İnsani diplomaside dünya ülkelerinin ilerisinde yön alan Türkiye’nin Gazze’deki garantörlük süreci, 2017 yılından bu yana ivmelenen dış politika stratejisini taçlandırıyor..

Üstelik diplomaside sadece “tarafsızlığın” geçer akçe olmadığı bir kez daha tescillenmiş oluyor..

Gazze’de insani ve askerî olarak vazife üstlenmeye hazırlanan Türkiye; Asya’dan Afrika’ya, Ortadoğu’dan Avrupa’ya küresel bütün anlaşmazlıklarda ana aktör olma geleneğine yeni bir tecrübe ekleyecek.

2017 yılından bu yana küresel çaptaki 12 meselede tarihin doğru tarafında konumlanan Erdoğan hükümetinin “Dünya 5’ten büyüktür” misyonu, “İnsani diplomaside Türkiye 5’ten büyüktür” olarak mühür kazanıyor...

MYANMAR’IN TEK UMUDU

Türkiye son dönemde uluslararası çapta en ciddi insani sınavını Arakan’daki krizde verdi. Ağustos 2017’de Myanmar ordusu ve Budist çetelerin Arakanlı Müslümanlara yönelik kitlesel katliamlarını dünya seyrederken Türkiye mazlumların sözcüsü oldu. Başkan Erdoğan, İslam İşbirliği Teşkilatı Dönem Başkanı olarak 20’ye yakın dünya lideriyle görüşerek konuyu BM Genel Kurulu’na taşıdı. Temaslar netice verdi. Myanmar, Türkiye'nin bölgeye yardım götürmesini kabul etti. Emine Erdoğan bizzat Bangladeş’e giderek Arakanlı Müslümanlara yardım dağıttı. O günden beri  Türkiye, Arakanlı Müslümanların en büyük umudu...

KATAR’DA SAĞLAM İRADE

2017 yılında bu defa Katar krizi patlak verdi. Suudi Arabistan, BAE, Bahreyn ve Mısır, “öz kardeşlerine” sırt dönerek Katar’la bütün diplomatik ilişkilerini kesti. Katar’a iktisadi ambargo uygulamaya başladılar. Türkiye bu ihtilafta doğrudan taraf oldu. Haksız yere yalnızlaştırılan Katar'ı destekledi. Başkan Erdoğan, krizin aşılması için faal rol üstlendi. Birçok devlet ve hükümet başkanıyla görüşmeler yaptı. Ve ablukalar Ocak 2021’de kaldırıldı. O günden beri Katar hükümeti ve halkında Türkiye ve Başkan Erdoğan müstesna bir yere sahip oldu...

LİBYA’YI İPTEN ALAN HAMLE

2019 yılında deniz komşumuz Libya’daki iç savaş içinden çıkılmaz hal aldı. Emperyalist haydutların istikrarını bozduğu Libya’da hükümete karşı silahlı isyan hareketi başlatıldı. Türkiye, Libya'nın “tek meşru temsilcisi” olarak tanınan Ulusal Mutabakat Hükümeti’ni (UMH) destekledi. Burada gaye ülkenin birlik ve bütünlüğünü koruyarak iç barışı garanti altına almaktı. Türkiye ilk olarak Kasım 2019’da Libya hükümeti ile “Güvenlik ve Askeri İşbirliği Mutabakat Muhtırası” ilan etti. Aynı zamanda Deniz Yetki Alanları Anlaşması imzalandı. Ocak 2020’de Libya hükümetinin davetiyle TBMM’de tezkere kabul edildi. Üç aylık hazırlığın ardından Mart 2020’de Libya güçleri ile birlikte Barış Fırtınası Operasyonu başlatıldı. Üç ay içerisinde, Haziran 2020’de Libya ordusu başkent Trablus’un yanı sıra nüfusun büyük çoğunluğunun yaşadığı Terhune ve Sirte’de kontrolü sağladı. O günden beri askerî eğitim, düzenli ordu, savunma reformları gibi konularda Türkiye Libya'ya öncülük ediyor. Ayrıca iç barış için iki tarafın bir araya gelmesi için çaba sarf ediyor...

