Türkiye 1. Dünya Savaşı tarihini maalesef daha yeni yeni keşfediyor. Gerek şimdiye kadar ortaya konulan klasik tarih anlayışı gerekse kısır tartışmalar yakın tarihimizdeki zaferlerin bile adını geride planda tutarak unutturdu ya da bilerek unutturuldu. Çanakkale ve Kut’ul Amare’de kazanılan iki zaferin yanında bir de Kafkas cephesindeki kahramanlığımız ve şanlı destanımız vardır.

İngilizlerin desteğiyle Bakü’yü ele geçiren Ermeni Devrimci Federasyonu; Bakü’de 12.000, Şamahı şehrinde 55.000 ve diğer şehirlerdeyse 35.000 Azerbaycan Türkü’nü işkence ederek katletmiştir. Hâdisede şehid olanlar günümüzde; 31 Mart «Azerbaycanlıların Soykırımı Günü»nde yâd edilmektedir.

Ermenilerin bu soykırım hareketinin giderek yayılması üzerine; Azerbaycan Millî Şûrası lideri Mehmed Emin Rasulzâde, Batum Antlaşması gereğince Osmanlı Devleti’nden yardım ister.

Harbiye Nazırı Enver Paşa’nın emriyle tamamen Müslümanlardan oluşan özel statüde Kafkas İslâm Ordusu kurulur. Ordunun kumandanlığına da Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa getirilir.

Kafkas İslâm Ordusu, harekâtına Gence şehrinden başlar. Muzafferiyetle ilerleyen ordumuzun yine en büyük düşmanı, mevsim şartları olur. Yaz mevsiminin getirdiği kuraklık ve susuzluğun yanında Almanların silâh desteği vermemesi sebebiyle; ilerleme bir müddet dursa da bölge halkının büyük desteği ve Nuri Paşa’nın kararlılığı ile Eylül 1918’de İslâm Ordusu Bakü önlerine gelir. 30 saat süren uzun çarpışmalar neticesinde Ermeni Bolşevikler ve İngiliz destekçileri mağlûp edilir.

Osmanlı’nın çekilmesinden sonra, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti; varlığını iki sene koruyabilmiş, 1920 senesinde Sovyet işgaline uğramıştır. Bu dönemde temeli atılan millî ve mânevî değerler, Azerbaycan Cumhuriyeti kurulana kadar muhafaza edilmiştir.

İşte bir dönem yalan yanlış bilgilerle karalanmaya çalışılan Enver Paşa’nın emri ve Nuri Paşa’nın kumandanlığında kardeş ülke Azerbaycan’ın temelleri atılmıştır. Bugün yine birkaç kendini bilmez güya akademisyen Enver Paşa için olmadık cahilce yorumlarda bulunmaktalar. Gerçi son olarak Başkan Erdoğan’ın Bakü’de Enver Paşa’yı rahmetle anıp övgüyle söz etmesinden sonra paçaları tutuştu. Çünkü kendileri sadece kartondan ilim erbabı. Neyse gecikmiş bir yazıydı Nuri Paşa ve Kafkas İslam Ordusu yazısı. Bu arada dilimize pelesenk olmuş iki tane marş, bu büyük komutan ve ordunun kahramanlığına yazılmıştır. Çırpınırdı Karadeniz ve Kafkas Ordu Marşı.

Son olarak bu büyük zafer sonrasın şehit Enver Paşa’nın kardeşi Nuri Paşa’ya telgrafıyla yazımıza son verelim:

 “Büyük Turan İmparatorluğu’nun Hazar kenarındaki zengin bir konak yeri olan Bakü şehrinin zaptı haberini en büyük meserretle (sevinçle) karşılarım. Türk ve İslâm tarihi sizin bu hizmetinizi unutmayacaktır. Gazilerimizin gözlerinden öper, şehidlerimize Fâtihalar ithaf (hediye) ederim.”

serkan.ustuner@haber7.com

twitter: sustuner