Bu yazımda ise kanunun uygulanmasını sağlayacak üçüncü kişi olan işyeri hemşiresinden, daha geniş bir ifadeyle diğer sağlık personelinin görev yetki ve sorumluluklarından bahsedeceğim.

İşyerlerinde daha güvenli ve sağlıklı şartları oluşturmak amacıyla çıkarılan yasal düzenlemelerden olan  6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nda yardımcı sağlık personeli için "işyeri hemşiresi" ifadesi kullanılırken, İş sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği'nde "diğer sağlık personeli" ifadesi kullanılmaktadır.

Sağlık ve güvenlik  hizmetlerinin sunumunda destekleyici role sahip olan diğer sağlık personeli; iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişilerdir.

İşyeri hemşiresi ise hemşirelik Kanununa göre hemşirelik mesleğini icra etmeye yetkili, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş işyeri hemşireliği belgesine sahip hemşire/sağlık memurunu, ifade eder. Bu iki tanım incelediğinde "diğer sağlık personeli" ifadesinin daha kapsayıcı olduğu görülmektedir. Bu nedenle yardımcı sağlık personelini ifade etmek için "diğer sağlık personeli" ifadesini kullanmanın daha doğru olacağını düşünüyorum.

Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere işverenler, işyerinin tehlike sınıfı ve çalışan sayısını dikkate alarak diğer sağlık personelini görevlendirmekle yükümlüdürler. Ancak tam süreli işyeri hekimi görevlendirilen işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi zorunlu değildir.

Diğer sağlık personeli belgesi

Diğer sağlık personeli eğitim programını tamamlayan ve eğitim sonunda Bakanlıkça yapılacak veya yaptırılacak diğer sağlık personeli sınavında başarılı olanlara, iş sağlığı veya iş sağlığı ve güvenliği programlarında lisansüstü eğitimini tamamlayanlara, Genel Müdürlük ve bağlı birimlerinde 5 yıl fiilen çalışmış olanlara, istekleri halinde Genel Müdürlükçe belge verilir.

Diğer sağlık personelinin görevleri

Diğer sağlık personeli, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini planlamak, değerlendirmek, izlemek ve yönlendirilmekle görevli olup, işyeri hekimi ile birlikte çalışır, veri toplar ve gerekli kayıtları tutar. Çalışanların sağlık ve çalışma öykülerini işe giriş/periyodik muayene formuna yazar ve işyeri hekimi tarafından yapılan muayene sırasında hekime yardımcı olur.

Özel politika gerektiren grupların takip edilmesi ve gerekli sağlık muayenelerinin yaptırılmasını sağlamak, ilk yardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütümünde işyeri hekimi ile birlikte çalışmak, çalışanların sağlık eğitiminde görev almak diğer sağlık personellerinin görevleri arasında yer alır.

İşyeri bina ve eklentilerinin genel hijyen şartlarının sürekli izlenip denetlemesinde işyeri hekimiyle birlikte çalışmak, işyeri hekimince verilecek iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili diğer görevleri yürütmek İşyerinde görevli çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak da bu personellerin görevidir. Kısaca işyeri hemşirelerinin görevleri;

* Revir Hizmetleri,
* Pansuman,
*Enjeksiyon,
* Aşılama Çalışmaları,
* İş sağlığı kayıtlarının tutulması,
* Eğitim,
*Danışmanlıktır.

Diğer sağlık personelinin yetkileri

İşyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek, görevinin gerektirdiği konularda işveren ve işyeri hekiminin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak diğer sağlık personelinin yetkilendirildiği alanlardır.

Diğer sağlık personelinin yükümlülükleri

İşyerinde görevli diğer sağlık personeli, görevlerini yaparken, işin normal akışını mümkün olduğu kadar aksatmamak ve verimli bir çalışma ortamının sağlanmasına katkıda bulunmak, işverenin ve işyerinin meslek sırları, ekonomik ve ticari durumları hakkındaki bilgiler ile çalışanın kişisel sağlık dosyasındaki bilgileri gizli tutmakla yükümlüdürler.

 Diğer sağlık personelleri, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yürütülmesindeki ihmallerinden dolayı, hizmet sundukları işverene karşı sorumlu olup, görevlendirildiği işyerinde iş sağlığı ve güvenliğine ilişkin tespit ve tavsiyelerini işyeri hekimine iletmekle yükümlüdürler.

Diğer sağlık personelinin çalışma süreleri

Diğer sağlık personeli, 10'dan az çalışanı olan ve az tehlikeli veya tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde çalışan başına yılda en az 35 dakika çalıştırılmak zorundadır. Diğer işyerlerinden; Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, çalışan başına ayda en az 6 dakika, tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde, çalışan başına ayda en az 9 dakika, çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise çalışan başına ayda en az 12 dakika çalıştırılmaları gerekmektedir.

Tam süreli işyeri hekiminin görevlendirildiği işyerlerinde, diğer sağlık personeli görevlendirilmesi şartı aranmaz. Ancak, iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin daha etkin sunulması amacıyla bu işyerlerinde, işyeri hekiminin talebi ve işverenin uygun görmesi halinde diğer sağlık personeli görevlendirilebilir.

Diğer sağlık personelinin görevlendirilmesinde sözleşmede belirtilen süre kadar işyerinde hizmet sunulur. Birden fazla işyeri ile kısmi süreli iş sözleşmesi yapıldığı takdirde bu işyerleri arasında yolda geçen süreler haftalık kanuni çalışma süresinden sayılmaz.

Diğer sağlık personelini çalıştırmamanın cezası 2800TL'dir.

İşverenler, kanunun aradığı belgeye sahip yardımcı sağlık personeli çalıştırmak veya hizmet almak suretiyle bu sorumluluklarını yerine getirebilirler.  Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişilerden birini ihtiyaçlarına göre görevlendirenler bu sorumluluğu yerine getirmiş olacaklardır. Bu yükümlülüğünü yerine getirmeyenlere 2014 yılı için 2800TL. idari para cezası uygulanacak, aykırılığın devamı halinde ise her ay için 2800TL. ceza ödenecektir.

Doç.Dr. Sayım Yorgun
Kocaeli Üniversitesi
İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü
syorgun@kocaeli.edu.tr