KARABAĞ’DA MUZAFFER

Eylül 2020’de ‘can’ Azerbaycan dara düştü... Azerbaycan topraklarının yüzde 20’sini işgal eden Ermenistan’ın Eylül-Kasım 2020 tarihleri arasında 92 Azerbaycanlı sivili atledip 404 kişiyi yaralaması üzerine Bakü yönetimi bütün cephe boyunca karşı taarruza geçti. Türkiye yapımı SİHA’lar ve sahada Ankara’dan askerî uzmanların katkısıyla büyük başarı elde eden Azerbaycan ordusu, 5 il, 4 kasaba ve 286 köyü işgalden kurtardı. Türkiye-Azerbaycan dostluğunun pekiştiği bu harpten sonra Ankara, Ermenistan’la da yakın ilişkiler kurarak bölge barışı için ciddi hamleler gerçekleştirdi...

BOSNA’YI BÖLÜNMEKTEN KURTARAN GİRİŞİM

2021 yılında Bosna’yı bölünmeye götürecek kaotik süreç başladı.. Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyi’nin Sırp üyesi Milorad Dodik, Dayton Barış Antlaşması’nın aslına dönülmediği takdirde Sırp Cumhuriyeti’nin bağımsızlığını ilan edeceğini söyledi. Avrupa sessiz kaldı.. Başkan Erdoğan, Ankara'da Dodik’i bizzat ağırladı. Dodik, “Erdoğan’a savaşın bir seçenek olmadığı sözünü verdim. Başkası istedi diye savaşa gitmeyiz. Savaşmayacağız ve barışı tehlikeye atmayacağız.” açıklamasını yaptı. Başkan Erdoğan daha sonra Boşnak ve Hırvat heyetleri kabul etti. Bosna’nın bağımsızlığı, egemenliği ve toprak bütünlüğü korundu...

RUSYA UKRAYNA SAVAŞINDA ÇÖZÜLEN ÜÇ KÖRDÜĞÜM

Kuzeyden deniz komşumuz olan Rusya ile Ukrayna’nın savaşı Şubat 2022’de başladı. Türkiye diğer ülkelerin aksine tarafsızlık stratejisini devreye koydu. Başkan Erdoğan savaşın çıktığı ilk 40 gün içerisinde Zelenski ile 7, Putin ile 5 kez telefonda görüştü. Sadece 2022 Antalya Diplomasi Forumu esnasında 20'yi aşkın dünya lideri ve uluslararası kuruluş temsilcisiyle yüz yüze görüşme yaptı. Mart 2022'de Rus ve Ukraynalı liderler Antalya'da bir araya geldi. Mart 2022'de İstanbul'da barış görüşmeleri start aldı. Türkiye’nin proaktif diplomasisi neticesinde savaşın NATO çatışmasına dönüşmesi engellendi. Başkan Erdoğan, NATO üyesi ülkelerin liderleri arasında Rusya Devlet Başkanı Putin ile diplomasi trafiğini açık tutan tek lider oldu. Ukrayna’da yer alan Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporijya Nükleer Santrali’nin Rusya tarafından hedef alınmaması, Eylül 2022’de Erdoğan’ın Putin ile telefon görüşmesi sayesinde oldu. Ukrayna ve Rusya arasında diyalog kanalı kurularak olası bir nükleer felaket bertaraf edildi...

Ayrıca tahıl koridoru anlaşmasıyla dünya tahıl krizinden kurtarıldı. Savaş nedeniyle Ukrayna limanlarında bekleyen milyonlarca ton tahılın Türkiye’nin yürüttüğü diplomasiyle Temmuz 2022’deki “Tahıl Koridoru Anlaşması” ile dünyaya aktarılması sağlandı. Anlaşma Türkiye, Rusya, Ukrayna ve BM arasında imzalandı. Müşterek Koordinasyon Merkezi İstanbul’da kuruldu. Ağustos 2022-Temmuz 2023 arasında 33 milyon tondan fazla tahıl, 1.000’den fazla gemiyle sevk edildi...

