Türkiye, Orta ve Doğu Avrupa'da enerji, ulaştırma ve dijitalleşme alanlarındaki altyapı eksikliklerinin giderilmesi hedefiyle Baltık, Adriyatik ve Karadeniz ülkelerinin başlattığı "Üç Deniz Girişimi"nin stratejik ortağı oldu. Polonya’nın başkenti Varşova’da gerçekleştirilen Üç Deniz Girişimi’nin 10. Zirvesi’nde Türkiye’yi Ulaştırma ve Altyapı Bakanı Abdulkadir Uraloğlu temsil etti. 

Açılış töreni sonrasında basın açıklaması yapan Bakan Uraloğlu “Türkiye, Avrupa, Asya, Afrika ve Orta Doğu’nun kesişim noktasında yer alan coğrafyasıyla tarih boyunca bağlantı, ticaret ve enerji açısından önemli bir merkez olmuştur. Dünyanın giderek daha fazla bölgesel ortaklıklara yöneldiği bu dönemde, Türkiye’nin jeostratejik konumu ortaklıklara her zamankinden daha fazla değer katan bir seviyeye erişmiştir.” dedi.

TÜRKİYE’NİN BALKAN POLİTİKASI

Balkanlar, coğrafi, siyasi ve ekonomik açıdan olduğu kadar, tarihi, kültürel ve insani bağlar bakımından da Türkiye için öncelik taşımaktadır. Türkiye, Balkanlar dediğimiz Orta ve Doğu Avrupa’nın ayrılmaz bir parçasıdır.

Balkanlar ile ülkemiz arasındaki ilişkileri, kökleri geçmişteki ortak değerlerimize dayanan komşuluk, dostluk ve bazılarıyla müttefiklik bağlarından güç alan bir bütün olarak tanımlamak mümkündür.

“Bölgesel sahiplenme” ve “kapsayıcılık” ilkeleri gözetilerek şekillendirilen Balkan politikamızın dört ana ekseni var: 1.Üst düzeyli siyasi diyalog; 2.Herkes için güvenlik; 3.Azami ekonomik entegrasyon; 4.Bölgedeki çok etnili, çok kültürlü, çok dinli toplumsal yapıların muhafazası..

Bölge ülkeleri arasında “ortak çıkar alanları” yaratılarak mevcut işbirliğinin hızlandırılması ve kapsamlı bir bölgesel entegrasyon sağlanması Türkiye’nin ana hedeflerinden biridir.

BALKANLAR’DAKİ İŞBİRLİĞİ MEKANİZMALARI

Balkan ülkelerinin Avrupa ve Avrupa-Atlantik kurumlarıyla bütünleşme perspektifi, bölgede istikrar ve reformların sürdürülmesi açısından önemli bir teşvik unsuru olmayı sürdürmektedir. Türkiye, Balkan ülkelerinin bu perspektifini desteklemektedir.

Balkanlarda barış ve istikrar ortamının korunması, dış politikamızın öncelikleri arasında yer almaktadır. Bu çerçevede temel hedefimiz, bölgedeki bu ortamı tehdit etme potansiyeli barındıran etnik, dini, toplumsal ve siyasi gerginliklerin önlenmesi çabalarına katkıda bulunmaktır.

Buna paralel olarak, Türkiye bölgenin geleceğine en fazla katkıyı Balkan ülkelerinin sağlayabileceği inancında olup bu anlayışla Balkanlar’daki özgün işbirliği mekanizmalarının geliştirilmesi üzerinde de hassasiyetle durmaktadır.

Bu çerçevede, Türkiye, bölgesel işbirliği platformları bağlamında 13 Balkan ülkesini bir araya getiren tek platform olan Güneydoğu Avrupa İşbirliği Süreci’nde (GDAÜ) aktif şekilde yer almakta ve bölgesel işbirliğini teşvik etmektedir. 2021 yılında kuruluşunun 25. yıldönümü kutlanan GDAÜ kendine özgü ve bölge ülkelerinin tümünün dahil olduğu kapsayıcı yapısıyla, bölgesel işbirliğinin en önemli platformlarından biri olarak görülmektedir. Nitekim ülkemiz 2020-2021 döneminde üçüncü defa üstlendiği GDAÜ Dönem Başkanlığı boyunca GDAÜ’nün etkinliğinin artırılmasına ve bölgesel işbirliği gayretlerine önemli katkılarda bulunmuştur.

