Haziran ayı enflasyon oranının %1.37 ile beklentilerin altında gelmesi ile Merkez Bankası’nın Temmuz ayında faiz indirimine gitmesi daha da kesinleşti. İndirim kesinleşti ama indirimin boyutu hakkında beklentiler bir miktar karışık. Bir kısım 250 bp’lik indirim beklerken bir diğer kısım da 300-350 bp ve hatta daha fazlasını bekleyenler bile var.

Peki ben ne bekliyorum? Ben Merkez Bankası’nın bu ay 250 baz puan indirim yapmasını bekliyorum. Bunun için iki gerekçem var. İlki her ne kadar Haziran ayında enflasyon beklenti altı gelmiş olsa da, Merkez Bankası’nı rahatsız edecek bazı noktalar da yok değil. İlki aylık enflasyonun ana eğiliminin Haziran ayında bir önceki aya göre değişmemiş olması. Dahası çekirdek enflasyonun ana eğiliminde ise artış var. Öte yandan hizmet enflasyonun alt detaylarında aylık bazda yukarı yönlü baskıların arttığını görüyoruz. Yakın vadede daha ılımlı giden aylık kira enflasyonunda yükseliş var. Bir diğer sorunlu kısım olan eğitim tarafında da ilk ve orta eğitimde aylık bazda %6’yı aşan seviyeler var. Yine lokanta ve oteller kısmı da aylık olarak görece yüksek. Ezcümle hizmet enflasyonundaki katılık yeniden kendini hatırlatıyor. Ayrıca Temmuz ayında doğal gaz zammının yanı sıra yönetilen yönlendirilen zamların ve özel sektör tarafında da yıl ortası fiyat ayarlamalarının etkisi ile geçici de olsa %2’nin üzerinde bir enflasyon göreceğimizi düşünüyorum. Tüm bu anlattığım etkilerle Merkez Bankası faiz indiriminde daha temkinli başlamak isteyebilir.

Kanımca Merkez Bankası’nı temkinli faiz indirimine itecek bir diğer gelişme de bu hafta artırılan stopaj oldu. Karara göre 6 aya kadar vadeli hesaplarda stopaj % 15,0'ten % 17,5'e, 1 yıla kadar vadeli hesaplarda ise % 12'den %15'e yükseltildi. 1 yıldan daha uzun süreli fonlar için %10 stopajda ise bir değişikliğe gidilmedi. Tam da bu noktada şunu belirtmekte fayda var. Bu karar piyasa için sürpriz oldu, çünkü stopajın artırılması değil azaltılması ve hatta %0’a indirilmesi bekleniyordu. Peki bu sürpriz kararı ekonomi yönetimi neden aldı? Bana göre buradaki ana amaç bütçe gelirlerini artırmak gibi görünüyor. Fakat piyasada şöyle bir tedirginlik var; bu karar faiz getirilerini düşürdüğü için dövize yönelimi güçlendirebilir. Anlaşılan o ki Merkez Bankası bu kararın dövize güçlü bir yönelim getirmeyeceğine inanıyor ve bu konuda kendine güveniyor.

Hatırlarsak Şubat ayında stopaj %0’dan %15’e çıkmıştı ve bu yükseliş dövize yönelim getirmemişti. Muhtemelen Merkez Bankası stopaj artışıyla güçlü bir döviz talebi olacağını düşünmüyor. Tam da bu noktada mevduat veya para piyasası fonunda olan yatırımcıların faizlerin düşüş beklentisine rağmen burada kalmaya devam etmesi sonucunda, stopaj arttığında da yine burada kalacağını düşünüyor. Ayrıca tarihsel olarak bakıldığında da döviz yatırımcısı genellikle faizler düştüğü için değil genelde kur yükseldiğinde dövize daha güçlü yöneliyor. Muhtemelen Merkez Bankası’nın bir diğer önemli dayanağı bu olsa gerek.

Ayrıca stopaj artırımı ile özellikle sıfır stopajla para piyasası fonlarına giren yatırımcının bu fonlardan çıkıp dövize veya diğer yatırım araçlarına girmesi daha da zorlaştı. Çünkü bu fonlardan çıkılırsa yeniden geri dönüldüğünde %17,5 stopaj ödenmek zorunda kalınacağı için yatırımcı bu fonlardan çıkmaktan vazgeçebilir. Böylelikle Merkez Bankası stopajı indirip yatırımcıya tatlandırıcı sunarak bu Fonlarda tutarak dövize gitmesini engellemek yerine bir nevi köşeye sıkıştırarak ikna etme yoluna gitmiş gibi görünüyor.

Tabi stopajın inmesi ile TL’nin getirisi azaldığından bir de bunun üzerine Temmuz ayında yüklü bir faiz indirimi getirileri iyice düşeceğinden Merkez Bankası 350 veya daha fazla bir indirim yerine 250 ile başlamayı tercih edebilir. Ezcümle Merkez Bankası stopaj indirimi ile faiz indirim hakkının bir kısmını kullandı diye düşünüyorum.

Filiz Eryılmaz / Haber7