Yine Rusya-Ukrayna arasında öncü rol üstlenen Türkiye’nin girişimiyle esir değişimi gerçekleştirildi. Eylül 2022’de 200 savaş esiri mübadele edildi. Ekim 2025’te 185 asker ve 20 sivil karşılıklı takas edildi...

AFRİKA BOYNUZU’NDA SULHUN EV SAHİBİ

Ocak 2024’te Etiyopya ile Somaliland arasında liman kullanımı ve denize erişim iş birliğine yönelik mutabakat zaptı imzalanarak Somali ülkesinin egemenlik hakları çiğnendi. Somali ile Etiyopya arasında kriz patlak verdi. Süreç savaşa evrilmek üzereyken Türkiye, sorunun doğal arabulucusu olarak ön plana çıktı. Mayıs 2024’te Etiyopya liderleri Başkan Erdoğan tarafından Ankara’da kabul edildi. Arabuluculuk teklifi resmiyet kazandı. Temmuz 2024’te Somali ile Etiyopya arasında Türkiye arabuluculuğunda Ankara Süreci başladı. Aralık 2024’te Somali Etiyopya liderleri Erdoğan’ın ev sahipliğinde Külliye’de bir araya geldi. Etiyopya–Somali Ankara Bildirisi imzalandı. Taraflar, görüş ayrılıklarından vazgeçip ortak refah doğrultusunda ilerleme konusunda mutabık kaldı...

SURİYE’DE BAHARIN MÜJDECİSİ

Yakın tarihin en büyük insani trajedilerinden biri, 2011 yılında patlak veren Suriye iç savaşı oldu. Türkiye, Suriye’deki iç savaşın bitirilmesi için 14 yıl boyunca diplomatik gayret sarf etti. 8 kez Cenevre görüşmeleri, 19 kez Astana toplantıları, Ocak 2018’de Suriye Ulusal Diyalog Kongresi, Eylül 2018’de Soçi Görüşmeleri ve Mutabakatı, Ekim 2018’de Suriye Konulu Dörtlü İstanbul Zirvesi, Soçi’de 2 kez, İstanbul, Ankara ve Tahran’da 1’er kez Üçlü Zirve düzenlendi. Türkiye kurulan bütün barış masalarında yer aldı. Kanlı Esed rejimi sulh fırsatlarını her defasında tepti. Aralık 2024’te Halep, Hama ve Humus’ta kontrol sağlayan muhalifler hemen ardından başkent Şam’ın kontrolünü ele geçirdi ve Esed rejimi çöktü. Esed rejiminin devrilmesiyle Türkiye ile Suriye arasındaki diplomatik ilişkiler süratle yeniden şekillendi. Aralık 2024’te Türkiye’nin Şam Büyükelçiliği faaliyete geçti. Şubat 2025’te Suriye Cumhurbaşkanı Sara, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın davetlisi olarak Ankara’ya resmi ziyaret gerçekleştirdi. Mayıs 2025’te ABD Başkanı Trump, Türkiye’nin talebiyle Suriye’ye yönelik yaptırımları kaldırma kararı verdi. Eylül 2025’te BM Genel Kurulu’nda 58 yıl sonra konuşan ilk Suriye lideri olan Şara, Türkiye’ye teşekkür etti...

KEŞMİR KRİZİNE ADİL ÇÖZÜM

2019’da Hindistan’ın Keşmir’in özerk statüsünü iptal etmesiyle, Türkiye bölgedeki gerilimin artmaması için çaba göstermeye başladı. Türkiye, Pakistan’ın yanında yer aldı. Şubat 2020’de Pakistan Parlamentosu’nda konuşan Başkan Erdoğan, “Dün Çanakkale, bugün Keşmir, hiçbir fark yok” diyerek üst perdeden dayanışma mesajı verdi. 6 Mayıs 2025’te Türkiye, Hindistan’ın Pakistan’a saldırılarını “kışkırtıcı ve sivilleri hedef alan eylem” olarak kınadı. 7 Mayıs 2025’te Hakan Fidan, Pakistanlı mevkidaşı ile telefonda görüşerek “Türkiye’nin arabuluculuğa hazır olduğunu” iletti. 10 Mayıs 2025’te ateşkes yürürlüğe girdi. Pakistan Başbakanı Şahbaz Şerif, barış gayretleri için için Türkiye ve Başkan Erdoğan’a teşekkür etti...

