Ekonomi bir bakıma beklenti yönetimidir.

Neyi, nasıl yapacağınıza, hangi sürede hangi hedeflerle ilerleyeceğinize dair sunduğunuz projeksiyonla piyasalara bir mesaj verirsiniz.

Piyasa da yatırımcısından, diğer bütün aktörlerine kadar, buna göre pozisyon alır, kendi kararlarını oluşturup hareket eder.

Uzunca süredir beklenen Orta Vadeli Program önceki gün Beştepe’de Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz tarafından kamuoyuna sunuldu.

BÜYÜME VE İSTİHDAMI KORUMA HASSASİYETİ ÖNEMLİ

Orta Vadeli Programın teknik ağırlıklı sunumunu yapan Cumhurbaşkanı Yardımcısı Yılmaz, yılsonuna dair yeni enflasyon tahminini de yüzde 65 olarak açıkladı.

Enflasyon şu anda ekonominin bir numaralı problemi.

Kötü haber, bir süre daha yüksek seviyelerde ilerleyecek.

İyi haber, yüksek enflasyonun geçici olduğuna ve 2024’ün ortalarına doğru yönünü tekrar aşağı doğru çevireceğine dair beklentiler.

14/28 Mayıs seçimlerinden sonra yeni ekonomi yönetiminin temel önceliği enflasyonla mücadele olduğu için, parasal sıkılaştırma politikaları da hemen devreye girdi.

Merkez Bankası’nın son para kurulu toplantısında sürpriz şekilde 750 baz puan artırmasıyla politika faizi %25’e kadar yükseldi.

Bir süre daha yükselişin devam edeceği de belli.

İşte tam da bu nedenle, büyüme istihdam politikası ne olacak sorusu gündeme geliyor.

Herkes enflasyon beklentisi üzerinde yoğunlaşmış olsa da, enflasyon kadar önemli bir başka husus, büyüme ve istihdam politikasının korunacağına dair mesajlar.

Yüksek faiz ortamının istihdam dostu olmadığı aşikar.

O nedenle bu geçiş döneminde işsizliğin patlaması gibi bir risk her daim akıllarda tutulmalı.

Ben, enflasyon mu işsizlik mi daha kötüdür diye sorulsa tereddütsüz işsizlik cevabını veririm.

Enflasyon alım gücünü zayıflatıyor ama işsizlik çaresizlik/ümitsizlik halini temsil ediyor. 

Geçim sıkıntısı yaşayan kimse evine daha az ekmek götürüyordur, ama götürüyordur nihayetinde.

İşsiz kimse ise, evine hiç ekmek götüremiyordur.

(Bir arkadaşım, Fransız İhtilali dahil, tarihteki bütün ayaklanmaların arkasındaki ortak faktörün işsizlik olduğunu söylemişti bir keresinde)

Ara not:

Bu ifadelerle enflasyon problemini küçümsediğimi değil de, büyüme ve istihdam meselesini önemsediğimi düşünürseniz ayrıyeten memnun olurum.

İyi haber, Orta Vadeli Programda büyüme ve istihdamın önümüzdeki geçiş sürecinde de özel olarak kollanacağına dair mesajlar.

Hem Cumhurbaşkanı Erdoğan, hem de Yardımcısı Yılmaz, bu konuda güçlü ifadeler kullandılar.

Önümüzdeki 3 yıl boyunca büyüme oranının %4’ün üzerinde hedeflenmesi, yıllık 909 bin istihdamın öngörülmesi önemli bir projeksiyon.

İşsizlik rakamları 2019 Mart ayında yüzde 14’ün üzerine çıkmasına rağmen ilerleyen dönemde uygulanan güçlü büyüme politikası sayesinde bu rakam tek haneleri gördü.

Son açıklanan işsizlik verisi %9,7 idi.

Önümüzdeki üç yıl boyunca işsizliğin bu seviyelerin üstüne çıkmaması önemli bir başarı sayılır.

Ki, yıllık 909 bin istihdam demek iş gücüne katılım oranını da büyük ölçüde dengeleyecektir.

Dün OVP açıklamasından sonra gazetecilere değerlendirmelerde bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, bu nasıl mümkün olabilecek sorusuna kısmen cevap niteliği de taşıyan şöyle bir ifade kullandı:

“İç talep yavaşlayacak, yatırımlara ihracata çok güçlü destek
vereceğiz."

OVP’NİN AÇIKLANMASINDAN SONRA DÜNYA BANKASI TÜRKİYE İÇİN KESENİN AĞZINI AÇTI

OVP’nin açıklanmasından sonra demek ki bunu bekliyorlarmış dedirten dikkat çekici bir gelişme oldu.

Dünya Bankası Türkiye Direktörü Lopez, Anadolu Ajansına verdiği mülakatla Türkiye için 35 milyar dolarlık bir kredi kullanımı olacağına dair haberleri teyit etti.

"Ekonomiyi istikrara kavuşturacak politikaların uygulanmasında Türkiye'ye eşlik etmeye kararlıyız" açıklamasında bulunan Lopez, “Devam etmekte olan 17 milyar dolarlık programımıza ek olarak, önümüzdeki üç yıl içinde Dünya Bankası Grubu Yönetim Kurulu'na 18 milyar dolarlık yeni operasyonlar hazırlamayı ve sunmayı öngörüyoruz. Bu miktar hükümete doğrudan kredi verilmesini ve özel sektöre destek verilmesini kapsamaktadır” Dedi.

OVP’nin en büyük amacı yatırımcı çekmek dersek yanlış olmaz.

Çifte açık, yani hem bütçe açığı, hem de cari açık nedeniyle ekonominin ciddi kaynağa ihtiyacı var.

Allah’tan Türkiye’de kamunun borç stoku %33 gibi gayet iyi seviyelerde seyrediyor.

(Gelişmekte olan ülkelerde bu rakam %65)

Önümüzdeki dönemde borçlanma ihtiyacı nedeniyle bu oranda küçük bir artış, hemen sonrasında ise yeniden şimdiki seviyelere gerileme bekleniyor.