Cumartesi akşamı yeni Kabine’nin yeni Dışişleri Bakanı olarak atanan Hakan Fidan, Milli İstihbarat Başkanlığı’nın tepesinde tam 13 yıl görev yaptı.

(Bu dönemin küçük bir bölümünü Müsteşar Yardımcısı olarak yürüttü.)

Fidan, Türkiye’nin hem içeride, hem dışarıda geçirdiği fırtınalı yıllar boyunca karşılaşılan zorluklar ve bu zorlukları göğüsleme anlamında Erdoğan’ın yanı başında ‘sır küpü’ olarak yer aldı.

“Sır küpüm” diyen Erdoğan’ın bizzat kendisiydi zaten.

Peki, “Sır küpü” ifadesi, bu uzun yıllar boyunca (son 14 yıl) ve şimdiye kadar yürüttüğü görevler boyunca, Erdoğan’ın yine A takımında yani yanı başında bulunan, Müsteşar Yardımcısı, Başdanışman, Büyükelçi, Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreter Yardımcısı, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü gibi çeşitli sıfatlarla görevler üstlenen İbrahim Kalın için de kullanılabilir mi?

Evet, pekala kullanılabilir.

Aslında, Hakan Fidan ve İbrahim Kalın’da birbirlerinin ‘sır küpü’ dense, bu ifade de bana göre fazla kaçmaz.

Zira, ikisi de hem çok fazla devlet sırrına sahip durumdalar, hem de bilinen ya da bilinmeyen pek çok misyonu birlikte icra ettiklerini ve bunu yaparken gayet uyumlu bir şekilde, gerektiğinde ‘sırdaş’ olacak şekilde çalıştıklarını biliyoruz.

Her şeyden önce dün gece Resmi Gazete’de Milli İstihbarat Başkanı olarak ataması yapılan İbrahim Kalın, iç/dış güvenlik meselelerine ve politikalarına yabancı bir isim değil.

14 yıl boyunca üstlendiği görev tanımlarının hemen tamamı, güvenlik ve istihbarat meseleleriyle iç içe konular oldu.

MİT Başkanı olarak yürüteceği zorlu görevde kendisinin en önemli avantajlarından biri hiç kuşkusuz bu alandaki tecrübesi olacaktır.

Geçmişten günümüze kendisini üstlendiği ve çoğu ‘dış güvenlik’ alanına giren görevlerden bazı örnekler verelim:

-Türkiye ile Rusya arasında 2015 yılında yaşanan uçak krizinin aşılması sürecinde Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından özel temsilci olarak görev yürüttü.

-2017’de Katar’la Suudi Arabistan ve BAE arasında yaşanan gerginliğe çözüm üretmek için Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın özel temsilcisi olarak diplomatik girişimlerde bulundu.

-Ukrayna savaşında tarafların müzakere için bir araya getirilmesi, Karadeniz Tahıl Sevkiyatı Anlaşması ve esir takası anlaşması süreçlerinde de aktif rol oynadı. 

-İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik sürecinde Daimi Ortak Mekanizma toplantılarında Türkiye heyetine başkanlık yaptı.

-Türk Dünyası, Balkanlar ve Kuzey Afrika ülkeleriyle ilişkilerin geliştirilmesi amacıyla Cumhurbaşkanının görevlendirmesiyle ziyaretler gerçekleştirdi.

-Suriye savaşı ve Libya savaşında ateşkes ve siyasi çözüm üretilmesi için yürütülen diplomatik müzakereleri süreçlerinde Türkiye heyetinde görev yaptı.

-Yunanistan’la Doğu Akdeniz ve Ege Denizi’nde yaşanan anlaşmazlıkların giderilmesi için yürütülen diplomatik müzakere süreçlerinin içinde yer aldı.

-Türkiye’nin Suudi Arabistan, İsrail, BAE, Ermenistan, Suriye ve Mısır ile ilişkileri normalleştirme süreçlerinde aktif rol oynadı.

