Mart ayı Zonguldak'ta dert ayı!

Mart ayı, dert ayı eski bir deyimdir ve sık-sık telaffuz edilir. Kömür kenti Zonguldak'ta ölümcül maden ocağı kazalarının Mart ayında daha çok olduğu öğrenildi

Sözlük anlamında “mart ayında havaların değişken olması nedeniyle insan kendini koruyamaz, hasta olur” diye açıklaması yapılır. Ancak halk arasında bazı vergilerin ödenmesi gereken ay olduğu için kullanılan da bir terimdir. Yüksek vergi ödeyecek olan mükellefin, nakit bulmak zorunda kaldığı aydır mart ayı. Tabi belirsiz hava durumundan dolayı da kazma kürek yaktırdığı da olmuştur.

Yine atmosferik şartlar ve ısı olaylarından dolayı olduğu tahmin edilen maden kazalarının, özellikle grizu vakalarının vuku bulduğu aydır mart ayı... Son 50-60 yıllık verilere bakıldığında Zonguldak’ta maden ocaklarında kaybettiğimiz işçi sayısının en büyük kayıp oranının mart ayında olduğunu görmekteyiz…

Yıllara göre şehrimizde gerçekleşen bu kazalara geçmeden önce:
Maden işçilerinin hak mücadelesi için çıkan olaylarda öldüğü aydır mart ayı…

10 Mart 1965 günü Karadon İşletmesine bağlı Gelik Bölümünde 1500 maden işçisi, 5 Milyon tutarındaki işçilere dağıtılan yevmiye zammının (liyakat zammı) uygun dağıtılmadığı gerekçesiyle başlayan işçi eylemlerinden sonra çıkan çatışmalarda, Mehmet Çavdar ve Satılmış Tepe maden işçileri yaşamlarını yitirirken, 10 maden işçisi ve 12 askerinde yaralanması olayı da mart ayında gerçekleşmiştir.

Hayatını kaybeden Satılmış Tepe ve Mehmet Çavdar, Türkiye İşçi Sınıfı mücadelesinde vurularak öldürülen ilk işçi olarak kayıtlara geçmiştir.

Bu olay sonrası madencilerin istemleri kabul görerek, kötü çalışma koşulları ve emek hareketi tüm ülkede tekrar dikkate alınır olmuştur.

Mart ayında gerçekleşen maden kazalarını da hatırlatmak istersek…

1941'den bugüne kadar Türkiye'nin birçok bölgesinde yer alan kömür ve diğer maden ocaklarında yaşanan, pek çoğu grizu patlaması, göçük ve yangından kaynaklı olmak üzere iş kazalarında 3 binden fazla işçi hayatını kaybetmiş. Bu kazalarda 100 bini aşkın kişi ise yaralanmıştır.

Zonguldak - Armutçuk (7 Mart 1983)
Zonguldak Armutçuk'ta 7 Mart 1983'te meydana gelen grizu patlamasında 103 maden işçisi hayatını kaybetti.

Amasya - Yeni Çeltik (7 Mart 1990)
Amasya Yeni Çeltik'te bulunan maden ocağında 7 Mart 1990'da meydana gelen grizu patlamasında 68 kişi öldü.

Zonguldak - Kozlu (3 Mart 1992)
3 Mart 1992'de Zonguldak Kozlu'da meydana gelen grizu patlamasında 263 maden işçisi hayatını kaybetti.

Yozgat - Sorgun (26 Mart 1995)
26 Mart 1995'te Yozgat'ın Sorgun ilçesinde meydana gelen grizu patlamasında 37 madenci hayatını kaybetti.