"Deli bal"ın fazlası zarar

MEHMET KUMCAĞIZ - Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Veteriner Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Cevat Nisbet, Karadeniz Bölgesi'ndeki orman gülünden elde edilen "deli bal"ın günde bir çay kaşığından fazla tüketilmesinin, ölüme kadar varan ciddi sağlık sorunlarına yol açtığı uyarısında bulundu.

Bal arısına ve ürünlerinin tıbbi alanda tedavi amacıyla kullanılmasına ilişkin araştırmalar yürüten Doç. Dr. Nisbet, AA muhabirine, arıların orman gülünden elde ettiği, halk arasında "deli bal" ya da "bal tutması" olarak bilinen ürünün, sağlığa ciddi zararlar verebildiğini söyledi.

Özellikle Karadeniz'de sık görülen orman gülünden üretilen bu balın, ülkenin her bölgesine gönderildiğini ifade eden Nisbet, "Orman gülü, Türkiye'de Karadeniz ikliminin görüldüğü yaklaşık 2 bin 500 ile 3 bin metre yükseklik aralığında yetişir. Mayısta açan çiçekler, yüksek alanlarda yaz süresince açıktır. Dalı, yaprakları, çiçekleri de zehirli olan bitkiye halk arasında 'kuzu katili', 'dana katili' de denilmektedir" şeklinde konuştu.

Nisbet, "Bal zehirlenmesi, rhododendron familyası bitkilerinden beslenen arıların ürettiği balın tüketilmesiyle ortaya çıkar. Deli bal zehirlenmesi, Türkiye'de görülen besin zehirlenmeleri içinde önemli yer tutmaktadır. Deli balı, alışkın olmayan kişilerin az miktarda tüketmesi bile sağlık sorunları oluşmasına neden olmaktadır" bilgisini verdi.

- "Çok dikkatli kullanılmalı"

Doç. Dr. Nisbet, orman gülünün yapraklarını yiyen, geviş getiren çiftlik hayvanları ve kuşlarda da toksik etkilerin görülebildiğini belirtti.

Bu bitkiden elde edilen her türlü besinin insan sağlığına zarar verdiğini vurgulayan Nisbet, şunları kaydetti:

''Bölgemizde deli bal oldukça bilinçsizce ve yaygın tüketiliyor. 50 gram balın yenilmesinden 1-2 saat sonra etkileri ortaya çıkıyor. Özellikle dolaşım, solunum, sindirim ve santral sinir sistemini etkiliyor. Kalbi olumsuz etkiliyor. Tansiyon dengesini altüst ediyor. Solunum sisteminde düzensizlik, yüksek dozlarda ise solunum hızlanması ve nihayet solunum depresyonu yapıyor. Balı yiyen kişide cilt ve boğazda yanma hissi, ağız ve burunda kaşınma, deride ve gözlerde kızarıklık, vertigo ve baş ağrısı, bulantı, kusma, salivasyon, kramp tarzı karın ağrısı, idrar kaçırma, halsizlik, görme bulanıklığı veya geçici körlük, ateş nöbetleri oluşabiliyor, hatta kişinin komaya girmesine dahi neden olabiliyor."

"Karadeniz Bölgesi'ndeki orman gülü çiçeklerinden elde edilen deli balın günde bir çay kaşığından fazla tüketilmesi, ölümlere kadar varan ciddi sağlık sorunlarına yol açıyor" diyen Nisbet, "Deli bal, 1 kilogram çiçek balına, bir yemek kaşığı kadar karıştırılarak tüketilmeli. Antioksidan bakımından zengin bir besin maddesi olsa da çok dikkatli kullanılması gerekiyor. Deli balın zararı, faydasından çok daha fazladır" değerlendirmesinde bulundu.