Toplantı boyunca ortaya çıkan en çarpıcı gerçeklik "Enerji" konusunun artık devletler arasındaki çatışma ve savaşlara neden olan bir faktör olmaktan çıkıp, aksine onları birbirine yakınlaştıran ve karşılıklı bağımlılık oluşturan, bir cins yapıştırıcı rolü oynamaya başlamasıydı. Boru hatları, enerji nakil araçları, enerji borsaları, santralleri ve meydana getirdiği istihdam imkânlarıyla artık enerji arenası başka bir kategoride incelenmeye başlamıştı.

Enerjinin kaynağından kullanım alanlarına ulaştırılması üzerine geliştirilen projeler şimdilerde dünyanın en yüksek hacimli yatırımları arasında. Milyarlarca dolarlık bütçelerden söz ediliyor. Çizilen rotalar ise ülkelerin enerji dolaşımı üzerindeki hak ve yetkilerini belirlediğinden ciddi bir rekabet arenası. Büyük projeler büyük siyasi pazarlıkların konusu haline geliyor, devletler arası diplomasi bir anda hem devletlerin hem de dev enerji şirketlerinin dahil olduğu bir enerji diplomasisine dönüşüyor. Türkiye de bu aralar diplomatik ilişkilerinin en önemli bileşeni olarak enerji meselesini görüyor.

Bakü-Tiflis, Kars Demiryolu projesinin dışında Hazar Forumunda tartışılan en önemli proje olan TANAP (Trans Anadolu Doğalgaz Boru Hattı), yani Azeri gazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak enerji hattı, bugünlerde enerji piyasalarının gözdesi konumunda. Yaklaşık 10 milyar dolarlık bir yatırım gerektiren projenin ilk etapta 16 milyar metreküp gaz taşıması öngörülüyor. Bu rakam 2026 yılına gelindiğinde 31 milyar metreküpe kadar çıkabilecek. NABUCCO'nun tarihe karışmasının ardından gündeme alınan hattın, aynı akıbete uğramaması açısından taraflar son derece dikkatli bir diplomasi yürütüyor. En çok vurgulanan konu, bu yeni koridorun Rusya'nın çıkarlarına zarar vermeyecek biçimde geliştirileceği ve 10 yıl içerisinde %40 oranından artacak olan küresel enerji talebinin karşılanmasında Rus gazına rakip değil, tamamlayıcı bir rol üstleneceği.

Yazının devamını okumak için bu linki kullanabilirsiniz

Deniz Ülke Arıboğan - Türkiye Gazetesi
denizulke.aribogan@tg.com.tr