-ABD, AB ülkeleri, Rusya, Çin ve Hindistan gibi küresel ve bölgesel aktörlerle ikili ilişkilerin geliştirilmesinde diplomatik katkılar sağladı.

Son yıllarda, ABD’de en önemli güvenlik birimlerinden biri olarak addedilen, Başkanın en yakınındaki adamlardan oluşan National Security Advisor/Ulusal Güvenlik Danışmanlarının Beştepe’deki muhataplarının İbrahim Kalın olduğunu biliyoruz.

Trump döneminde de bu böyle oldu, Biden döneminde de.

Arada Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı titrini taşıyan isimler arasında çok sayıda değişen oldu ama onların yerine gelen isimlerin tamamı Ankara’da Kalın’la temas halinde kalarak işlerini yürüttüler.

MİT, Hakan Fidan döneminde Türkiye’nin dış politikasına güçlü katkılar sağladı.

Ta 2012 yılında basın yayın kuruluşlarının temsilcilerinin müsteşarlığa davet edildiği, bu satırların yazarının da bu sıfatla davet edildiği toplantıda Fidan, bu misyonu, "Günümüzde artık pek çok ülke meselelerinin açık diplomasi yoluyla değil, kapalı alanda çözülmesini arzuluyor" diyerek açıklamıştı.

Bu cümlenin arkasını dolduran pek çok somut örnek verilebilir.

Şöyle diyeyim:

Son bir yıl içerisinde Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri ile arka arkaya ilişkilerin düzelmesine MİT’in nasıl bir katkı verdiğini Mısır’daki sağır sultan bile öğrenmiş durumda.

Demem o ki, yeni MİT Başkanı olarak İbrahim Kalın’ın uluslararası ilişkiler ve dış politikadaki engin tecrübesinin önümüzdeki döneme bu anlamda da önemli katkılar sunması beklenebilir.

MİT’in Suriye ve Irak’ta, terörle mücadele ve teröre kaynağında müdahale etme politikasının etkinliğini, oralarda yürütülen operasyonların haberlere yansıyış biçimi üzerinden bile kolaylıkla anlayabiliyoruz.

Bu operasyonların ne kadar hayati bir öneme sahip olduğu, Türkiye’nin fiziki sınırları içerisinde sağlanan güvenlik ortamına bakılarak kolaylıkla fark edilebilir.

Hiç kuşkusuz İbrahim Kalın’ın Hakan Fidan’dan devraldığı yeni görevinde en fazla mesai harcayacağı konulardan biri de bu alan, yani yurt içi ve dışında terörle mücadele alanı olacaktır.

Bir önceki görevi Cumhurbaşkanı Sözcülüğü olduğu için İbrahim Kalın, hep göz önünde oldu.

Televizyon programlarında sık sık boy gösterdi.

Şimdi üstlendiği misyon, büyük ölçüde ‘kapalı devre’ çalışmayı ve konuşmamayı, konuşulacaksa bile az konuşmayı gerekli kılıyor.

Kalın, devlet adamlığının yanında, on parmağında on marifet misali, ‘çok yönlü’ bir isim olarak biliniyor.

Yazdığı kitaplar Çince dahil pek çok dile çevrildi.

Bu kitapları ve düşünceleri akademide geniş yankı uyandırdı.

Bu velud, yani çok verimli entelektüel kişinin daha az görünür ve daha az konuşur bir alana yönelmesi, ülke adına, insanların akşamları başlarını yastığı koydukları anda kendilerini daha güvende hissetmeleri adına tabi ki, çok kıymetli bir gelişme.

Ancak öbür yandan kendisini daha fazla dinlemek, yeni eserlerini okumak, çaldığı sazı, söylediği türküleri daha fazla dinlemek isteyenler açısından bu daha az görünürlük mecburiyeti biraz üzüntü verici olacak.

Bakınız, 6 Temmuz’da İstanbul Kuruçeşme’deki konseri daha ataması bile yapılmadan iptal edildi.