Balkanlarda bölgesel işbirliğini geliştirmek üzere faaliyet gösteren GDAÜ’nün operasyonel kolunu teşkil eden Bölgesel İşbirliği Konseyi’nin (BİK) temel görevleri, Güneydoğu Avrupa’da bölgesel işbirliğine odaklı anlayışın sürdürülmesi, bu amaçla somut veri sağlanması, bölgesel işbirliğinin belirli alanlarında aktif inisiyatifler alınması ve bölgenin Avrupa ve Avrupa-Atlantik yapılarına entegrasyonunun teşvik edilmesidir. Türkiye, BİK’in kurucu üyeleri arasında yer almakta, bütçesine önemli miktarda katkıda bulunmakta ve bölgesel nitelikteki ortak projelerde belirleyici rol üstlenmektedir.

İyi komşuluk ilişkileri ve bölgesel işbirliğine yaptığımız katkıların en somut örneğini Türkiye’nin inisiyatifi ile gerçekleştirilen Türkiye- Bosna-Hersek-Hırvatistan ve Türkiye- Bosna-Hersek-Sırbistan üçlü danışma mekanizmaları oluşturmaktadır. Bölgede kısa sürede kaydadeğer güven artırıcı önlem olarak kabul gören bu işbirliği mekanizmaları ile bir yandan Bosna-Hersek’te barış, istikrar ve refahın pekiştirilmesine çalışılmakta, diğer yandan ise, Balkanların daha istikrarlı hale gelmesine çaba gösterilmektedir.

ÜÇ DENİZ GİRİŞİMİ’NE STRATEJİK ORTAKLIK

Türkiye, Orta ve Doğu Avrupa ülkelerine, siyasi ilişkilerin dışındaki alanlarda da destek ve yardım sağlamaktadır. Ekonomi, kültür, ortak tarihi miras, eğitim, askeri ve güvenlik gibi pek çok alanı kapsayan bu yardımlar ilgili devlet kurumlarımız tarafından ikili anlaşmalar çerçevesinde ve dayanışma ruhu içerisinde gerçekleştirilmektedir.

Bakan Uraloğlu, Türkiye’nin "Üç Deniz Girişimi"nin stratejik ortaklık imza töreninde yaptığı konuşmasında stratejik ortaklığın kıymetini vurgulayarak “Artık hiçbir ülke kendi kendine yetmiyor. Öncelikle bölgesel, yani komşularıyla beraber iş birliği yapıp bir gelişme içerisinde olması lazım. Üç Deniz Girişimi tam da bunu anlatıyor. Dolayısıyla siz bölgeseli ne kadar geliştirirseniz küreselde de o kadar güçlü olursunuz.” dedi.

Üç Deniz Girişimi'ne Karadağ ve Arnavutluk resmi pozisyonda ortak üye olarak katılırken, Türkiye'nin yanı sıra İspanya girişime stratejik ortak oldu. Enerji, ulaştırma ve telekomünikasyon sektörlerindeki altyapıyı birbirine bağlamayı hedefleyen girişim, kuzey-güney eksenindeki ülkeleri entegre etmek amacıyla Avrupa Birliği (AB) desteğiyle 2015'te Polonya ve Hırvatistan'ın öncülüğünde başlatıldı. Üç Deniz Girişimi, başlangıçta Avusturya, Bulgaristan, Hırvatistan, Çekya, Estonya, Macaristan, Letonya, Litvanya, Polonya, Romanya, Slovakya ve Slovenya olmak üzere 12 AB üye ülkesini bir araya getirmişti.

Türkiye, Orta ve Doğu Avrupa'da enerji, ulaştırma ve dijitalleşme alanlarındaki altyapı eksikliklerinin giderilmesi hedefiyle Baltık, Adriyatik ve Karadeniz ülkelerinin başlattığı "Üç Deniz Girişimi"nde "Stratejik Ortak" olarak yeni bir rol üstlendi.

Türkiye Orta ve Doğu Avrupa'da ağırlığını artırarak Avrupa Birliği’nde ve küresel sistemde daha aktif hale gelebilir. Bu yüzden "Üç Deniz Girişimi"ne stratejik ortaklık önemli bir adım. Bu girişim kapsamında, Türkiye de öncelik verdiği ekonomik büyüme, yeni altyapı yatırımları ve enerji güvenliğini öne çıkarmakta. Bu bağlamda, Ukrayna'nın yeniden imarı ve altyapının iyileştirilmesi de bu platformun ana gündem maddelerinden biri olacak. Ayrıca, somut projelerle ilerleme sağlanması amacıyla anılan girişimin bir diğer önemli boyutu özel sektörle sağlanan etkileşim olup, her zirve paralelinde bir de iş forumu düzenlenmekte.

Mustafa Yürekli / Haber7