Sosyal medyada "beğeni" aldatmacası

Sosyal medyada son zamanlarda artan, "5 yorum 1 şikayeti engeller", "Sayfamız PKK'lılar tarafından şikayet ediliyor. Lütfen beğenin, nokta da olsa yorum atın", "Beğenip paylaşmayan bizden değildir" gibi isteklerin, sayfaların reklam gelirlerini artırmaya yönelik olduğu, bu tür gönderilerin şikayet edilmesinin istismarı önleyebileceği bildirildi. 

Siber Güvenlik Uzmanı ve etik hacker Alper Başaran, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Facebook'un şikayetleri ve gönderileri derecelendirmek için kullandığı belli algoritmalar olduğunu söyledi.

Bir şikayet sonucunda sayfanın kapatılması veya gönderinin silinmesi için konunun öncelikle Facebook'un konusunda uzmanlaşmış komiteleri tarafından ele alındığını belirten Başaran, şöyle devam etti:

"Bu uzmanlar müstehcenlik, nefret söylemi veya şiddet içeren şikayet konusu paylaşımları değerlendirirken sadece içeriğine bakmıyorlar, başka bazı kriterleri de değerlendirmeye alıyorlar. Bu kriterler arasında sayfanın takipçi sayısı, gönderinin beğenilme ve paylaşılma sayıları gibi göstergeler vardır. Ancak algoritma '2 beğeni 1 şikayet siler' gibi kesin değildir. Çünkü Facebook'un kullanım kuralları ihlal edilmemişse ve mahkeme kararı gibi yasal bir talep yoksa zaten gönderinin silinmesi pek mümkün değildir. Aynı şekilde gönderi veya sayfa Facebook kullanım kurallarına aykırıysa çok beğenilmesine rağmen de kaldırılabilir."

Beğeni sayılarının sayfaların reklam gelirlerini artırdığını dile getiren Başaran, "Sayfalar çok masum ve herkesin destekleyebileceği bir konuyla yola başlayıp (hayvan hakları) daha sonra ticari amaçla satılabilmektedir. Facebook kullanıcılarının sosyal bir konuda verdikleri destek bir gecede sayfanın içeriğinin ve adının değişmesiyle ticari bir ürünün desteği haline gelebilmektedir. Bunun için kullanılan 'like farming' (beğeni çiftçiliği) terimi yapılmaya çalışılanı güzel bir şekilde özetlemektedir" ifadelerini kullandı.

Başaran, Facebook'un beğenilerin amaçlarının dışında kullanılmasının veya anlamlarının değiştirilmesinin önüne geçecek çalışmalar yaptığını kaydederek, şunları anlattı.

"Bu, mücadele etmesi zor bir konu olduğu için yüzde 100 başarı sağlanması çok zor. Bu nedenle kullanıcıların 'Her beğeni x sayıda şikayet siliyor' veya "Facebook her 100 beğeniye 10 dolar bağış yapıyor' gibi ifadelere kanmamaları önemlidir. Facebook gibi sosyal medya platformlarında beğenilerin ticari değeri sadece sayfa sahibi açısından vardır, platformun kendisi için bir şey ifade etmez. Beğeni avcılığı için kullanılan mesajların hepimize hitap eden ve din, siyaset, milliyetçilik, çocukların acı çekmesi, engelli bir vatandaşın ameliyat parası, bir çocuğun tedavi masrafları gibi duygularımızı hareket geçiren nitelikte olması bunlarla mücadeleyi zorlaştırıyor."

Kullanıcıların duygularının sömürülmesine izin vermemeleri gerektiğine dikkati çeken Başaran, "Kendilerinin de defalarca açıkladığı gibi Facebook beğeni sayısına bağlı olarak bağış yapmaz, destekte bulunmaz. Kullanıcıların bu tür beğeni isteyen 'Hayır için beğenmez misiniz?', "Mehmetçik nöbette, kim beğenmez?', '1,000,000 beğeni toplarsak Facebook ameliyat masraflarını karşılayacak' veya 'Nokta bile olsa yorum yapın" gibi beğeni ve yorum talep eden gönderileri şikayet etmeleri önemlidir" diye konuştu.