Dünya koronavirüs salgınına odaklanmışken, Irak’ta baş döndürücü gelişmeler yaşanıyor. ABD ile İran’ın Irak sahasındaki gerginliği arttı. ABD, askeri varlığını Kürt bölgesine yani kuzeye kaydırırken, tüm Kürtlerin desteklediği Irak’ın istihbarat başkanı da başbakanlığa getirildi. ABD, İran’ı bölgeden komple temizleyecek mi yoksa 2003’teki işgalden beri defterde yazılı olan Irak’ın bölünmesi meselesi, tam da bu salgın sürecinde, gerçekleştirilmiş mi olacak? Burası çok mühim. Hatta ABD ile İran’ın birbirlerine verebilecekleri/vermiş gibi gösterecekleri zarar, ziyandan da daha mühim.

IRAK’TA NELER OLMUŞTU?

ABD ile İran, Aralık sonunda Ocak ayının ilk günlerine kadar Irak’ta birbirlerine girmişlerdi.
ABD İran’ın Irak’taki üslerini vurmuş, İran yanlısı gruplar Irak’taki ABD büyükelçiliğini basmış, ABD Irak’ta İran devrim muhafızları komutanı Kasım Süleymani’yi öldürmüş, İran ise ABD’nin Irak’taki iki üssünü bombalayarak karşılık vermişti.

SALGININ ÇİN’DEN SONRAKİ DURAĞI İRAN’DI

ABD ile İran, Irak sahasında kapışırken Çin’de koronavirüs başlamış, Şubat ayına gelindiğinde virüs İran’a sıçramıştı. Şu an salgının en ağır hissedildiği yer ise ABD. İki ülke salgınla mücadele ederken ipler bir kez daha gerildi üstelik adres yine Irak oldu.

BAŞ DÖNDÜRÜCÜ GELİŞMELER

11 Mart: Irak’ın Taci kentindeki üs, İran yanlısı gruplar tarafından vuruldu, 2 ABD 1 de İngiliz askeri öldü.

27 Mart: Pentagon, Irak’taki ABD askerlerine “hazır olun” talimatı verdi.

28 Mart: ABD’li üst düzey bir yetkili, Irak’taki İran destekli milis gruplarına yönelik operasyon hazırlığında olduklarını söyledi.

30 Mart: İran Devrim Muhafızları, İran’daki hava savunma sistemlerini aktif hale getirdi.
Aynı gün Irak’taki ABD üssü Ayn el Essed’de roket atıldı.

31 Mart: ABD, Bağdat’taki büyükelçilik çalışanlarını Erbil’e gönderdi. Hatta büyükelçiliğin Erbil’e taşınacağı iddia edildi. Bağdat ve civarındaki üsler boşaltıldı, ABD askerleri kuzeye çekildi. Bu üslere de patriotlar konuşlandırıldı.

1 Nisan: ABD Başkanı Trump, “gelen bilgilere göre İran, Irak’taki askerlerimize yönelik saldırılar planlıyor, bunu yaparlarsa bedelini gerçekten çok ağır ödetiriz” dedi.

1 Nisan: Kasım Süleymani’nin öldürülmesiyle Kudüs Gücü komutanlığına getirilen İsmail Kaani’nin Bağdat’ta olduğu ortaya çıktı. Kaani, Iraklı Şii lider Sadr’la görüşmek istedi ancak Sadr, randevu vermedi. İranlı Kaani’nin, Bağdat ziyaretinde sadece İran’ın etkisi altındaki Iraklılarla görüşebildiği vurgulandı.

2 Nisan: İran Genelkurmay Başkanı Muhammed Bakıri, “Irak’ta ABD’yi hedef alanlar İranlı değil, Iraklı direniş grupları” diyerek, kendi oluşturdukları ve Irak’a monte ettikleri HaşdiŞabi adlı silahlı milis grubunu işaret etti.

3 Nisan: Irak’tan İran’ın açıklamasına yanıt geldi. Iraklı parlamenter Misal Alusi, İran’ın Irak’ta kurduğu silahlı grupları “terörist” diye niteledi ve “bu eylemlerden Irak sorumlu değildir” dedi.

3 Nisan: Irak’ta İran yanlılarıyla İran karşıtları arasındaki çizgi derinleşirken, ABD donanmasına ait 3 savaş gemisi Hürmüz boğazına girdi.

4 Nisan: Irak’taki İran yanlısı milis grupları, ABD askerlerine saldıracaklarını ilan etti.
Aynı gün İran’ın Basra körfezindeki kıyılarına füze rampaları konuşlandırıldı.

5 Nisan: İsrail savaş uçakları, Irak-Suriye sınırındaki İran’a bağlı milislerin karargahlarını bombaladı.

PEKİ BU GERGİNLİKTEN NE ANLAMALIYIZ?

ABD, İran’la Irak’ta çatışırken, Bağdat ve çevresini boşaltıyor.
Kuzeye doğru çekilip, Kürt bölgesine, Erbil ve etrafına yerleşiyor.
Bağdat’ın kuzeyinden itibaren Suriye sınırını da İran’dan temizlemeye çalışıyor.
O bölgede ABD himayesinde PKK işgali var.
Kendi ülkesindeki kendi doktoruna bile maske temin etmekte zorlanan ABD, Suriye-Irak sınırındaki PKK teröristlerine 1 milyon 200 bin dolar tutarında aralarında maskenin de olduğu tıbbı malzeme yardımı gönderdi. Pentagon bu hamlesiyle “salgında da salgın sonrasında da PKK’nın yanındayım” mesajı verdi.

IRAK’A TÜM KÜRT PARTİLERİN DESTEKLEDİĞİ BAŞBAKAN GELDİ

Tüm bunlar olurken, ABD Irak’ta İran’la bunca gerginliğe soyunurken çok ama çok çarpıcı siyasi bir adım daha atıldı.
Ekim ayındaki protestoların ardından görevden ayrılan Abdülmehdi’nin yerine yeni başbakan belirleniyor.
Irak’ın kuzeyindeki, Barzani, Talibanibaşta olmak üzere Kürt siyasi aktörlerinin tamamının desteklediği, Irak istihbaratının başındaki Mustafa el Kazimi, Irak’ta başbakanlığa getirilerek, yeni hükümeti kurmakla görevlendirildi.
El Kazimi hem tüm Kürtlerin hem de Sadr gibi İran’ın Irak’taki etkisini reddeden Şiilerin desteğini almış durumda.
Tıpkı Irak’ın kuzeyindeki bölgesel yönetimin Başbakanı Mesrur Barzani gibi o da istihbaratçı ve tıpkı Mesrur Barzani gibi o da ABD’nin sevdiği bir isim.
İran’la arasının ise çok da iyi olduğu söylenemez. Kasım Süleymani Bağdat’ta ABD tarafından öldürüldüğünde Irak istihbaratının başında o vardı ve İranlılar, Süleymani’nin yerini ABD’ye bildirdiği iddiasıyla onu suçlamışlardı.
Son bir not.
Irak’ın istihbaratçı başbakanına görev verilen günün 9 Nisan yani Bağdat’ın düşüşü, Saddam’ın devrilişinin yıldönümü olması da ayrıca dikkat çekici.