Çanakkale gazileri protezlerle ayakta durdu

MEHMET BAYER - Çanakkale Savaşları'ndaki kahramanlıklarıyla adını tüm dünyaya duyuran ve bazıları vatanı, bayrağı ve dini için bir parçalarını Gelibolu Yarımadası'nda bırakan gaziler, kopan ya da kesilmek zorunda kalınan kol ve bacaklarının yerine metal ve ahşap malzemeden yapılmış protezlerle yaşamlarını sürdürdü.

Gelibolu Yarımadası'nda 101 yıl önce vatanları için canlarını seve seve feda kahraman şehitlerin yanında, gövdelerinin bir parçasını bu kutsal topraklarda bırakan Mehmetçikler de Türk insanının gücünü tüm dünyaya gösterdi. Savaş sırasında kah atılan bir kurşun, kah Çanakkale topraklarını metrelerce havaya savuran top mermisi yüzünden bacaklarını kaybeden gaziler için günün zor koşullarına rağmen protezler yapıldığına dair bilgi ve fotoğraflar kayıtlarda yer aldı.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Esenkaya, AA muhabirine yaptığı açıklamada, savaşlar sırasında cephede en çok ıstırap çekilen konunun askerlerin uzuvların kesilmesi olduğunu söyledi.

Tarihi belgelerde kimi askerlerin bacaklarının ağır yaralanmalardan dolayı dizinden ve diz altından kesildiği bilgisinin yer aldığını belirten Esenkaya, "Askerlerimizin yeniden yürüme yetisine kavuşması için protez ayaklar yapıldı. Bu hizmeti yapan özel atölyeler vardı. Protezler metal ve ahşap aksamlı şekilde üretildi" dedi.

Protezlerin kollardan çok, bacaklar için yapıldığını aktaran Esenkaya, protez bacak yapımı konusunda birkaç hastanede uzmanlaşıldığını vurguladı.

Esenkaya, şöyle konuştu:

"Her sağlık birimi, askerlerimizi yeniden yaşatmak için gerek cephede gerekse cephe gerisinde çok büyük çaba göstermiş, mücadele vermiştir. Tabii bunlar imkanlarımız ölçüsünde olmuştur. Çünkü Osmanlı'nın son iki asrı çok sıkıntılı geçmiştir. Hele hele Sultan Abdülhamid ve sonrasında Batı'daki uygulamalar aşağı yukarı Avrupa'dan taşınmış. Batı dünyasında ya da çağdaş ülkelerde ne tür sağlık hizmeti varsa onlar uygulanmıştır. Protez bacak takılan gazilerimize rehabilitasyon merkezlerinde sık sık spor yaptırılmış. Günün belirli saatlerinde komutanlar ya da görevlilerce mutlaka yürüme terapileri ve egzersizler yapılmıştır. Vücudun sığabileceği şekilde askerlerin elleriyle bariyerleri tutup yürümelerine imkan tanınan koridorlar oluşturulmuş. Buralarda özellikle havanın müsait olduğu dönemlerde, dışarıda egzersizler yaptırılmıştır. Bunun yanında kültür fizik hareketleri de uygulanmıştır."

Esenkaya, gazilere protez uygulamalarının o dönem çekilen bazı fotoğraflarda görülebildiğini, bunun yanında Türk Kızılayının arşivinde, Çanakkale cephesine farklı sayılarda koltuk değneği gönderildiğine dair belgelere de rastlamanın mümkün olduğunu sözlerine ekledi.