Trump’ın Ortadoğu Özel Temsilcisi Jason Greenblatt ay sonu itibariyle görevini bırakıyor. Greeblatt’ın istifası, Trump’ın “Yüzyılın Anlaşması” olarak paketlediği sözde Filistin barış plânının iflas ettiğinin bir işareti. Ya da Greenblatt sadece İsrail’in çıkarlarını ilerleten çalışmayı mükemmel şekilde tamamlayarak görevini ifa etti. Greenlatt’tan boşalacak olan pozisyonu Avi Berkowitz ile Trump’ın İran Özel temsilcisi Brian Hook üstlenecekler imiş.

Trump’ın barış plânını yürüten dar ekibin diğer üyeleri gibi, Greenblatt da Netanyahu’nun ilhâkçı çizgisine yakınlığıyla bilinen bir Amerikan Yahudisi’ydi. Heyette yer alan diğer isimler; Trump’ın damadı ve baş danışmanı Jared Kushner, ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman ile Kushner’in Beyaz Saray’daki asistanı Avi Berkowitz, New York’lu Ortodoks Yahudi ailelerine mensuplar. Hepsinin müşterek özellikleriyse, İsrail’e bağlılıkları.

Friedman ve Greenblatt mevcut konumlarını üstlenmeden önce Trump’ın iflâs ve emlâk davalarıyla ilgilenen avukatlarıydı. Berkowitz ise Kushner’in kolej yıllarından bu yana en yakın arkadaşı. Kushner nereye gittiyse Berkowitz de onunla gitti. Gençlik yıllarında 2 yıl İsrail’de dini eğitim alan Berkowitz, “Beyaz Saray”da işleri Cuma günü, gün batmadan evvel durdurarak “Şabat”a giren dindar bir Yahudi. Şabat, Cuma akşamı gün batımından Cumartesi gün batımına kadar dinlenmeyi emreden ve iş yapmayı yasaklayan bir Yahudi geleneğidir.

Trump’ın diplomasi tecrübesi olmayan, yanı sıra politik pozisyonlarını İsrail’in çıkarlarına göre biçimlendiren avukatlarını İsrail-Filistin ihtilafı gibi çok iddialı ve o kadar da karmaşık bir meselenin çözümü için görevlendirmesi çokça eleştirilmişti. Greenblatt’ın yerini şimdi ondan daha da tecrübesiz olan 30 yaşındaki Avi Berkowitz’in alacak olması, iki buçuk yıldır üzerinde çalışılan sözde barış plânının fiyaskoyla sonuçlanacağına dair kanaatleri pekiştiriyor.

Berkowitz’in kuzeni Howard Friedman, Amerika’daki “İsrail Lobisi”nin en etkili kuruluşlarından “Amerikan-İsrail Halkla İlişkiler Komitesi”nin(AIPAC) ilk Ortodoks başkanıydı. Berkowitz’in yeni pozisyonuna ilk desteği de yine “AIPAC” verdi. AIPAC’tan gelen açıklamada, “Berkowitz ile çalışmayı dört gözle bekle bekliyoruz” deniliyordu.

Trump’ın barış heyetindeki isimlerin profilleri, plânın daha baştan başarısızlığa mahkum olduğunu gösteriyor. Amerikan medyasında Berkowitz, “Kushner’in çömezi” olarak nitelenmişti. Beyaz Saray eski basın sözcüsü Hope Hicks ise Berkowitz’in “Beyaz Saray”daki pozisyonunun Jared ve İvanka Kushner çiftinin gündelik işlerini ve kahveli toplantılarını düzenlemekle sınırlı olduğunu söylemişti. İşi, saray teşrifatçılığından öteye gitmeyen Berkowitz şimdi “Ortadoğu” gibi çok zorlu bir meselede belirleyici rol oynayacak!

Trump’ın Filistin planını emanet ettiği isimlerin İsrail’e bakış açıları ve dünya görüşleri Yahudi dininin kavramlarıyla çerçeveli. ‘Büyük İsrail’ olarak nitelenen çerçeveye göre Filistinliler kendi topraklarında söz sahibi olamazlar. Bu bakış açısına sahip olanlar tabii ki Filistinlilerin taleplerine kör kalacaklardır. Filistinlileri kaâle almayan bir plânın ise başarılı olması mümkün değil. Peki Trump, sözde barış plânının yürütülmesini neden böyle isimlere emanet ediyor? Bu sorunun cevabını Amerikalı yazar Jonathan chait şöyle veriyor:

“Açıkçası Trump, sadece Yahudi olmanın Orta Doğu danışmanı olarak hizmet etmek için gerekli bir nitelik değil, aynı zamanda yeterli bir nitelik olduğuna inanıyor.”

Öyle anlaşılıyor ki Ortadoğu meselelerinde Trump’ın eli kolu bağlı. Trump, Suriye’deki ABD askerlerini kısa sürede çekeceği vaadinde bulunmuştu. Çekebildi mi? Trump siyasi kaderini İsrail’in ve “İsrail Lobisi”nin en Sağ kanadıyla ittifaka kitlemiş gibi görünüyor. Trump bu kitlenmişliği aşamadıkça, ‘Yüzyılın anlaşması’, ‘Yüzyılın büyük fiyaskosu’ olacak.

YENİŞAFAK