Uluslararası borsalarda geçen hafta

OECD'nin Ekonomik Görünüm Raporu'nda, yüksek işsizliğin küresel ekonomik krizin mirası olduğuna işaret edilerek, ülkelerin istihdam piyasalarını iyileştirmeleri gerektiği vurgulandı.

Rapora göre, küresel ekonominin bu yıl yüzde 4,2, gelecek yıl ise yüzde 4,6, OECD bölgesinde bu yıl yüzde 2,3, gelecek yıl yüzde 2,8 oranında büyümesi bekleniyor. ABD ekonomisinin bu yıl yüzde 2,6, gelecek yıl yüzde 3,1, Avro Bölgesi ekonomisinin 2011 ve 2012'de yüzde 2 büyüyeceği, Japonya ekonomisinin ise bu yıl yüzde 0,9 daralacağı, gelecek yıl da yüzde 2,2 büyüyeceği tahmin ediliyor.

OECD, Türkiye ekonomisinin de bu yıl yüzde 6,5 ve gelecek yıl ise yüzde 5,3 büyüyeceğini tahmin ediyor.

G-8 liderleri zirvesi, Fransa'nın Normandiya kıyısındaki Deauvılle kasabasında yapıldı.

Zirvenin sonunda yayımlanan sonuç bildirgesinde, ''Küresel ekonomideki toparlanma güç kazanıyor ve daha fazla kendi ayakları üzerinde duruyor. Ancak aşağı yönlü riskler devam ediyor, iç ve dış dengesizlikler halen kaygı veriyor'' ifadesine yer verildi.

Emtia fiyatlarındaki hızlı yükselişin ve aşırı dalgalanmanın toparlanma için önemli bir engelleyici rol oynadığına işaret edilen bildirgede, ''Bu kapsamda, kamu finansmanının sürdürülebilirliğini geliştirmek, toparlanmayı güçlendirmek ve istihdamı desteklemek, riskleri azaltmak, yapısal reformlar dahil güçlü, sürdürülebilir ve dengeli büyümeyi sağlamak almak için gerekli faaliyetlere odaklanmaya devam etmede hemfikiriz'' değerlendirmesinde bulunuldu.

G-8 liderler zirvesi sırasında zengin ülkeler ve uluslararası finans kuruluşlarının, Arap ülkelerine 40 milyar dolar sağlamayı amaçladığı bildirildi.

Bu arada IMF Başkanlığı için adaylar belli olmaya başladı.

Fransa Maliye Bakanı Christine Lagarde ve Meksika Merkez Bankası Başkanı Agustin Carstens IMF Başkanlığına aday olduklarını açıkladılar.

Lagarde, düzenlediği basıh toplantısında, ''IMF'de başkanlık için Avrupalı olmak engel oluşturmamalı. Avrupalı olmak artı olmamalı, ancak Avrupalı olmak eksi de olmamalı. Seçilirsem, avukat, bakan, yönetici ve kadın olarak bütün uzmanlığımı kullanacağım. Adaylığım için olası en büyük uzlaşmayı sağlamak istiyorum'' dedi.

Carstens ise kendisini ''yüzde 100 reform yanlısı'' olarak adlandırdı ve gelişmekte olan ülkelerin IMF'de ağırlık kazanmasını destekleyeceği sözü verdi. Carstens, ''Daha fazla güce ihtiyacımız var, ancak bu daha fazla sorumluluk getiriyor. Gelişmekte olan bir ülkeden çıkan ilk aday olarak kendimi reformun öncüsü olarak görüyorum. IMF küresel finansal krizi iyi yönetti ve aynı şekilde devam etmesine çalışacağım'' diye konuştu.

Lagarde'a destek veren AB Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, ''IMF ile son derece yakın çalışan AB Komisyonu, Lagarde'ın niteliklerinin ve küresel ekonomi yönetiminin güçlendirilmesine yaptığı katkının, IMF'nin başarısında vazgeçilmez olduğunu belirtti'' ifadesini kullandı.

ABD Hazine Bakanı Timothy Geithner de, IMF başkanlığı için adaylıklarını açıklayan Lagarde ve Carstens'in ''çok güvenilir'' olduğunu söyledi.

Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan ekonomisi hızla büyüyen BRICS ülkeleri, IMF'nin yeni başkanının seçim sürecine ilişkin kaygılarını dile getirerek, Avrupalı yetkililerin istifa eden IMF başkanı Dominique Strauss Kahn'ın yerine seçilecek kişinin de Avrupalı olması gerekti beyanlarını eleştirdi.

ABD EKONOMİSİ

ABD ekonomisinin büyümesi ilk çeyrekte yavaşladı.

ABD Ticaret Bakanlığının verilerine göre, ülke ekonomisi bu yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda yalnızca yüzde 1,8 büyüdü. Ülke ekonomisi, geçen yılın son çeyreğinde yıllık bazda yüzde 3,1 büyüme kaydetmişti.