FİLİSTİN’DE HEM MASADA HEM SAHADA

Türkiye’nin gönül coğrafyasında müstesna yere sahip Filistin’le ilgili tarihi girişim, 2017–2018’de ABD Başkanı Trump’ın Kudüs’ü “İsrail’in sözde başkenti” ilan etmesi üzerine başlatıldı. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın düğmesine bastığı diplomasi trafiğinde; BM Genel Kurulu’nda Türkiye öncülüğünde hazırlanan tasarı 128 ülkenin oyuyla kabul edildi. ABD-İsrail bloku adeta yapayalnız kaldı...

7 Ekim 2023’te başlayan Aksa Tufanı savaşı sırasına İsrail’in Gazze’deki saldırılarına başlamasıyla birlikte Başkan Erdoğan 1 ayda yaklaşık 30 liderle görüştü. Mart 2024’te Erdoğan, Antalya Diplomasi Forumu’nda Türkiye’nin “Filistin garantörlüğüne hazır olduğunu” açıkladı. Mayıs 2024’te Türkiye, Lahey’deki Uluslararası Adalet Divanı’nda İsrail’e açılan soykırım davasına müdahil oldu. Kasım 2024’te Türkiye, 52 ülke ve 2 uluslararası kuruluşla İsrail’e silah satışının durdurulması için BM nezdinde girişim başlattı. Ocak 2025’te İsrail ve Hamas arasında ateşkes ve esir takası anlaşması yapıldı. ABD Dışişleri Bakanı Blinken, “Hamas’ı masaya Erdoğan getirdi.” dedi. Ekim 2025’te Erdoğan, Trump, Sisi ve Sani’nin imzaladığı Şarm el-Şeyh Anlaşması yürürlüğe girdi. Dünya liderleri Türkiye’ye teşekkür etti. Hamas yetkilisi Halil el Hayye, Türkiye’ye teşekkür etti. Başkan Erdoğan, Türkiye’nin Gazze’de ateşkes uygulamalarını izleyecek görev gücünde yer alacağını açıkladı. Ve dünyadan Gazze’ye ulaştırılan yardımların yüzde 30’u Türkiye’den gönderildi. Toplam yardım 100 bin tonu aştı...

ASYA’DA KARDEŞ KAVGASINA ACİL PANSUMAN

Tam bu süreçte yeni bir kriz yaşandı. İki komşu ülke Afganistan ile Pakistan arasında çatışmalar artarak Ekim 2025’te savaş evresine geldi. Gerilimin sona ermesi için Türkiye barış müzakereleri başlattı. 19 Ekim 2025’te Doha’da Türkiye ve Katar arabulucu olarak yer aldı. Müzakerelerde Afgan ve Pakistanlı taraflar, silahların susması ve barış görüşmelerine devam etme hususunda mutabık kaldı. 25 Ekim 2025’te Görüşmelerin İstanbul’da sürdürülmesi kararlaştırıldı. Hem Afganistan hem Pakistan tarafı Türkiye’ye teşekkür etti...

DERS: ERDOĞAN

Her biri yakın tarihin ders kitaplarına girecek, ciltler dolusu kitaplara sığacak bu diplomatik hamleler Türkiye’nin yeni çağına işaret ediyor..

Kanla sulanan topraklardaki zulüm yangınını söndürecek, ölüm kusan silahları susturacak, açlığı yok edecek, kardeşliğin sesini yükseltecek, en zor ve en kırılgan buzların üzerinde adım adım yürüyerek barışı, adaleti, refahı tesis edecektir inşallah Türkiye..

Faruk Arslan / Haber7