ABD Başkanı Trump’ın sözde ‘Filistin Barış Plânı’nın hayat bulmayacağını neredeyse herkes kabul ediyor. Amerikalı analizciler plânın açıklandığı an itibariyle öldüğünü vurguluyorlar. Bunu en iyi bilenlerse İsrailliler. Netanyahu bu plân açıklanmadan önce, Trump yönetiminden ne almak istiyor ise zaten aldı. Netanyahu’nun Trump’tan son olarak istediği destek ise, Batı Şeria’da yasa dışı Siyonist yerleşimlerinin bir an önce ilhâk edilmesine de göz yumulması. 

Beyaz Saray’daki brifingde ABD Kongresi’nden hiçbir Demokrat yer almamıştı. Chris Van Hollen, Bernard Sanders, Elizabeth Warren başta olmak üzere 12 Demokrat senatör ise plânı eleştiren sert bir mektup yayınladılar. Trump’tan önceki üç Başkanlık döneminde “Ulusal Güvenlik Konseyi” ve “Dış İşleri”nde Ortadoğu işlerinden sorumlu çok sayıda üst düzey isim de plânın “Netanyahu’yu kurtarmak” amacıyla açıklandığına dikkat çeken bir diğer mektuba imza attılar. Mektuba ABD’nin eski İsrail Büyükelçileri Daniel C. Kurtzer, Daniel B. Shapiro ve Martin Indyk de imza attı. Eski Ulusal Güvenlik Danışmanı Susan Rice, Ulusal Güvenlik Danışman Yardımcısı Ben Rhodes, Dış İşleri eski Bakan Yardımcısı Antony Blinken ile Philip H. Gordon,Frank Lowenstein, Ilan Goldenberg, Tamara Cofman Wittes ve Jim O’Brien gibi isimler de imzacılar arasındaydı. Mektupta Trump’ın plânının ABD’nin “iki devletli” çözüm politikasına ölümcül darbe indirdiği ve Batı Şeria’nın ilhâkına yeşil ışık yaktığı savunuluyor.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ile ABD’nin İsrail Büyükelçisi David Friedman İsrail’in derhal ilhâk sürecini başlatabileceği mesajları vermiştiler. Netanyahu brifingin hemen ardından ilhak kararı almaya hazırlanıyordu. Netanyahu, aleyhinde açılan yolsuzluk davaları sebebiyle 2 Mart seçimlerine kadar dokunulmazlık talep etmişti. Netanyahu bu talebini de geri çekti. Netanyahu Batı Şeria’daki yerleşimleri ilhâk etmesinin hem seçim kazandıracağına, hem de dokunulmazlık için güvence sağlayacağına bel bağlamıştı. Ancak çok ilginç bir gelişme yaşandı. Yazılanlara bakılacak olur ise Trump ve plânın mimarı Jared Kushner, İsrail’i Batı Şeria’nın ilhâkına 2 Mart seçimlerinden önce başlamaması gerektiği yönünde uyarmışlar.

Demek ki, 2020 seçimlerine hazırlanan Trump erken bir ilhâkın bölgede yaratacağı sarsıntıları göğüslemeyesi siyaseten riskli buluyor. 2016’daki başkanlık seçimlerinde Ortadoğu’daki savaşlardan ABD’yi çekeceği vaadinde bulunan Trump, bu vaadini yer yer tekrarlıyordu. Trump erken ilhâkın tetikleyeceği gelişmelerin seçim kampanyasına zarar verebileceğini hesaplamış olabilir. Netanyahu ise siyasi hayatıyla ilgili bütün kartlarını Batı Şeria’nın ilhakına bağlamış görünüyor. Seçimi kaybetmesi halinde Netanyahu’nun hapse girmesi bile mümkün.

Nitekim Netanyahu’nun İsrail medyasındaki ağızları olarak bilinen isimler, Trump ve Kushner’i eleştirmeye başladılar. ABD medyasına yansıyan bilgilere göre Netanyahu destekçisi yorumcular, Trump’ın Netanyahu’yu arkadan bıçakladığını söyleyecek kadar ileri gitmişler. Bazı yorumcular ise Trump’ın ilhâkı geciktirmesi halinde “Hıristiyan-Siyonist Evanjelikler”in desteğini kaybedebileceğini söylüyorlar. Tehdit ve şantaj kokan yorumlardan biriyse Netanyahu yanlısı “Ordu Radyosu”nun programcılarından Yaakov Bardugo’dan geldi. Bardugo, “ Kushner’e tüm saygımla, ABD’de milyonlarca Evanjelik var ve Netanyahu onları Obama’ya yaptığı gibi Trump’a karşı da seferber edebilir” dedi. Bardugo, Trump’ın ilhâkı geciktirmesi halinde Evanjelikler’i kaybedeceğini ve Başkan seçilemeyeceğini vurguluyordu.

Amerikalı milyarder kumarhane patronu Sheldon Adelson’ın finanse ettiği “Makor Rishon” gibi Siyonist yerleşimci yayınları da Trump’ın sözkonusu tavrını eleştiriyorlar. Okurlarımız “Makor Rishon” adını geçtiğimiz Ocak ayında MİT Müsteşarı Hakan Fidan’ı hedef alan bir yazı sebebiyle hatırlayacaklardır. Gördüğünüz gibi, Netanyahu taraftarları Cumhuriyetçi Parti’nin oy deposu olan “Hıristiyan-Siyonistler” üzerinden Trump’ı sıkıştırmak istiyorlar. 

Yeni Şafak