Ticaret Bakanlığı, geçen ay yeni konut satışlarının yüzde 7,3 artışla yıllık bazda 323 bin adet olduğunu da açıkladı. Nisan ayında yeni konut satışları aralık ayından bu yana en yüksek seviyesine çıktı. Mart ayında yeni konut satışları 301 bin adet olarak yukarı yönlü revize edildi.

Çalışma Bakanlığı, nisan ayında dayanıklı mal siparişlerinin yüzde 3,8 gerilediğini bildirdi. Siparişlerdeki zayıflık birçok sektörü etkilerken, Japonya'daki deprem ve tsunaminin parça tedariki zincirini bozması da siparişlerin düşmesine neden oldu.

ABD'de tüketici harcamaları, nisan ayında bir önceki aya göre yüzde 0,4'le beklentilerin altında artış kaydetti. Tüketici harcamalarının artmasında yüksek gıda ve enerji fiyatlarının etkili olduğu belirtildi.

AVRUPA EKONOMİSİ VE DİĞERLERİ

Yunanistan'ın borç sorunu giderek derinleşiyor.

Lüksemburg Başbakanı ve Avro Grup Başkanı Jean-Claude Juncker'ın, IMF'nin, 110 milyar avro tutarındaki kurtarma paketinin 5'inci diliminde kendi üzerine düşen kısmını serbest bırakmayabileceği uyarısında bulunması, Yunanistan'ın borç sorununu çözme konusundaki umutların giderek azalmasına yol açtı.

Yunanistan Maliye Bakanı Yorgo Papakostandinu, AB-IMF'den gelecek 5. kredi taksitinin alınamaması halinde ödemelerin yapılamayacağını söyledi. ''Haziran ayında 5. taksitin serbest kalmaması durumunda ülke ödemeleri durdurmaya gidecek. Ülkenin mevcut nakit durumu temmuz ayı ortasına kadar yeterli'' diyen Papakostandinu, ülkenin kasasında bulunan meblağın temmuz ortasına kadar yeterli olabileceğini, bundan sonraki dönemde maaş, emekli maaşlarının ödenemeyeceğini vurguladı.

AB ve IMF'nin 110 milyar avroluk kurtarma paketinin 5'inci dilimi, 3,3 milyar avrosu IMF'den olmak üzere 12 milyar avrodan oluşurken, bu dilimin Yunanistan gerekli koşulları sağlarsa 29 Haziran'da serbest bırakılması planlanıyor.

AB Komisyonu'nun ekonomik ve parasal işlerden sorumlu Üyesi Olli Rehn, Yunanistan'ın borç krizini atlatmak ve piyasaların güvenini kazanmada ciddi olduğunu göstermek için özelleştirmelere devam etmesi ve mali reform çabalarını ikiye katlaması gerektiğini söyledi.

Avrupa Birliği (AB) Konseyi Başkanı Herman Van Rompuy, Yunanistan'ın borcunun yeniden yapılandırılmasının çok büyük riskleri bulunduğunu bildirdi. Yunanistan için gerekli ancak zor olan reformların uygulanması konusunda yapılan vurguların devam etmesi gerektiğine işaret eden Van Rompuy, Yunanistan hükümetinin dikkate değer bir ilerleme kaydettiğini ifade etti.

Öte yandan Fransa Merkez Bankası Başkanı ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Yönetim Kurulu Üyesi Christian Noyer ise borcunun yeniden yapılandırılmasının Yunanistan ekonomisinin çökmesi anlamına gelebileceğini, bunun bir korku senaryosunu olduğunu dile getirdi.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Belçika'nın kredi not görünümünü ''durağan''dan ''negatif''e çevirdi, ülkenin ''AA '' olan uzun vadeli kredi notunu ise teyit etti.

Moody's'in Yükselen Piyasalar (EMEA) Baş Kredi Yetkilisi Alastair Wilson, Portekiz ve İrlanda'nın, notlarının birkaç basamak indirilmesi riskiyle karşı karşıya bulunduğunu bildirdi. Wilson, Yunanistan'ın borcunu ödeyememesinin büyük oranda denge bozucu olabileceğine ve Avrupa genelinde borç veren kuruluşların kredibilitesi üzerinde etkileri olacağına işaret etti.

Wilson, Yunanistan'ın borcunu ödeyememesi durumunda, odağın, Avrupa Birliği ve Uluslararası Para Fonu (IMF) ile benzer bir kurtarma anlaşması imzalayan Portekiz ve İrlanda'ya çevrilebileceğini bildirdi.

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Japonya'nın ''AA'' olan uzun vadeli kredi notunu teyit etti, ancak not görünümünü ''durağan''dan ''negatif''e çekti. Fitch, 11 Mart'ta meydana gelen deprem, tsunami ve nükleer felaketin Japonya'nın kamu finansmanının üzerindeki olası etkisine dikkat çekti ve ülkenin kamu borcunun artmasının beklendiğini kaydetti.

