Tunus’la ilgili olarak şimdiye kadar genellikle siyasi gelişmeler ve tek adam diktatörlüğünü yeniden hakim kılmaya çalışmasına rağmen küresel güçler ve özellikle demokrasinin hamisi olduklarını iddia eden Avrupa ülkeleri tarafından desteklenen diktatör Kays Said’in çarpık uygulamaları üzerinde duruldu.

Ancak bu ülke sadece siyasi yönden değil ekonomik yönden de ciddi sıkıntılar yaşıyor. Bu sıkıntıların son dönemde tam bir ekonomik krize dönüştüğü söylenebilir. Bir yandan yeni cumhurbaşkanını belirleme konusunda parlamentoda ittifak sağlayamazken diğer yandan memurlarının Haziran ayı maaşlarını ödeyemeyeceğini duyurmak zorunda kalan Lübnan’ın yaşadığı krizin bir benzeri ve belki biraz daha şiddetlisi de Tunus’ta yaşanıyor.

Ben Allah’ın izniyle Tunus’u değişik vesilelerle ziyaret ettim. Bu ülkede yaşayan toplumun ekonomik sıkıntılarını keşfetmek için sadece başkent Tunus’taki manzaraya bakmak yanıltıcı olabilir. Gerçi başkentte de önemli sıkıntılar ve zorluklar yaşandığı bir gerçektir. Ama asıl büyük sıkıntıları, zorlukları görmek için sahilden biraz uzaklaşmak, iç kısımlara doğru ilerlemek, buralarda gerek şehir merkezlerinde ve gerekse kırsal bölgelerde hakim olan duruma bakmak gerekir.

Görünüşte Tunus, Afrika’nın Akdeniz’e bakan ülkelerinden olması ve özellikle başkentinin epey turist çekmesi sebebiyle ekonomik yönden orta düzeyde bir ülke sanılır. Ama gerçekte özellikle orta ve güney kesimlerin büyük bir kısmında yoksulluk hakimdir. İnsanların çoğu uluslararası standartlara göre fakirlik değil açlık sınırı olarak belirlenen limitin altında bir gelirle hayatlarını sürdürmeye çalışmaktadır.

Tabii ülkenin bu duruma düşmesinin birinci sebebi eski tek adam diktatörlükleri döneminde servetin siyasi iktidarı ve gücü ellerinde bulunduranlarda toplanmasına neden olan yolsuzluklardı. Zaten halk devrimine sebep olan hadise de bu yolsuzluklara zemin oluşturan politika ve uygulamalardan kaynaklanmıştı.

Halk ayaklanmasından sonraki dönemde siyasi istikrarın sağlanması konusunda yaşanan sıkıntılar ekonomik sorunların daha da büyümesine neden oldu. Tam siyasi istikrarın sağlanması ve ülkede yeni bir sistemin oturtulması sürecine girildiğinde, cumhurbaşkanlığına seçilen Kays Said’in diktatörlük hevesi ve bunun için sivil bir darbe gerçekleştirmesi, aşamalı olarak eski diktatörlük sistemine dönüş için, seçimle iş başına gelmiş hükümeti ve parlamentoyu devreden çıkarması, ardından da dikta anayasasını halkın boykot ettiği sözde bir referandumla uygulamaya geçirmesi her şeyi alt üst etti.

Bu süreç içinde ülkede aynı zamanda ekonomik güven şartlarının oluşmaması muhtelif sektörlerin geriye gitmesine, ticaret ve turizm sektörünün büyük yara almasına, işsizliğin ciddi bir şekilde artmasına neden oldu. Tabii bu dönemde tüm dünyayı etkileyen salgından kaynaklanan ekonomik sorunlar Tunus gibi geri kalmış ülkeleri daha fazla etkiledi. Dolayısıyla insanların gelir düzeyi daha da düştü.

İşin gerçeğinde bu ülkedeki büyük ekonomik sorunlar yeni değil. Ancak halk ayaklanması sonrası sorunların artmasının geçiş sürecinden kaynaklandığı ve siyasi istikrarın sağlanmasından sonra aşılabileceği ümit ediliyordu. Ama şimdi de diktatörlük heveslisinin neden olduğu siyasi sorunlar, çalkantılar ekonomik sorunların daha da büyümesine ve bu da tam anlamıyla bir krize neden oldu.

Kays Said’in kazıklarını çakmasına fırsat verilmesi için onun ekonomik alandaki başarısızlıklarını pek gündeme getirmeyen Batı medyası şimdi yaşanan kriz nedeniyle bu konu üzerinde de durma ihtiyacı duyuyor.

Bu ülkede diktatörlüğe başkaldırıyı tetikleyen hadise ekonomik sıkıntılara temel teşkil eden uygulamalardan kaynaklanmıştı. Sonrasında halkın tercihini kendi değerlerine öncelik veren kadrolardan yana kullanması Arap dünyasındaki diktatörleri ve Avrupa’nın sözde demokratlarını rahatsız etti. Şimdi yaşanan ekonomik krizin çözülememesi durumunda bunun yeni bir patlamaya neden olması karşısında devreye sokabilecekleri bir planları var mı bilmiyoruz!

YENİ AKİT