Bu hafta Perşembe ile Cumartesi günleri arasında ABD’nin Wyoming kentinin Jackson Hole kasabasında FED’in her yılın Ağustos ayında yapılan Jackson Hole toplantıları yapılacak. Bu toplantıya dünyanın dört bir yanından Merkez Bankası başkanları ve yöneticileri ile para politikası alanında çalışan dünyaca ünlü akademisyenler katılıyor.

Jackson Hole toplantısında FED başkanı Powell 22 Ağustos Cuma TSİ ile saat 17.00’de bir konuşma yapacak. Aslında bu konuşma her Jackson Hole toplantısında yapılan klasik bir konuşma. Bu yılki Jackson Hole toplantısının ana konusu “Geçiş Döneminde İşgücü Piyasası”. Bu nedenle elbetteki Powell’ın konuşmasının ana odağı son yıllarda değişen işgücü piyasaları ve dinamikleri olacak. Ama bu yıl piyasa için Powell konuşmasının önemli olmasının özel bir nedeni var. Piyasa Cuma günü Powell’ın yapacağı konuşmada Eylül ayındaki FOMC yani faiz toplantısı için açık bir faiz indirim sinyali verecek mi bunu merak ediyor.

Bildiğimiz gibi ABD’de Temmuz ayına ait tarım dışı istihdam verileri beklentinin oldukça altında geldi. Üstelik Mayıs ve Haziran ayı tarım dışı istihdam verileri de 252 bin kişi aşağı yönlü revize edildi. İşsizlik %4,2’ye yükseldi. PMI verisinin alt endekslerinden olan istihdam endeksinde belirgin bir düşüş gördük. Yine iki hafta önce gelen haftalık işsizlik maaşı başvuruları Kasım 2021’den bu yana en yüksek seviyeye ulaştı. Ezcümle ABD’de işgücü piyasası soğuyor, bir diğer deyişle istihdam azalıyor, işsizlik artıyor. FED’in fiyat istikrarı yanında bir de tam istihdam hedefi de olduğundan, istihdam piyasasındaki bu yavaşlama FED’i harekete geçirebilir. İşte tam da bu noktada işgücü piyasasındaki son durum nedeniyle, Powell işgücü piyasasındaki bu soğuma hakkında ne düşünüyor, Eylül ayında faiz indirimine dair açık bir sinyal verecek mi gibi konular piyasaların asıl merak ettiği unsurlar olacak.

Piyasa Powell ne söyleceğinden emin değil,çünkü ABD’de şu an tek sorun istihdamın zayıflaması değil. Son gelen ÜFE rakamları son 3 yılın en yükseğinde ve tarife etkilerini çok net ve güçlü bir biçimde barındırıyor. Her ne kadar TÜFE’de beklentilere paralel gelmiş olsa da, özellikle çekirdek tarafta hem yükseliş hem de katılık mevcut. Peki bu durumda Powell ne yapacak? Bir tarafta zayıflayan işgücü piyasası faiz indirimini gerekli kılarken, bir diğer yandan da tarife etkilerini yansıtmaya başlayan ve önümüzdeki aylarda yansıtma olasılığı giderek artacak olan enflasyon nedeniyle de faizin indirilmemesi rasyonel gibi görünüyor.

İşte böylesine zorlu bir ikilem içerisinde bulunan Powell FED’in iki hedefinden tam istihdamı mı yoksa fiyat istikrarını mı önceliklendirecek? Bana kalırsa yakın vadedeki FOMC toplantılarında dile getirdiği “riskler dengede” sözel iletişimini bu kez kullanmayacak. İstihdam piyasasındaki soğumanın farkında olduklarını yakından izlediklerini belirtecek ama bu konuda bir teyakkuz hali de ilan etmeyecektir. İstihdam piyasası verilerini yakından izleyerek zayıflama trendinin devam etmesi durumunda aksiyon alacaklarını belirtecektir. Bu yönü itibariyle şartlı üstü kapalı bir faiz indirimi iması olabilir. Ama piyasanın beklediği kadar çok açık ve net faiz indiriminden bahseden güvercin bir Powell’da beklemiyorum. Çünkü yukarıda da değindiğim gibi enflasyon tarafında da tarifeler kaynaklı riskler de masada durmaya devam ediyor. Bu nedenle temkinli ve veri bağımlılığın altını çizmeye devam eden bir Powell olmaya devam edecektir. Bu nedenle Cuma günü piyasanın beklediğinden kısmi de olsa daha şahin bir Powell görmek beni şaşırtmaz.

Powell’ın açık ve net faiz indirimi vereceğini düşünenlerin temel gerekçesi geçen yıl Jackson Hole’de yaşananlar. Hatırlanacağı üzere geçen yıl Temmuz ayında da tıpkı bu Temmuz’da da olduğu gibi FED faizi sabit tutmuştu. Ardından gelen tarım dışı istihdam verisi beklentilerin altında gelince, Powell geçen seneki Jackson Hole toplantısında yaptığı klasik konuşmasında sürpriz güvercin bir tonda “artık faiz indirmenin zamanı geldi” demişti. Temel gerekçesi de kötü gelen tarım dışı istihdam verisiydi. Hatta öyleki bu söylemin hemen ardından  FED Eylül’de 50 bp’lik sürpriz jumbo faiz indirimine bile gitmişti. Piyasadaki bir kesime göre bu senaryo bu yıl aynen tekrarlanacak ve Powell’ın Cuma günü çok açık faiz indirim sinyali verecek. Ama bu kesim şunu gözden kaçırıyor, geçen sene bu zamanlar istihdam azalırken enflasyon da düşüyordu. Ama bu yıl öyle değil,istihdam azalırken enflasyonda tarife etkisiyle yükseliyor ve katılık emaresi gösteriyor. İşte tam da enflasyon riski sebebiyle bu kez sürpriz güvercin bir Powell görme zamanı olmadığını düşünüyorum.

Bu anlattıklarım çerçevesinde Cuma günü şahin bir Powell olsa da, Eylül’de açık bir şekilde faiz indirim sinyali vermese de, şimdilik FED’in Eylül’de 25 bp’lik indirim ile başlaması olası görünüyor. Çünkü halihazırda ABD’de faizler %4,25-4,50 düzeyindeyken FED’in favori enflasyon göstergesi çekirdek PCE ise %2,8. Yani FED’in teknik olarak faiz indirmeye alanı var. Ama bu teknik alana rağmen son gelen enflasyon verilerinin  şimdilik 50 bp’lik indirimi mümkün kıldığını da düşünmüyorum. FED faiz indirimine başlasa da, enflasyon riski nedeniyle daha küçük ve temkinli adımlarla başlamayı tercih edebilir. Eylül ayındaki faiz kararı öncesi bir tarım dışı istihdam verisi ve bir enflasyon verisi daha alacağız. Daha sağlıklı bir faiz indirim tahmini için elbette bu verileri de görmek gerek ama şimdilik Eylül ayında 25 bp’lik bir faiz indirimi mümkün görünüyor.

Doç. Dr. Filiz Eryılmaz / Haber7