Japonya'da tüketici fiyatları nisan ayında iki yılı aşkın süredir ilk kez arttı.

Uluslararası İlişkiler ve İletişim Bakanlığının açıkladığı verilere göre, taze gıda dışarıda tutularak hesaplanan çekirdek tüketici fiyatları nisan ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,6 arttı. Böylece, çekirdek tüketici fiyatları, Aralık 2008'den bu yana ilk kez yıllık bazda artış kaydetti.

DÖVİZ PİYASASI

ABD dolarının, uluslararası döviz borsalarında önemli para birimleri karşısında, Pazartesi günü açılış ve Cuma günü kapanış değerleri şöyle oldu:

PARA BİRİMİ     PAZARTESİ     CUMA
   -----------           ---------      --------
Japon Yeni             81,55       80,81
İsviçre Frangı       0,8834       0,849
Kanada Doları      0,9793     0,9763

Londra döviz piyasasında pazartesi günü 1,3988 dolardan açılan avro, cuma kapanışta 1,4299 dolara yükseldi.

Aynı borsada pazartesi günü 1,6129 dolardan açılan İngiliz sterlini ise cuma kapanışta 1,6505 dolara ulaştı.

New York borsasında, altının ons fiyatı pazartesi günü 1.515,30 dolardan kapanırken, cuma günü kapanışta 1.536,30 dolara yükseldi.

ABD, AVRUPA VE ASYA BORSALARI

ABD'de dün New York Borsası'nda Dow Jones Endeksi yüzde 0,31 (38,82 puan) değer kazanarak, haftayı 12.441,58 puandan kapattı. Standard and Poor's 500 Endeksi aynı gün yüzde 0,41 (5,41 puan) artarak 1.331,30 puan, Nasdaq Bileşik Endeksi de yüzde 0,50 (13,94 puan) yükselerek 2.796,86 puan oldu.

Haftanın tamamında Dow Jones Endeksi yüzde 0,31, Standard and Poor's 500 Endeksi yüzde 0,41, Nasdaq Bileşik Endeksi yüzde 0,50 oranında değer kazandı.

Amerika kıtasında ayrıca Meksika Borsası'nda IPC Endeksi yüzde 0,22, Brezilya Borsası'nda Bovespa Endeksi yüzde 0,31 ve Kanada Borsası yüzde 0,16 arttı. Arjantin Borsasında Merval Endeksi ise yüzde 0,08 geriledi.

Asya'da borsaların bazıları geriledi, bazıları değer kazandı.

Japonya'da Tokyo Borsası'nın temel göstergesi Nikkei 225 Endeksi haftanın son işlem gününde yüzde 0,42 (40,11 puan) azalarak, 9.521,94 puandan kapandı.

Asya'da ayrıca Çin'de Şanghay Borsası'nda SE Composite Endeksi yüzde 0,97 ve SE Endeksi yüzde 0,97 geriledi.

Tayvan Borsası ise yüzde 0,25, Avustralya Borsası yüzde 0,51, Tayland Borsası ise yüzde 0,15, Singapur Borsası yüzde 0,38, Güney Kore Borsası yüzde 0,40, Hong Kong Borsası yüzde 0,95, Endonezya Borsası yüzde 0,46 ve Hindistan Borsası yüzde 1,23 arttı.

Avrupa'da borsalar haftanın son işlem gününde yükselişle kapandı.

Londra Borsası'nda FTSE-100 Endeksi yüzde 0,98 (57,88 puan) değer kazanarak 5.938,87 puandan, Frankfurt Borsası'nda Dax Endeksi yüzde 0,69 (49,38 puan) artarak 7.163,47 puandan ve Paris Borsası'nda Cac 40 Endeksi de yüzde 0,86 (33,76 puan) yükselerek 3.950,98 puandan haftayı kapattı.

Avrupa'da ayrıca İspanya'da Madrid Borsası'nda IBEX 35 Endeksi yüzde 0,57, İtalya'da Milano Borsası'nda FTSE MIB Endeksi yüzde 0,79, Hollanda'da Amsterdam Borsası'nda AEX Endeksi yüzde 0,46 ve Zürih borsası yüzde 0,31 oranında değer kazandı.

PETROL FİYATLARI

Haftanın son işlem gününde ABD ham petrolünün varil fiyatı 100 dolar, Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı 115 dolar seviyelerinde kapandı.

ABD Batı Teksas tipi ham petrolünün varil fiyatı temmuz ayı teslimi cuma günü 36 sent değer kazanarak, haftayı 100.59 dolardan kapattı. ABD ham petrolünün varil fiyatı hafta boyunca 1,10 dolar (yüzde 1,12) yükseldi.

Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatı temmuz ayı teslimi de haftanın son işlem gününde 2 sent azalarak 115.03 dolar oldu. Londra Brent tipi ham petrolün varil fiyatının haftalık kazancı da 2,64 dolar (yüzde 2,35) oldu.