Ancak komisyonun yeniden kurulması ihtimali hayli zayıf.

Komisyonun kurulamayacağının netleşmesi halinde, AK Parti yeni anayasa teklifini TBMM’ye sunacak.

Parti içinde oluşturulan komisyon, AK Parti’nin sunacağı teklife son şeklini verecek. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “Türk tipi başkanlık sistemi” ile neyi kastettiğini, AK Parti’nin teklifinde, yasama, yürütme, yargı arasında kuvvetler ayrılığının dozunun nasıl şekilleneceğini bir bilene sordum.

İşte öngörülen somut düzenlemelerden örnekler:

YASAMA

Yasama yetkisini kullanacak TBMM’nin görev ve yetkileri, şu şekilde sıralanıyor:

Kanun koymak, değiştirmek ve kaldırmak. n Bütçe ve kesin hesap kanun tasarılarını görüşmek ve kabul etmek.

Para basılmasına ve savaş ilânına karar vermek.

Milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak.

Üye tam sayısının beşte üç çoğunluğunun kararı ile genel ve özel af ilânına karar vermek.

YÜRÜTME

Kırk yaşını doldurmuş, yüksek öğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip vatandaşlar arasından, halk tarafından seçilecek başkanın, beş yıl görev yapması ve en fazla iki defa başkan seçilebilmesi öngörülüyor.

Başkanın görev ve yetkileri ile ilgili öngörülen hükümlerden bazıları da şöyle:

Başkan, Devlet başkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder, Anayasanın uygulanmasını, devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir.

Başkan genel siyaseti yürütür. n Kanunları onaylar.

Kanunları tekrar görüşülmek üzere TBMM’ye geri gönderir.

Kanunların Anayasaya aykırı oldukları gerekçesi ile Anayasa Mahkemesinde iptal davası açabilir.

Bakanları atar ve görevlerine son verir. n Başkanlık kararnamesi çıkarır.

Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.

Milletlerarası andlaşma akdeder ve yayınlar.

Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil eder.

Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir.

Üst düzey kamu yöneticilerini atar ve görevlerine son verir.

Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilân edilmesini Meclisten talep eder.

Başkan, genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyduğu konularda başkanlık kararnamesi çıkarabilir.

Bir konuda başkanlık kararnamesi çıkarılabilmesi için kanunlarda o konuyu düzenleyen uygulanabilir açık hükümlerin bulunmaması şart.

Başkan, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.

Başkan seçilenin oy pusulasında “Başkan Yardımcısı adayı” olarak yer alan kişi başkanın seçildiği anda başkan yardımcılığına seçilmiş olur.

Bakanlar, başkan tarafından atanır ve görevden alınır.

Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri ile teşkilât yapısı başkanlık kararnamesi ile düzenlenir.

TBMM ve Başkanlık seçimleri beş yılda bir aynı günde yapılır.

TBMM veya Başkan tek başına her iki organın seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verebilir.

YARGI DENETİMİ

Yargı denetimi ise “Yargı yetkisi, idarî işlem ve eylemlerin yalnızca hukuka uygunluğunun denetimi ile sınırlı olup, hiçbir şekilde yerindelik denetimi şeklinde kullanılamaz. Yürütme görevinin kanunlarda gösterilen şekil ve esaslara uygun olarak yerine getirilmesini kısıtlayacak, idarî eylem ve işlem niteliğinde veya takdir yetkisini kaldıracak biçimde yargı kararı verilemez” hükmüyle düzenlenecek.

ÜNİTER YAPI

Teklifte üniter yapı korunacak.

Merkezi idare başlığı altında, “Türkiye, merkezî idare kuruluşu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere, iller de diğer kademeli bölümlere ayırılır” ifadesi bulunacak.

GENELKURMAY BAŞKANI

Mevcut sistemden farklı olarak, Genelkurmay Başkanı’nın, Milli Savunma Bakanı’na bağlı olarak görev yapmasının teklifte yer alması bekleniyor.