Gök taşı diye gönderdiler, taş çıktı

ŞABAN KILIÇCI - İstanbul Üniversitesi (İÜ) Fen Fakültesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi ve Sarıçiçek Meteoritleri Konsorsiyumu Baş Araştırmacısı Doç. Dr. Ozan Ünsalan, meteorit (gök taşı) bulma olasılığı gerçekten çok düşük olduğunu ifade ederek, "Şu ana kadar, Sarıçiçek meteoritleri hariç elimize gelen yüzlerce numuneden hiçbiri meteorit değil" dedi. 

Ünsalan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Sarıçiçek Meteoritleri Konsorsiyumunda 7'si Amerikan Uzay ve Havacılık Dairesi'nden (NASA) 34 kişilik bir ekibin görev yaptığını belirtti.  

Meteorit bulma ihtimalinin çok düşük olduğuna dikkati çeken Ünsalan, "Bir meteoritte yanık dış kabuk olmalı, yanık kısım 1 milimetreden de daha ince olmalı. Dış yüzeyinde kabarcıklar, kalın damarlar, delikler olmamalı. Dış yüzeyi tıraşlanmış görünümde olmalı, çok köşeli ve şekilli olmamalı ve tabakalardan oluşmamalıdır. Unutulmamalıdır ki her mıknatıs tutan taş meteorit değildir" bilgisini verdi.  

Ünsalan, mıknatıs tutulması durumunda metalik meteoritin doğal manyetik yapısının bozulduğunu, bu durumun ise meteoritin özelliğini bozduğu gibi, yapılacak analizleri de güçleştirdiğini ifade ederek, ayrıca meteoritlerin, elin dokusundan kaynaklanan yağ ve kirlerden etkilendiğini, o yüzden alüminyum folyolara sarılıp, cam kavanoz içinde silika jel (nem tutucu) malzemeyle korunması gerektiğini, elle toplanan ve defalarca dokunulan meteoritlerin analizinin son derece zor olduğunu vurguladı. 

Son günlerde araştırma ekiplerine yüzlerce telefon, mail ve taş örnekleri geldiğine belirten Ünsalan, yürütücüsü olduğu Sarıçiçek Meteoritleri Konsorsiyumu ile yaptıkları araştırmalar devam ederken bu konunun gündeme geldiğini anımsattı. 

Ünsalan, kendilerine analiz için taş göndermeden önce konunun iyice irdelenmesi gerektiğine dikkati çekerek, "Şu ana kadar, Sarıçiçek meteoritleri hariç elimize gelen yüzlerce numuneden hiçbiri meteorit değildir. Elbette ki gerçekten elimize bir meteorit geçtiğinde bunu envanterimize alarak paylaşmamız kadar doğal bir şey olamaz" ifadelerini kullandı. 

- "683 yılda düşen meteorit sayısı 19"

Meteor bilimi konusunda 2 yıldır sürdürülen "Türkiye Meteor Takip Sistemleri ve Meteoritleri Veritabanı" çalışmalarını içeren TÜBİTAK projesi (MFAG/113F035) kapsamında tüm çalışmaları resmi web sayfasından (www.turk-met.net) duyurduklarını anlatan Ünsalan, şunları kaydetti:

"Bugüne kadar ülkemize '1332 yılından 2015 yılına kadar düşen ve resmen kanıtlanmış meteorit sayısı, Sarıçiçek meteoritleri de dahil 19'dur. Düşünün, toplamda 683 yılda 19 adet, yani ortalama 36 yılda 1 adet. Sarıçiçek meteoritlerinden sonra bu konu gündeme geldiğinden, vatandaşların konuya hassasiyeti giderek artmıştır ve neredeyse milyonlarca kişi dere tepe meteorit aramaya çıkmıştır." 

- "Sarıçiçek özel ve ender bir olay"

Ünsalan, Sarıçiçek meteoritlerinin "özel ve ender" bir olay olduğunu ifade ederek, şu bilgileri verdi: 

"NASA'nın 'dawn' (şafak) adlı görevinden ortaya çıkan verilere göre, Mars ile Jüpiter arasında yer alan asteroitin kuşağındaki 4'üncü büyük olan '4 Vesta' isimli asteroitin yüzey yapısının 'Howardite, Eucrite ve Diogenite' türü minerallerden oluştuğunu bildiğimiz ve Sarıçiçek meteoritlerinin de yapılmaya başlanan analizlerinin sonuçlarının aynı çıkmaya başladığını bildiğimiz için Sarıçiçek meteoritlerinin '4 Vesta' asteroitinin yüzeyinden koptuklarını artık biliyoruz. Olayın önemi ve değeri buradan kaynaklanıyor."

- "Ortaya çıkan uçuk rakamların aslı yoktur"

Bölge halkının durumdan mali olarak yararlandığına da değinen Ünsalan, şöyle konuştu:

"Son zamanlarda ortaya çıkan uçuk rakamların hiçbir aslı yoktur. Sarıçiçek meteoritlerinin değeri bizzat tarafımın NASA'dan bir astronom ve yüksek lisans öğrencim ile bölgeye gidişimizden sonra vatandaşların 'buraya NASA ve İstanbul Üniversitesi geldi ve araştırma yaptılar, demek ki bu taşlar önemli' diye düşünmeleriyle kendiliğinden ortaya çıkmıştır. Şu ana kadar, Sarıçiçek köyünde toplanan ve İstanbul Üniversitesi tarafından kaydı yapılmış olan toplam 246 adet meteorit mevcuttur. Toplam kütlesi 13 kilo 265 gram ve 55 miligramdır. Vatandaşlar tarafından toplanan, yabancılara satılan diğer meteoritlerin sayı ve kütlesi bilinmemektedir.

Ünsalan, listelerinin her gün güncellendiğini belirterek, şunları kaydetti:

"Vatandaştan yabancıların satın aldığı fiyata göre, gramı ortalama 200 liradan 2 milyon 653 bin 110 lira, Sarıçiçek köyünden satın alınan meteoritlerin, meteor avcıları ve koleksiyonerlerin sattığı fiyata göre gramı 3 bin liradan ise 39 milyon 796 bin 650 lira, yani yaklaşık 40 milyon liralık bir rakam söz konusudur. Bu rakamların hiçbiri tarafımızdan ortaya konmamıştır. Bizler bilim insanları olarak, bu alanda vermemiz gereken doğru bilimsel bilgileri ve açıklamaları yapmakla yükümlüyüz."