Yasa dışı referandum sonrası Bağdat, Irak’ın kuzeyinde adım adım ilerliyor. Kerkük operasyonunun ardından sınır kapıları Bağdat’ın kontrolüne geçti, şimdi gündemde Süleymaniye var.

HAŞDİ ŞABİ KERKÜK’E GİRMEYECEK
Irak ordusu operasyonlarda İran destekli Haşdi Şabi milisleriyle birlikte hareket ediyordu. Haşdi Şabi, Kerkük’ün içine girmemişti. Irak meclisi aldığı kararla Kerkük’te Irak askerleri dışında yabancı güç bulunmayacağını taahhüt etti. Bu Haşdi Şabi milislerinin bundan sonra da Kerkük’e girmeyeceği anlamına geliyor. Haşdi Şabi 2016 Ekim ayında başlayan Musul operasyonunda da şehir merkezlerine sokulmamış, kırsalda mücadele etmişti.

HAŞDİ ŞABİ’YE KISITLAMANIN ÖNEMİ
Haşdi Şabi, Musul operasyonu sonrası Irak Parlamentosu tarafından Irak Ordusuna bağlanmıştı. Ancak statüsü belirlense de Haşdi Şabi’nin komutasında bir kriz çıkabilir. Bu yapı, Irak ordusuna bağlanarak, kağıt üzerinde, Irak Başbakanı Haydar El İbadi’nin kontrolünde görünüyor. Ancak bir de İran gerçeği ve Devrim Muhafızlarının Kudüs Gücü komutanı Kasım Süleymani var. Haşdi Şabi’yi kuran, yapılandıran ve yönlendiren isim İranlı general Süleymani. Irak Başbakanı, Haşdi Şabi’yi kendi kontrolünde tutmaya çalışarak önemli bir strateji yürütüyor ama bu kontrolü elinden kaptırmamak için dikkatli olması gerek çünkü Irak’ta İbadi’nin karşısında Haşdi Şabi’yi bir güç olarak kullanmak isteyen eski başbakan Nuri Maliki gibi rakipleri var.

KERKÜK’TE ÖNEMLİ DEĞİŞİKLİKLER
Türkmen kenti Kerkük, Peşmergeden arındırıldı. Kerkük’ün PKK’lı valisi Necmettin Kerim zaten kaçmıştı. Son olarak emniyet müdürü de görevden alındı, Kürt yöneticilerden boşalan idareye çoğunluğu Sünni olan Araplar getiriliyor.

IRAK HABUR’DAN SONRA SÜLEYMANİYE’Yİ DE ALACAK İDDİASI
Kerkük 2014 Haziran’ın da Irak Başbakanı Nuri Maliki’nin talimatıyla Irak askerlerinin çekilmesi sonucu Talabani ağırlıklı peşmerge kontrolüne girmişti. Şu an Irak merkezi hükümeti, zaten kendi hakkı olan Kerkük’ün idaresini geri almış oldu. Habur sınır kapısı da Peşmerge’den Irak askerine geçti. Bir sonraki durağın ise Talabani kontrolündeki Süleymaniye’nin olacağı söyleniyor. Talabani peşmergesinin Kerkük’te olduğu gibi Süleymaniye’ye de Irak askerini davet edebileceği ihtimaller arasında. Bunun en büyük gerekçesinin de ekonomik kriz olduğu söyleniyor. Maaşları dahi ödeyemeyen peşmerge yönetimi, merkezi hükümete bağlanıp, ekonomik krizden kurtuluş arayışı içerisinde.

İBADİ’NİN PLANINA GÖRE KUZEY IRAK DİYE BİR KAVRAM KALMAYACAK
Barzani artık siyasi bir mevta, Kerkük elinden gitti, Habur gitti, Irak askeri Erbil yakınlarına kadar dayandı. Irak Başbakanı bu ilerleyişi devam ettirmeyi planlıyor. Süleymaniye ile birlikte bölgedeki tüm Peşmerge güçlerinin de Irak ordusuna bağlanması bile konuşulanlar arasında. Bunu bizzat Irak Başbakanı İbadi söylüyor. İbadi, peşmergeyi tamamen tasfiye ederek, bölgedeki “Kuzey Irak Bölgesel Yönetim” varlığını bitireceklerini belirtiyor.

IRAK’IN KUZEYİNDE PKK İLE MÜCADELE VURGUSU
Irak Başbakanı İbadi, Türkiye ile daha yakın ve kalıcı ilişki kurmayı istediklerini söylüyor. İran’ın Haşdi Şabi ve Bağdat’taki Maliki gibi siyasi klikler üzerindeki etkisinin farkında. Bu durum kendisi için her zaman bir siyasi baskı anlamına geliyor. Şu unutulmamalı ki İbadi’nin iktidarı daha önce Mukteda Sadr yanlılarının parlamento baskınlarıyla sarsılmıştı. 2016 Musul operasyonu ve bugün gelinen nokta ise İbadi’nin elini güçlendirdi. İbadi, bu süreçte İran ve Türkiye ile ortak hareket ediyor. Ancak İran’ın Irak’ın içişlerine bu denli karışmasından hiç de hoşnut değil. Bu nedenle Türkiye ile ilişkisi daha ağır basıyor. Başika haricinde Türkiye ile ilerisi için bir pürüz görünmüyor. Başika’daki Türk askerinin çekilmesi ise Bağdat’ın Irak’ın kuzeyindeki PKK terör örgütü yapılanmasına yönelik belirleyeceği tavırla mümkün olur.

KERKÜK’TEN PKK’YI ÇIKARDILAR SIRA KANDİL VE SİNCAR’DA
İbabi’nin Kerkük operasyonunda PKK’lı teröristler şehri terk etmek zorunda kaldı. Bundan sonraki süreçte aynı adımın Kandil ve Sincar’da da atılması gerek. Irak ordusu, bu iki noktadaki PKK yapılanmasına son vermeli. İbadi eğer Irak’ın kuzeyinde Peşmergeye de hükmetmek istiyor ve bölgesel yönetimi tamamen kontrol etmeyi hedefliyorsa PKK’yı bitirmek zorunda. Bu durum Türkiye-Irak ilişkileri için de dönüm noktası olur. Irak Parlamentosunda milletvekillerinin bu yönde hükümete çağrısı oldu, Iraklı parlamenterler İbadi’ye seslenerek, “PKK bizim için de tehdit, PKK’yı topraklarımızdan çıkaralım ve Türkiye ile koordineli şekilde hareket edelim” önerisini sundular.

BARZANİ SONRASI TAHT KAVGASI
Barzani istifa etti, çekildi. Şimdi Erbil bölgesinde yönetim kimin olacak, bu tartışılıyor. Barzani’nin oğlu Mesrur istihbaratın başında, yeğeni Neçirvan ise başbakan. Bu iki kuzen arasında taht kavgasının şimdiden başladığı söyleniyor.