Onların ekmekleri mangal kömüründen!

Aydın Çine’nin Elderesi köyünde gelenek olarak yıllardır sürdürülen mangal kömürü üretimi, hayat şartları zorlaşınca artık köyün tek geçim kaynağı haline geldi. Torakçılar adı verilen köy sakinleri, köy çevresindeki ocaklarda odundan kömür üreterek büyük kentlere satıyor.

Çine’nin Elderesi Köyü’nde hayvancılık ve meyvecilik ile geçinemeyen halk kömürcülüğe yöneldi. Torakçılar adı verilen köy sakinleri, köy çevresindeki ocaklarda odundan kömür üreterek büyük kentlere satıyor.

Çine İlçesi’ne 16 kilometre uzaklıkta bulunan 450 nüfuslu köyde kısıtlı ziraat alanlarında hayvancılık, zeytincilik ve meyvecilik yapıldığını ama bunun halkın geçinmesine yetmediğini belirten Köy Muhtarı Ahmet Yaldız şöyle konuştu:

“Elderesi Köyü’nde yıllar öncesinden bu yana odun kömürü yapılıyor. Ancak diğer geçim kaynakları azalınca odun kömürü ocakları köylü için kurtuluş oldu.

Herkes kendi ocaklarında, mangal kömürü dediğimiz bu kömürden üretiyor. Odun kömürü ocaklarımızda özellikle zeytin ve meyve ağaçlarından budanan her türlü dalları kullanıyoruz, ayrıca orman işletmelerinin kesim alanlarında, kesimden geriye kalan dalları kullanıyoruz. Bir şekilde atık hammadde kullandığımız için çevreye katkımız da oluyor. Yaptığımız iş çileli ama olsun hepimiz bundan para kazanıyoruz. Büyük kentlerden çok talep var… Ürettiğimiz kömür elimizde kalmıyor fazla beklemeden satabiliyoruz.”

Elderesi Muhtarı Yaldız, gelirlerinden memnun olduklarını ama odun kömürünün büyük kentlerde kendi verdikleri fiyatın çok üzerinde bir fiyata müşteriye ulaştığını söyledi.

NASIL YAPILIYOR

Odun kömürü üretimi için kurulan, üzeri toprakla örtülü ocağa "torluk" adı verilir. Kömür elde etme süresi, ağaç cinsi ve torluk hacmine göre 76 saat ile 107 saat sürer ve yaklaşık 5 ton odundan 1 ton kadar mangal kömürü elde edilir. Bu üretim için kullanılan odunlar, izin verilen belli orman arazisinden, atıl durumdaki yaşlı ya da kurumuş ağaçlardan kesilir. Mangal kömürü aynı zamanda nargile kömürü olarak da kullanılmaktadır. Meşe ağacından üretilen mangal kömürünün daha kaliteli olduğu inancı hakimdir.

İlk önce kömürün hammaddesi olan meşe ağacından elde edilmiş eşit parçalarda odunlar çadır şeklinde üst üste konulur. Daha sonra meşe ağacından oluşan çadırın üstü toprak ve kömür tozuyla kapanır. Boşluk bırakılmaması gerekir çünkü odunlar hava alır ve hemen yanarlar. eylukAra ara boşluklar oluşacaktır bunların hemen kapatılması gerekir yoksa odunlar hava alır ve hemen yanarlar. Klasik mangal kömürleri en sağlıklı kömürdür.Klasik mangal kömürünün kükürt içermemesi nedeniyle yanma sırasında havayı diğer kömür cinslerine göre daha az kirletmesi,tercih edilmesine neden olmuştur. Mangal kömürleri; akarsuların temizliğinde de kullanılmaktadır.