç defa su alarak ağzımıza veririz. Her su alışta ağzımızı çalkalayarak ağızdaki suyu dökeriz.

* Tekrar avucumuza su alarak üç defa burnumuza veririz. Sol el ile de sümkürür temizleriz.

* Sonra iki avucumuza su alarak saç bitiminden çene altına kadar yüzümüzü üç defa yıkarız.

* Önce sağ kolu dirsekle beraber üçer defa yıkarız.

* Sonra sol kolu dirsekle beraber üçer defa yıkarız.

* Sağ elimizle başımızın dörtte birini mesh ederiz. Yani sağ elimizi ıslatıp başın dörtte birini sıvazlayarak ıslatırız.

* Her iki eli de ıslatıp serçe parmaklarımızla kulaklarımızın içini mesh ederiz. Kulakların arka kısmını ise baş parmaklarımızla mesh ederiz.

* Sonra baş ve serçe parmaklarımızı kullanmadan işaret, orta ve yüzük parmaklarımızın dışı ile boynumuzu da mesh ederiz.

* Ayaklara gelince, parmaklardan başlayarak önce sağ sonra sol ayağımızı topuk kemiği ile beraber üçer kez yıkarız. Ayaklarımızı yıkarken parmak aralarımızın iyice yıkanmasına dikkat etmemiz gerekir.

* Kadınlar ve erkeklerin abdest alma şekilleri arasında herhangi bir fark yoktur.

ABDEST ALIRKEN NİYET ETMEK FARZ MIDIR?

Abdest alırken niyet etmek, Hanefi mezhebine göre sünnet, diğer üç mezhebe göre farzdır.

Hanefiler, abdest ayeti olarak bilinen (Maide 5/6) ayette emredilen fiiller arasında niyetin bulunmayışını delil olarak alırlar. Çünkü bu ayette; yüzü yıkamak, kolları dirseklerle birlikte yıkamak, başı mesh etmek ve ayakları topuklarla birlikte yıkamak emredilmektedir. Zira abdestte; kirlerden temizlenme nitelikleri ağır basmaktadır. Dolayısıyla hikmeti bilinen bir ibadet olarak abdestte niyet etmek şart değildir. Ayrıca, namazın şartlarından olan ‘necasetten taharet’ ve ‘setr-i avret’te niyetin zorunlu olmayışı, abdestte de niyetin farz olmadığını gösterir (Kasani, Bedaiu’s-sanai’, I, 106-107; Merğinani, el-Hidaye, I, 13).

Abdest alırken niyet etmenin farz olduğunu söyleyenler ise; Cenab-ı Hakk’ın: “Onlar dini yalnız Allah’a has kılarak, ona kulluk etmekle emrolunmuşlardır.” (Beyyine, 93/5) ayeti ile Hz. Peygamber (s.a.s.)’in: “Bütün ameller niyetlere bağlıdır…” (Buhari, Bed’u’l-vahy, 1; Müslim, İmare, 155) hadisinden hareketle her ibadette olduğu gibi abdestte de niyet etmenin farz olduğunu söylemişlerdir (Şirbini, Muğni’l-Muhtac, Beyrut, ts.

ABDEST ALIRKEN NASIL NİYET EDİLİR?

İbadetin başlangıcı, bedenin ve ruhun temizliği olarak adlandırdığımız abdesti, almaya başlarken niyet ederiz. Bu niyet Hanefi mezhebine göre sünnet, diğer üç mezhebe göre farzdır.

Abdeste başlarken öncelikle “Eüzü ve Besmele” okunur. Daha sonra “Niyet ettim Allah rızası için abdest almaya” diye niyet edilîr.