"Zümrüt Apartmanı Faciası" 12. yılında

AYŞE ŞENSOY - Konya'nın merkez Selçuklu ilçesinde, yapım hatası nedeniyle 12 yıl önce çöken Zümrüt Apartmanı'nın yerine yapılan binaya taşınanlar, yeni hayatlarına devam ediyor.

Kerkük Caddesi'nde 12 yıl önce bir Kurban Bayramı akşamı "Zümrüt Apartmanı" büyük bir gürültüyle çöktü. Olay yerine gelen vatandaşlar, itfaiye ve arama-kurtarma ekiplerinin çabalarıyla, enkaz altında kalan kişiler çıkarılmaya çalışıldı.

Göçük altında kalan 92 kişinin yaşamını yitirmesiyle, bayram sevinci o gün yerini acı ve göz yaşına bıraktı. 30 kişinin de yaralandığı faciada kimisi çocuğunu, kimisi eşini, kimisi de anne ve babasını kaybetti.

Günlerce kurtarma çalışmaları sürerken, çökme anından 138 saat sonra Muhammet Kalem, 157 saat sonra da Yasemin Yaprakçı, "Zümrüt'ün mucizeleri" olarak enkazdan canlı halde çıkarıldı.

- Yasal süreç

Türkiyeyi yasa boğan faciada yaklaşık 9 gün süren enkaz kaldırma işlemlerinin ardından, yasal süreç başladı.

Facianın ardından başta müteahhit olmak üzere diğer sorumlular yargılandı. Bugüne kadar açılan 60 davanın 32′si sonuçlandı. 2007'de Konya 3. Ağır Ceza Mahkemesinde görülen davada tutuksuz yargılanan sanıklar müteahhit Ali Vedat Kaya 5 yıl, taşeron İsmail Hakkı Canlıer 4 yıl, proje sorumlusu Halil İbrahim Elliiki 2 yıl, 3 belediye görevlisi ise 2'şer yıl hapis cezasına çarptırıldı.

Faciada hayatını kaybedenler, yıllarca çiçekler ve dualarla anıldı. Binanın bulunduğu arsaya ilişkin çeşitli çözümler bulmaya çalışan Zümrützedeler ve yetkililer, ortak hareket etme adına kooperatif kurarak, yerin normal imar planına uygun şekilde yeniden yapılmasına karar verdi. Belediye ile yapılan görüşmeler sırasında kimi kazazedeler, "Anıt veya yeşil alan yapılsın" dese de anıt yapılması uygun görülmeyerek, o alana stüdyo dairelerin bulunduğu yeni bir bina yapılmasına karar verildi.

- Zümrüt'ü hatırlatacak isim kullanılmadı

Zümrüt Apartmanı'nın yerine bina yapımı için hisse sahiplerinin anlaştığı Altuva Yapı Limited Şirketi, faciayı unutturmak amacıyla yeni binada Zümrüt'ü hatırlatacak bir isim veya yapıt kullanılmaması kararı aldı. 2013 yılında Zümrüt Apartmanı'nın yerine 10 katlı, içinde 1+1 ve 2+1 dairelerin bulunduğu binanın yapımına başlandı.

2015 yılında tamamlanan binada hisseleri bulunan mağdur ailelerden kimisi dairesini kiraya verdi, kimisi de sattı. Hemen hemen tamamına yakınının dolu olduğu, yeni hayatların kurulduğu dairelerden sadece 3'ünde şimdi o faciayı yaşayan aileler kalıyor.

- "Zümrüt faciası insanlara ders oldu"

İnşaat Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Rifat Yüzbaşıgil, AA muhabirine yaptığı açıklamada, taşıyıcı sistemin binanın omurgası olduğunu söyledi.

Zümrüt faciasında taşıyıcı sistemin ne kadar hayati öneme sahip olduğunun görüldüğünü belirten Yüzbaşıgil, "Taşıyıcı sistemle oynanmaması gerektiğini bu facia bize gösterdi. Bir binanın sağlam olması için öncelikle mühendislik hizmeti alması gerekiyor. Mühendislik hizmeti alan binalarda hafif şiddetteki depremlerde binanın zarar görmemesi esas alınıyor. Orta şiddetli depremlerde bina hasar alsa bile göçmesinin engellenmesi esas alınır. Çok şiddetli depremlerde ise can kaybı yaşanmayacak şekilde binanın hasar alması beklenir. Bu nedenle mühendislik hizmeti alması çok önemlidir" diye konuştu.

Artık Türkiye'de böyle facialar yaşanmaması temennisinde bulunan Yüzbaşıgil, şöyle devam etti:

"Zümrüt faciası insanlara ders oldu. Denetimler bir nebze de olsa artırıldı. Facia ülke genelinde ses getirdi. Farklı dönemlerde de bu facianın örnekleri yaşandı. Şu an Türkiye'de denetimler çok iyi durumda. Zümrüt faciasının bizlere verdiği mesaj şudur; birincisi bir binanın mühendislik hizmeti alarak projelendirilmesi, ikincisi bu projeye uygun imalatın yapılması, üçüncüsü de uygulanırken denetlemenin yapılmasıdır. Denetim yapılsa bile 10 yıl sonra o binaya taşıyıcı sistemi bozacak bir müdahale kesinlikle yapılmamalı. Bir binada daireyi veya dükkanı büyütmek adına kolon kesilme durumu varsa, vatandaşın bu durumu hemen ilgili mercilere şikayet etmesi lazım. Türkiye'de farklı dönemlerde de bu facianın örnekleri görüldü. Hiçbir müdahale, deprem olmadan binaların yıkıldığını gördük. Özellikle Marmara depreminden sonra değişen yönetmelikler, binaların daha sağlam üretilmesini sağladı."