Ayasofya’nın 800 yıllık şifresi çözüldü

Kötü şöhreti ve açgözlülüğü ile tüm dünya tarihçilerince bilinen 4. Haçlı Seferi’nin komutanı Venedik Dükü Enrico Dandolu’nun Ayasofya’daki 800 yıllık mezarı hakkındaki sır perdesi TRT Belgesel’in “Gizemli Tarih” yapımı ile aralandı. Belgeselin Ayasofya bölümü, ibadete açılan kadim mabedin tarihte saklı çok sayıda sırrını ilk kez izleyici ile buluşturacak.

Uzun yıllar müze olarak kalan ve 24 Temmuz’da ibadete açılan Ayasofya-i Kebîr Câmi-i Şerîfi ile ilgili sırlar birer birer açığa çıkmaya başladı. Ayasofya’nın en merak edilenlerinden birisi de 1204 yılında 4. Haçlı Seferi’ne komutanlık yapmış, Haçlıları kandırıp Müslümanlar yerine Bizans’ın üzerine akınlar düzenleyerek İstanbul’u işgal eden ve yağmalayan Venedikli Dük Enrico Dandolo’nun mezarıydı.

Gerçek TRT Belgesel’de ortaya çıkıyor

Bizans kaynaklarında, haçlı istilasından sonra şehir geri alındığında intikam için Dandolo’nun cesedinin denize atıldığı geçiyor. Bir başka rivayete göre, cesedin Fatih Sultan Mehmet tarafından verilen emirle yeniçerilerce çıkarıldığı ve tacının alındığı bilinmekteydi. Gerçek ise TRT Belgesel ekranlarında yayınlanan “Gizemli Tarih” isimli belgesel serisinin çekimlerinde ortaya çıktı.

Belgeselin yeni bölüm çekimleri için Ayasofya’da bulunan TRT Belgesel ekibi bir ilki gerçekleştirerek Dandolo’nun mezarında jeoradar taraması yaptı. Jeoradar sistemi Dandolo’nun Ayasofya’nın duvarı içerisine yüzü Kudüs’e doğru gömülü cesedini görüntülemeyi başardı. Manyetik rezonans sistemiyle mezarın içinin 3 boyutlu haritasını oluşturan ekip, modern bilimin yardımıyla tartışmalara son noktayı koydu. Jeoradar görüntüleri cesedin çıkarıldığı iddialarını çürütmüş oldu.

Dan Brown’un ünlü romanına konu olmuştu

“Gizemli Tarih”in sunucusu Prof. Dr. Hikmet Kırık, Enrico Dandolo’nun batılı tarihçiler için önemli bir araştırma konusu olduğuna vurgu yaptı. Dandolo’nun mezarının Dan Brown’un Inferno kitabında da söz edildiğini hatırlatan Kırık şunları söyledi: “Ülkemizde adı pek bilinen bir tarihi figür olmasa da Dan Brown’un Inferno kitabıyla popülerleşen Dandolo’nun mezarı yıllardır birçok spekülasyonun merkezinde yer alıyor. Kemikleri hala orada mı değil mi? Tarihe ‘ölümsüz dük’ olarak geçen bu hırslı Venedik Dükü’nün mezarının akıbeti gerçek bir tarih bilmecesi. Yaptığımız çalışma bu yönüyle oldukça kıymetli ve aslında bir efsanenin sonu. Bu sadece belgeselcilik açısından değil akademik açıdan da yol açıcı bir çalışma oldu. Çıkan sonuçların sonraki bilimsel araştırmalar için bir temel teşkil edeceğini düşünüyorum.”

Enrico Dandolo Kimdir?

1204’te 4. Haçlı Seferine komuta etmiş Venedik Dükü Enrico Dandolo, İstanbul’da 57 yıl sürecek Latin İşgali sürecinin mimarı ve Bizans’ta “Latin serpuşu görmektense Türk sarığı görmek isteriz” sözünü ortaya çıkaran katliam ve yağmanın sebebidir. İşgalin ilk yılında İstanbul’da ölür ve Ayasofya’ya gömülür. Mezarı Ayasofya üst galerisinde binanın iki katı arasına oyularak yapılmıştır.

Ancak tarihi kayıtlar 1261’de işgal son bulduğunda mezarın açılıp kemiklerinin çıkarıldığını yazar. Fakat 1450’den sonra ve 1850’de mezar iki kez açıldığında kemiklerin orada olup olmadığına dair hiçbir kayıt tutulmaz. Dandolo’nun Ayasofya’daki mezarının boş mu dolu mu olduğu 750 yıldan uzun bir süre tartışma konusu olarak kalır. Bugüne kadar olan genel kanı mezarın boş olduğu yönündedir ancak konuyla ilgili bilimsel bir çalışma yapılmamıştır.

“Gizemli Tarih” Ayasofya bölümü 7 Kasım Cumartesi saat 22.00’de TRT Belgesel’de.